تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,101,403 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,208,075 |
اولویتبندی حفاظتی پستانداران ایران برای مدیریت کارآمد | ||
نشریه محیط زیست طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 68، شماره 3، آبان 1394، صفحه 461-475 اصل مقاله (729.91 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jne.2015.55755 | ||
نویسندگان | ||
محمد صادق فرهادی نیا1؛ علی رضا محمدی2؛ سهراب اشرفی* 3؛ محمد رضا اشرف زاده4؛ حسین محمدی5 | ||
1مدیر بخش پایش و پژوهش انجمن یوزپلنگ ایرانی، تهران و دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
3استادیار گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
4. دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
5سازمان محیط زیست، دانشجوی دکتری | ||
چکیده | ||
امروزه جمعیتهای بسیاری از پستانداران بهشدت در بحران انقراضاند. بر پایۀ برآوردها، حدود یک چهارم از پستانداران موجود جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. نبود راهبردی مناسب، به اختصاص نامتناسب منابع حفاظتی تنها به شمار اندکی از گونههای بزرگجثه و غفلت از سایر آرایههای درخور اهمیت در پستانداران منجر میشود. با آنکه گونههای کوچکجثه بیشترین تنوع گونهای پستانداران ایران را به خود اختصاص دادهاند (بیش از 150 گونه)، بیشتر پژوهشها با رویکرد بومشناسی و حفاظت در زمینۀ گونههای بزرگجثه متمرکز بوده و گونههای کوچکجثه کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. همچنین در ادامه، تلاشهای صورتگرفته در کشور در دو قالب طرحهای پژوهشی سازمان حفاظت محیط زیست و پایاننامههای تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها ارزیابی میشوند و اولویتهای پژوهشی مورد بحث قرار میگیرند. در این پژوهش 50 گونه با امتیاز بالای حفاظتی معرفی شد که یوزپلنگ آسیایی، خرس سیاه و گاو دریایی بهترتیب اولین تا سومین گونه با اولویت بالای حفاظتی را در ایران تشکیل میدهند. جوندگان و خفاشها بهترتیب بیشترین درصد از گونههای با امتیاز بالای حفاظتی را به خود اختصاص دادهاند. از سوی دیگر، درمجموع 43 عنوان پایاننامه در مقطع تحصیلات تکمیلی رشتۀ محیط زیست (کارشناسی ارشد و دکتری) بین سالهای 1386 تا 1391 دربارۀ پستانداران با امتیاز بالای حفاظت اجرا شده است که سمداران و گوشتخواران بهترتیب با 24 و 12 عنوان، بیشترین تعداد پایاننامه را به خود اختصاص دادهاند. بیشترین تعداد پایاننامۀ اجراشده برای پستانداران با اولویت بالای حفاظتی مرتبط به پژوهشهای زیستگاهی و سپس بومشناسی هستند. همچنین بررسیها نشان داد که بیشترین طرحهای حمایتشده توسط سازمان حفاظت محیط زیست به سمداران و گوشتخواران اختصاص یافته است. بر همین اساس ضمن تأیید تناسب تلاشهای صورتگرفته در قالب طرحهای پژوهشی و پایاننامههای اجراشده با اولویت گونههای مهم بهویژه بهمنظور تکمیل شکاف اطلاعاتی موجود دربارۀ آنها، لزوم توجه به پستانداران کوچکجثه مانند جوندگان، خفاشها و حتی گوشتخواران کوچکجثه بحث شد. همچنین بهمنظور ارتقای اولویتبندی حفاظتی پستانداران در کشور، ارزیابی ریسک انقراض گونههای ایران در چارچوب معیارهای اتحادیۀ جهانی حفاظت بهمنظور تدوین فهرست سرخ پستانداران ایران با مشارکت کارشناسان ایرانی توصیه میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
ارزیابی وضعیت؛ اولویتبندی حفاظتی؛ ایران؛ پستانداران؛ تمایز تکاملی | ||
مراجع | ||
1 Abdoli, A., Farhadinia, M.S., Hosseini-Zavarei, F., Beheshti, M., Sadeghi, A., 2009. Ecology of grey wolf and its predation impact on wild and dometic herbivores in Ghamishlou National Park, Isfahan. Final Report, Isfahan Department of Environment.
2 Ahmadzadeh, F., Liaghati, H., Kiabi, B., Mehrabian, A.R., Abdoli, A., Mostafavi, H. 2008. The status and conservation of the Asiatic black bear in Nikshahr County, Baluchistan District of Iran. Journal of Natural History. 42:2379–2387.
3 Benda, P., Faizolahi, K., Andreas, M., Obuch, J., Reiter, A., Ševčík, M., Uhrin, M., Vallo, P., Ashrafi, S., 2012. Bats (Mammalia: Chiroptera) of the Eastern Mediterranean and Middle East. Part 10. Bat fauna of Iran, Acta Soc. Zool. Bohem. 76: 163–582.
4 Ceballos, G., P. R. Ehrlich., 2002. Mammal population losses and the extinction crisis. Science 296:904–907.
5 Darvish, J., Hajjar, T., Moghadam Matin, M., Haddad, F., Akbary Rad, S., 2008. New species of five-toed jerboa (Rodentia: Dipodidae, Allactaginae) from North-East Iran. J. Sci. Isl. Rep. Iran, 19: 103-109.
6 Darvish, J., Siahsarvie, R., Mirshamsi, O., Kayvanfar, N., Hashemi, N., Sadeghie, Shakib, F., 2006. Diversity of the Rodents of Northeastern Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB),Vol. 2, No. 1: 57-76.
7 Dianat, M., Aliabadian, M., Darvish, J., Akbarirad, S., 2013. Molecular phylogeny of the Iranian plateau five-toed jerboa, Allactaga (Dipodidea: Rodentia), inferred from mtDNA. Mammalia,77 (1): 95- 103.
8 Environmental Law. 2004. Department of Environment, Iran.
9 Esmaili, H., 2007. A study on brown bear (Ursus arctos) in Fars Province. Final Report, Fars Department of Environment.
10 Fahimi, H., Yousefi, H., 2008. Status of Asiatic black bear and its habitat suitability in Jiroft County. Final Report, Kerman Department of Environment.
11 Fahimi, H., Yusefi, G.H., Madjdzadeh, S.M., Damangir, A.A., Sehhatisabet, M.E., Khalatbari, L. 2011. Camera traps reveal use of caves by Asiatic black bears (Ursus thibetanus gedrosianus) (Mammalia: Ursidae) in southeastern Iran, Journal of Natural History Vol. 45: 2363–2373.
12 Farahmand, H., Farhadinia, M.S., Karami, M., Kaboli, M., 2012. Phylogeny, genetic diversity and craniometric analysis of Persian leopard (Panthera pardus saxicolor). Final Report, Department of Environment, Iran.
13 Farhadinia M., 2004. The last stronghold: cheetah in Iran. Cat News, 40: 11-14.
14 Farhadinia, M.S., Eslami, M., Akbari, H., Hosseini-Zavarei, F., Mousavi, S.J., Azizi, M., Shokouhi, J., Gholikhani, N., 2012. Population status of Asiatic cheetah and Persian leopard in Yazd Province. Final Report, Yazd Department of Environment.
15 Farhadinia, M.S., Mahdavi, A.R., Hosseini-Zavarei, F., Baradarani, K., Taghdisi, M., Habibi, R., 2010. Conservation model for the Persian leopard: Lessons learned from Sarigol National Park, northeastern Iran. IUCN Cat News, 53:36-38.
16 Gutleb, B., H. Ziaie., 1999. On the distribution and status of the brown bear Ursus arctos and the Asiatic black bear U. thibetanus in Iran. Zoology in the Middle East, 18: 5–8.
17 Habibi, K., 2003. Mammals of Afghanistan. USFWS, Coimbatore, India. 168 pp.
18 Harrison ,D.L., Bates P.J.J., 1991. The Mammalsof Arabia, 2nd ed. Harrison Zoological Museum, England. 354 pp.
19 Hatt R. T., 1959. The Mammals of Iraq. Miscellaneous Publ. Mus. Zool. Univ. Mich., USA. No106, 113 pp.
20 Hemami, M., Akbari, H., 2007. Status of endangered and rare species from Abbas Abad and Tangalha, Volume 2, Sand cat (Felis margarita). Isfahan University of Technology.
21 Hemami, M., Momeni, M. 2013. Akbari, H., 2013. Estimating abundance of Persian wild ass Equus hemionus onager in Qatrouyeh National Park, Iran. Oryx 47(2): 266–272.
22 Hemami, M.R. (2010) the biological and conservation status of Iranian jerboa (Allactaga firouzii). Unpublished report to the Department of Environment, 209 pp. (In Persian).
23 Hoffmann, M., Belant, J. L., Chanson, J. S., Cox, N. A., Lamoreux, J., Rodrigues, A. S. L., Stuar t, S. N J., 2011.The changing of rates of the world’s mammals. Phil. Trans. R. Soc. B.366 : 2598 – 2610.
24 Iissac, N. J. B., Turvey, S. T., Collen, B., Waterman, C., Baillie, J. E. M., 2007. Mammals on the edge: conservation priorities based on threat and phylogeny. PLoS ONE, 2(3), e296.
25 IUCN., 2012. The IUCN Red List of Threatened Species version (2011)4. (www.iucnredlist.org). Accessed on 22 December 2013.
26 Jafarzadeh, F., Moqanaki, E., Hosseini-Zavarei, F., Sohrabinia, S., Sharbafi, A., Farhadinia, M.S., 2011. Ecology of Eurasian lynx (Lynx lynx) in core zone of Angouran Wildlife Refuge. Final Report, Zanjan Department of Environment.
27 Johnson, WE., Eizirik, E., PeconSlattery, J., Murphy, W.J,, Antunes , A., Teeling , E., Obrien , S.J., 2006. The late Miocene radiation of modern Felidae: a genetic assessment. Science, 311:73-7.
28 Joulaee, L., Ansari, M., Ghadirian, T., 2012. First record of Honey Badger Mellivora capensis from Fars province, Iran, Small Carnivore Conservation, 47: 77–78.
29 Jourabchian, A., Farhadinia, M.S., 2008. Conservation of Asiatic Cheetah Project Final Report. Department of Environment, Iran.
30 Jowkar, H., Khaleghi-Hamidi, A., Ghodoussi, A., Ghadirian, T., Soufi, M., Ghasemi, B., Ashayeri, Sh., Abolghasemi, H. and Saadizadeh, T. 2012. Estimating the population of the Leopard in Golestan National Park. Persian Wildlife Heritage Foundation.
31 Jowkar, H., Nabiyan, M., 2006. Study of Persian wild ass in Bahram Gour Protected Area. Final Report, Fars Department of Environment.
32 Kaboli, M., 2008. A guideline to develop endangered species management plan. (31 endangered species management plan). Final Report, Department of Environment, Iran.
33 Kaboli, M., Rezaei, H., Taherzadeh, A., Imani Harsini, J., Khosravi, R., Ahmadi, M., Almasi, M., Farashi, A., Abolghasemi, H., Behdarvand, N., Asadi, M., Nourani, E., Alemi, R., Hasanzadeh, M., 2012. Population management of Canis lupus in Hamedan Province with control approaches of conflicts between human and wolf. Final Report, Department of Environment, Iran.
34 Khorozyan, I., 2008. Panthera pardus ssp. saxicolor. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species.Version 2010.4. (www.iucnredlist.org). Accessed on 19 January 2013.
35 Kiabi, B. H., Dareshouri, B.F., Ghaemi, R.A., Jahanshahi, M., 2002. Population status of the Persian leopard in Iran, Zoology in the Middle East. 26: 41-47.
36 Mace, G.M. and Collar, N.J. 2002. Priority-setting in species conservation. Pp.61-73 in K. Norris and D. J. Pain, eds. Conserving bird biodiversity: general principles and their application. Cambridge: Cambridge University Press (Conservation Biology Series no.7).
37 Mech, L.D., Boitani, L., 2004. Status survey and conservation action plan.IUCN/SSC Canid Specialist Group, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 430 pp.
38 Moradi, M., 2011. Electrophoretic comparison of blood- Serum proteins of Dryomys Thomas, (Mammalia: Rodentia) in Iran. 8th International Dormouse Conference, Ostritz, Germany.
39 Myers N, Mittermeier , R.A., Mittermeier , C.G., daFonseca, G.A.B., Kent, J., 2000. Biodiversity hotspots for conservation priorities. Nature, 403: 853–858.
40 Naderi, G.R., Kaboli, M., Koren, T., Karami, M., Zupan, S., Rezaei, H.R., Krystufek, B., 2013. Mitochondrial evidence uncovers a refugium for the fat dormouse (Glis glis Linnaeus, 1766) in Hyrcanian forests of northern Iran, Mammalian Biology 79(3): 202–207.
41 Nezami, B., Farhadinia, M.S., 2007. Ecology of brown bear (Ursus arctos) in core zone from Northern Central Alborz Protected Area. Final Report, Department of Environment, Iran.
42 Nezami, B., Hosseini-Zavarei, F., Farhadinia, M.S., 2012. Awareness raising to protect Persian leopard in Lorestan Province. Final Report, Lorestan Department of Environment.
43 Obuch, J., 2001. dormice in the diet of owls in the middle east. Trakya University Journal of Scientific Research, Series B, Volume 2, No 2:145-150.
44 Pestano,G.,Brown,R.P.,Saurez,N.M., Fajardo.S.,2003. Phylogeography of pipistrelle-like bats within the Canary Islands, based on mtDNA sequences.Molecular Phylogenetics and Evolution ,26 : 56–63
45 Roberts , T. J., 1997. The mammals of Pakistan.OxfordUniversity Press, Karachi, Pakistan.
46 Rondinini, C., Rodrigues, A.N.S., Boitani, L., 2011. The key elements of a comprehensive global mammal conservation strategy. Phil. Trans. R. Soc, 366: 2591–2597.
47 Tarahomi, S. M., Karami, M., Darvish, J., Malek, M., Jangjoo, M., 2010. Geometric morphometric comparison ofmandible and skull of five species of genus Allactaga (Rodentia: Dipodidae) from Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB), Vol.6, No.1: 61-69.
48 Tavakolimehr. S., Talebi, Y., Sedaghatikhayat, A., Hamidi, A., Moshiri, H., A. Ghoddousi.,2011. School kid saved a femaleleopard and her cub. Cat News55:35.
49 Trimble, M., Vanaarde, R. ,2010. Species inequality in scientific study. Conservation Biology, 24: 886–890.
50 Tsytsulina, K., Masuda, R., 2004. Molecular phylogeny of whiskered bats (Myotis, Vespretilionidae, Chiroptera) in Palaearctic region. Molecular phylogeny of whiskered bats: 85-89.
51Yigit, N., Moradi, M., Colak, E., Ozkurt, S., Bulut, S., Kankili, T., Colak, R., 2006.The Karyotypes of some rodent species (Mammalia: Rodentia) from EasternTurkey and Northern Iran with a new record, Microtus schidlovskii Argyropulo, 1933, from Eastern Turkey. Turk J Zool30: 459-464.
52 Yusefi, G.H, Fahimi, H., Ahmadi, N., Broomand, S., Kaboli, M., Alahgholi, M., 2011. Human- Baluchistan black bear conflicts in the Bahr-e Aseman area, South-East Iran, 20th International Conference on Bear Research & Management, Ottawa, Ontario, Canada.
53 Ziaie, H., 2008. A field guide to the mammals of Iran. 2nd edition. Iranian Wildlife Center, Tehran, Iran. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,234 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,230 |