تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,518 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,133,527 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,239,609 |
نقش اجتماعی زنان در مقایسه با مردان: از نگاه قرآن و روایات | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 3، دوره 6، شماره 4، دی 1393، صفحه 445-460 اصل مقاله (270.58 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2014.56019 | ||
نویسنده | ||
فرزانه روحانی مشهدی* | ||
استادیار، پژوهشکدة اعجاز قرآن، دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
از نظر قرآن، زن و مرد از نظر هویت انسانی و بهرههای روحی و ایمانی برابرند؛ با وجود این، خداوند در قرآن، به جز یک استثنا، زنان را مورد خطاب قرار نداده است؛ بهویژه در آیات احکام اجتماعی و خانوادگی، جایی که مخاطب مستقیم آیات مرداناند، همواره از زنان با صیغة غایب یاد کرده است. در مقالة حاضر، این مسئله از منظرهای وظایف الهیـ اجتماعی در قرآن تحلیل و با سیرة زنان الگو در قرآن و اسلام تطبیق داده شد و درنتیجه روشن شد که خداوند در تقسیم نقشهای خانوادگی و اجتماعی، زنان را برای «نقش پنهان» برگزیده، همانگونه که برخی بندگان برگزیدة خود را در چنین جایگاهی نهاده است. پنهانیِ نقش انسانی که از جانب خدا مأمور است، نهتنها از ارزش و اثر نقش او نمیکاهد، که در مواردی ارزشمندتر و مؤثرتر است. یادکرد خداوند از زنان در آیات احکام اجتماعی و خانوادگی با ضمیر غایب، برای اشاره به نقش پنهان آنان در این عرصه است. همچنین، با تأکید بر «نقش پنهان» از حقیقت ملکوتی احکام اجتماعی زنان و اثر آن در رساندن زن به کمال انسانی سخن رفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
احکام زنان؛ حجاب؛ زن در قرآن؛ زن و خانواده؛ نقش اجتماعی زن | ||
مراجع | ||
[1] قرآن کریم. [2] ابنشهر آشوب مازندرانی، محمدبنعلی (1379ق). المناقب آل ابیطالب علیهمالسلام، قم: علامه. [3] ابنقولویه، ابوالقاسم جعفربنمحمد (1356ق). کاملالزیارات، نجف: نشر مرتضوی. [4] ابنکثیر، اسماعیلبنعمرو (1419). تفسیرالقرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیة. [5] بحرانی، سید هاشم (1416). البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت. [6] برومند، محمدحسین (1384). درسنامة تفسیر قرآن، تهران: دانشکدة الهیات دانشگاه تهران. [7] جلالیکندری، سهیلا (1376). «جایگاه زن در قرآن کریم»، مجلة علوم انسانی، ش23، ص49ـ64. [8] جوادی آملی، عبدالله (1381). زن در آیینة جلال و جمال، تهران: مرکز نشر اسراء، چ 6. [9] ــــــــــ (1389). تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء، چ5. [10] حاکم نیشابوری (1411). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالکتب العلمیه. [11] حمیری، ابیالعباس عبداللهبنجعفر (بیتا). قربالاسناد، تهران: کتابفروشی نینوا. [12] خویی، سیدابوالقاسم (1410). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم: دارالهادی للمطبوعات، چ3. [13] دشتی، محمد (1379). فرهنگ سخنان حضرت فاطمۀ زهرا، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل سازمان تبلیغات اسلامی، چ2. [14] رازى، فخرالدینابوعبدالله محمدبنعمر (1420). مفاتیحالغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى، چ3. [15] زمخشرى محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، چ3. [16] سبحانیتبریزی، جعفر (1380). «مکانت زن درقرآن»، پژوهشهای قرآنی، ش 25 و 26،ص 10-25. [17] سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بنابیبکر (1404). الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانة آیتالله مرعشى نجفى. [18] شاذلی، سید بنقطببنابراهیم (1412). فى ظلال القرآن، قاهره: دارالشروق، چ17. [19] صدوق، شیخ محمدبنعلیبنبابویه (1400). امالی الصدوق، بیروت: اعلمی، چ5. [20] ــــــــــ (بیتا). علل الشرایع، قم: نشر داوری. [21] ــــــــــ (1403). معانی الاخبار، قم:جامعه مدرسین. [22] طباطبایى سید محمدحسین (1417). المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، چ5. [23] ــــــــــ (1374). تفسیرالمیزان (سیدمحمدباقر موسوی همدانی)، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، چ5. [24] طبرسى فضلبنحسن (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، چ3، تهران: انتشارات ناصر خسرو. [25] ــــــــــ (1372). مکارمالاخلاق، چ4، قم: شریفرضی. [26] طبرسی، احمد بن علی (1403). الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد: مرتضى. [27] طوسى محمدبنحسن (بیتا). التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربى. [28] ــــــــــ (بیتا) الامالی، قم: دارالثقافة. [29] عروسی حویزی، عبد علیبنجمعه(1415). نور الثقلین، قم:انتشارات اسماعیلیان، چ4. [30] علیاکبریان، حسنعلی (1387). «تأملى در مبانى استنباط احکام زنان»، مجلۀ فقه، ش 57، ص38ـ84. [31] فراتکوفی، فراتبنابراهیم (1410). تفسیر فراتالکوفی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى. [32] فیروزی، رضا؛ فرهمندپور، فهیمه (1391). «بررسی جهانشناختی حجاب در ساختار اسماءالله از منظر آیات و روایات»، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، ش 14، ص5ـ17. [33] قطب راوندی، ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله، الخرائج و الجرائح، قم: مدرسة امام مهدی، 1409. [34] قمی، علیبنابراهیم (1367). التفسیر، قم: دارالکتاب، چاپ چهارم. [35] کلینی، محمدبنیعقوب (1362). الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه، چ2. [36] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوارالجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه. [37] مطهری، مرتضی (1380). «نکتهها و یادداشتهایی دربارة زن در قرآن»، پژوهشهای قرآنی، پاییز و زمستان، ش 27 و 28. [38] معرفت، محمدهادی (1381). «جایگاه ممتاز زن در قرآن و پاسخ به چند شبهه»، مجلة الهیات و حقوق، ش 4 و 5، ص227ـ232. [39] مفید، محمدبنمحمدبننعمان (1413). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگرة شیخ مفید. [40] ــــــــــ (1413). الامالی، قم: کنگرة شیخ مفید. [41] مکارم شیرازى، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة. [42] موسوی خمینی، سید روحالله (1379). صحیفة امام، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). [43] ــــــــــ (1381). سرالصلوة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,733 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 8,148 |