تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,506 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,125,918 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,234,093 |
ارزیابی اثر طرح آبخیزداری حوضة آبخیز کن بر میزان فرسایش و رسوب | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
مقاله 12، دوره 68، شماره 3، مهر 1394، صفحه 607-624 اصل مقاله (1.98 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2015.56140 | ||
نویسندگان | ||
گلاله غفاری* 1؛ حسن احمدی2؛ امید بهمنی3؛ علی اکبر نظری سامانی4 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران | ||
2استاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران | ||
3استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار | ||
4استادیار دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در ایران به دلیل فقدان سابقة طولانی در اجرای طرحهای حفاظت خاک و آبخیزداری، این اقدامات به صورت کمّی ارزیابی نشده و روشهای مشخصی بدین منظور ارائه نشده است. در این تحقیق تلاش شده است اثر عملیاتِ آبخیزداریِ اجراشده در سال 1379 در حوضة آبخیز کن بر میزان فرسایش و رسوب بررسی و موفقیت یا شکست طرح و علل آن روشن شود. بدین منظور، پس از تهیة آمار و اطلاعات مورد نیاز، متوسط بار معلق در دورة قبل (1347 ـ 1379) و بعد از اجرای طرح (1380 ـ 1387) با روش منحنی سنجة رسوب به طریق روش حد وسط دستهها محاسبه شد. همچنین، فرسایش و رسوبدهی حوضه با استفاده از مدل MPSIAC محاسبه شد و نقشة فرسایش و رسوبدهی ویژه برای دورة بعد از اجرای عملیات با استفاده از نرمافزار Arc Map تهیه شد و در نهایت، دربارة میزان کارایی و تأثیر این عملیات بر میزان فرسایش و رسوبدهی حوضه داوری شد. نتایج مطالعات نشان داد که بر اثر اجرای این طرح، متوسط بار معلق از 47892 تن در سال در طول دورة آماری قبل از اجرای طرح به 22365 تن در سال در طول دورة آماری هشتساله بعد از اجرای طرح و فرسایش و رسوبدهی از 66758 تن به 50549 تن رسیده است؛ این امر حاکی از اثر مثبت طرح بر کاهش میزان بار معلق و عدم ایفای نقش مؤثر در کاهش میزان فرسایش بوده است؛ بهگونهای که میزان فرسایش در سطح حوضه تغییر چشمگیری نداشته است. دلایل عمدة کارایی پایین طرح بر کاهش میزان فرسایش عبارتاند از: عدم اجرای عملیات بیولوژیک مناسب در سطح حوضه (اجرای کمتر از 25 درصد از حجم عملیات پیشنهادشده)؛ تمرکز عملیات بر اجرای عملیات مکانیکی؛ ضعف در نظارت و ارزیابی پروژه در طی همة مراحل اجرای آن؛ رعایتنکردن استانداردها و نکات فنی مانند منطبقنبودنِ مکان سازههای ساختهشده و مکانهای پیشنهادشده؛ رعایتنکردنِ استانداردهای لازم در ساخت سازهها و نامناسببودن ابعاد سازهها؛ و تخریب کف بند در سازههای سنگی ملاتی. | ||
کلیدواژهها | ||
بار معلق؛ طرح آبخیزداری؛ فرسایش و رسوبدهی؛ GIS | ||
مراجع | ||
[1] Ahmadi, H., Nazari Samani, A., Ghoddousi, J. and Ekhtesasi, M. (2003). E model for evaluation of watershed management project, Journal of Natural Resources, 56, 337-349.
[2] Alastair, M. and Shelley, M. (2005). Assessing the effectiveness of enhancement activities in urban streams: I. Habitat responses, River Research and Applications, 21 (4), 381-401.
[3] Arman Gostar Atieh Consulting Engineers (2007). Volume 1, Assessment and evaluation studies review reports to study Kond watersheds (Shemiranat).
[4] Bahmani, O. (2007). Watershed Management position in urban management (case study: urban watersheds), Ph.D thesis, Islamic Azad University, Science and Research, 388 pp.
[5] Brooks, N., Kenneth, N. and Eckman, K. (1991). Hydrology and the management, Watersheds, Iowa state university press, 75 pp.
[6] Campbell, B., Sayer, J,. Frost, P., Vermeulen, S., Ruiz Pérez, M., Cunningham, A. and Prabhu, R. (2001). Assessing the performance of natural resource systems, Conservation Ecology, 5.22.
[7] Castillo, W.M., Mosch, W.M. García, C., Barbera, G.G. and Navarro Cano, J.A. (2007). Effectiveness and geomorphologic impacts of check dams for soil erosion control in a semiarid Mediterranean catchment: El Cárcavo (Murcia, Spain), Catena, 70, 416-427.
[8] Davari, M., Bahrami, H.A. and Ghoddousi, J. (2004). Comparison of sediment production estimated results using two models MPSIAC and EPM (A case study in Nojian watershed), The first National Conference on Watershed Management and Soil and Water Resources Management, University of Kerman.
[9] Dufour, S., Barsoum, N., Muller, E. and Piégay, H. (2007). Effects of channel confinement on pioneer woody vegetation structure, composition and diversity along the River Drôme (SE France), Earth Surface Processes and Landforms, 32. 1244-1256.
[10] Eiledmi, A., Norri, H. and Falahi, B. (2006). Evaluate the effect of Watershed Management projects to reduce erosion and sedimentation in Magnavy and Gholi Kandi of Hamadan, The first regional conference exploitation of water resources in Karoun and Zayandehrood basin.
[11] Ekhtesasi, M.R., Taze, M. and Kavsari, M.R. (2007). Quantitative and qualitative evaluation of the effects of Watershed Management projects in reducing erosion and sedimentation (Case Study: Benadak Sadat basin), 4th National Conference of Watershed Management Engineering, Management Science and watershed basins, Tehran University.
[12] Ghoddousi, j., Tavakoli, M.R., KhalkhalI, A. and SoltanI, M. (2006). Assessing effect of rangeland exclusion on control and reduction of soil erosion rate and sediment yield, Journal of Research and Reconstruction, 73, 136-142.
[13] Ghodrati, A.R. (2004). Assessment Watershed Management project behind of Seifd rood dam, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, 83/553.
[14] Hosseini, S.H. (2003). Evaluate technical and economical operation of Watershed Management (Case study: watershed Ramian, Golestan Province), MSc thesis, Department of Natural Resources of Tehran University, 156 pp.
[15] Jihad Engineering services company (1999). Studies basis by Kan watershed, 7 Vols.
[16] Kerr, J., and Chung, K. (2006). Environment and Production Technology Division International Food Policy, Research Institute, Washington, D.C.
[17] Kerr, J., Pangare, G., Lokur Pangare, V. and George, P.J. (2000). An evaluation of dry land watershed development projects in India, Eptd discussion paper, 68 pp.
[18] Lacombe, G., Cappelaere, B. and Leduc, C. (2008). Hydrological impact of water and soil conservation works in the Merguellil catchment of central Tunisia, Journal of Hydrology, 359, 210-224.
[19] Mutreja, K.N. (1990). Applied hydrology, Tata Mc Graw-Hill publishing company limited, 959 pp.
[20] Nazari Samani, A.A. (2001). Evaluation of watershed management project in Zayanderod Watershed (sub basin: B2), MSc thesis, Department of Natural Resources of Tehran University, 156 pp.
[21] Nyssen, J., Veyret-Picot, M. and Poesen, J. (2004). The effectiveness of loose rock check dams for gully control in Tigray, northern Ethiopia, Soil Use and Management, 20.1-10.
[22] Poesen, J.W. and Hooke, J.M. (1997). Erosion, flooding and channel management in Mediterranean environments of southern Europe, Progress in Physical Geography, 21(2), 157-199.
[23] Pradeep, K. (2008). Integrated Impact Assessment for Explaining Differential Impact of Watershed Development Projects, Conference Proceedings, The Art and Science of Impact Assessment 28th Annual Conference of the International Association for Impact Assessment, Perth Convention Exhibition Centre, Perth, Australia.
[24] Rey, F. (2004). The role of passive protection played by vegetation and Bioengineering works: an efficient and optimal mean for soil conservation, 13th International Soil Conservation Organization Conference – Brisbane.
[25] Rohanyzade, S., Kelarestaghi, A., Lajvardi, M. and Servati, M.R. (2007). Effect of watershed management operation in soil conservation in Drainage of Basin of Berenjestanak Dem (Ghaemshahr, Iran), 4th National Conference of Watershed Management Engineering, Management Science and watershed basins, Tehran University.
[26] Sheng, J. and Zhong Liao, A. (1997). Erosion control in south China, Catena, 29, 211-221.
[27] Water and energy company JTS. (2000). Studies Kan watershed basis, 15 Vols.
[28] Xingmin, M., Zhang, L., Vicar, M.C., Chille, B. and Gau, P. (2007). Analysis of the impact of conservation measures on stream flow regime in catchments of the Loess Plateau, China, Hydrological Processes, 21(16), 2124-2134. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,179 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,374 |