تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,118,699 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,224,767 |
مطالعة تأثیر عملی عرفان شیعی در هنر سنّتی مطالعة موردی شکلگیری هنر خاتم مربع از قرن هشتم ق | ||
جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 1-20 اصل مقاله (791.36 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2015.55763 | ||
نویسندگان | ||
مهدی دوازده امامی* 1؛ قباد کیانمهر2؛ سعید بینای مطلق3 | ||
1دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان | ||
2دانشیار گروه صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان | ||
3استادیار گروه فلسفة دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
نفوذ عرفان شیعی در جامعة ایران در سدههای هفتم تا یازدهم ق به شکلی است که بر ذهن و رفتار مردم تأثیر گذاشته و در حوزههای مختلف، از جمله هنر، نتایج عملی به همراه داشته است. چگونگی ظهور هنر خاتم مربع میتواند نشانهای از حصول نتایج عملی مبانی فکری عرفان شیعی باشد. در این پژوهش سعی شده، با شیوة مطالعة کتابخانهای و تاریخی و بهرهگیری از مشاهدات عینی و استدلالی، صحت فرضیة مطروحه ارزیابی شود؛ فرضیهای که بلوغ و شیوع شیوهای از عرفان شیعی را با شکلگیری و ظهور هنر خاتم مربع مرتبط میداند. بهنظر میرسد تأثیر یکی از این روشهای اخلاقی با عنوان عرفان «لا» یا عرفان «نفی» بر تزئینات چوبی میتواند موجب پیدایش شیوة خاتم مربع شده باشد. دربارة خاتم مربع و پیدایش نقشی تا این حد مقدس نشانههای تاریخی از وجود این امکان حمایت میکند و نتایج پژوهش را درخور تأمل میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
خاتم مربع؛ هنر شیعی؛ هنر صفوی؛ هنر عرفانی | ||
مراجع | ||
بوکهارت، تیتوس (1390). هنر مقدس، ترجمة جلال ستاری، چ 5، تهران: سروش. بینای مطلق، محمود (1385). نظم و راز، به اهتمام حسن آذرکار، تهران: هرمس. پازوکی، شهرام (1391). «رویکرد عرفانی به هنر اسلامی»، در: مجموعه مقالات و درسگفتارها، جستارهایی درچیستی هنر اسلامی، به اهتمام هادی ربیعی، چ 4، تهران: فرهنگستان هنر. تمیمداری، احمد (1389). عرفان و ادب در عصر صفوی، تهران: مؤسسة انتشارات حکمت. تنهایی، ابوالحسن (1389). جامعهشناسی نظری «مبانی، اصول، و مفاهیم»، چ 3، تهران: بهمن برنا. حافظ، شمسالدین محمد (1379). دیوان حافظ، بر اساس نسخة محمد قزوینی و قاسم غنی، به اهتمام جهانگیر منصور، تهران: نشر دوران. خزائی، محمد (1387). «موضوعات و مفاهیم نمادین در هنر طراحی ایرانی»، دو فصلنامة مطالعات هنر اسلامی، 8، 25 – 40. رهنورد، زهرا (1388). حکمت هنر اسلامی، چ 5، تهران: سمت. ستاری، جلال (1386). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی، چ 3، تهران: نشر مرکز. سعدی، مصلحالدین (1389). بوستان سعدی، چ 4، تهران: نشر عرفان. شایستهفر، مهناز (1384). عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبهنگاری تیموریان و صفویان، تهران: انتشارات مؤسسة مطالعات هنر اسلامی. طباطبایی، محمدحسین (1388). تفسیر المیزان، ج 5، ترجمة محمدباقر موسوی، جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، قم: دفتر انتشارات اسلامی. کاوسی، ولیالله (1389). تیغ و تنبور، تهران: متن. کریولش، استوارت (1384). نقاشی ایرانی نسخه نگارههای عهد صفوی، ترجمة احمدرضا تقاء، تهران: فرهنگستان هنر. لاهیجی، شمسالدین محمد (1387). مفاتیحالاعجاز فی شرح گلشن راز، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا برزگر خالقی، چ 7، تهران: زوار. مطهری، مرتضی (1375). کلیات علوم انسانی، جلد دوم، کلام- عرفان- حکمت عملی، تهران: صدرا. معمارزاده، محمد (1386). تصویر و تجسم عرفان در هنرهای اسلامی، تهران: دانشگاه الزهرا، معاونت پژوهشی. نصر، سیدحسین (1385). قلب اسلام، ترجمة محمدصادق خرازی، تهران: نشر نی. نصر، سیدحسین (1375). هنر و معنویت اسلامی، ترجمة رحیم قاسمیان، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر. یثربی، سید یحیی (1381). عرفان نظری، تهران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. Bakhtiar, Laleh (1976). SUFI, Published by Thames & Hudson (first published October 28th 1976).
Nasr, Seyyed Hossein (1976). The Sacred Art in Persian Culture, Golgonooza Press, The University of California, USA. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,229 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,306 |