سردارنیا, خلیل الله, حیدری, مصطفی. (1394). تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران. , 45(3), 699-719. doi: 10.22059/jpq.2015.55583
خلیل الله سردارنیا; مصطفی حیدری. "تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران". , 45, 3, 1394, 699-719. doi: 10.22059/jpq.2015.55583
سردارنیا, خلیل الله, حیدری, مصطفی. (1394). 'تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران', , 45(3), pp. 699-719. doi: 10.22059/jpq.2015.55583
سردارنیا, خلیل الله, حیدری, مصطفی. تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران. , 1394; 45(3): 699-719. doi: 10.22059/jpq.2015.55583
تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران
1دانشیار گروه علوم سیاسی و مطالعات منطقه‌ای دانشگاه شیراز
2دانش آموختۀ کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه شیراز
چکیده
وقوع جنبش‌های اجتماعی در مصر و چند کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، آخرین و جدیدترین موج از جنبش‌ها محسوب می‌شود. وقوع غیر‌منتظره و اثرهای سرایتی آنها در منطقه، توجه تحلیل‌گران را به این موج از تحولات جلب کرد. در این پژوهش، نویسندگان درصددند با نگاهی متفاوت به موضوع، ویژگی‌ها و ماهیت جنبش اجتماعی انقلابی و سقوط رژیم اقتدارگرای مصر را در چارچوب نظریه‌های متأخر و نیز الگوی نظری جان فوران (توسعة وابسته) بررسی و تحلیل کنند. در چارچوب نظریه‌ها و الگوی یاد‌شده، مهم‌ترین ویژگی‌های این جنبش در مصر عبارت‌اند از: وابستگی شدید به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی همراه با قابلیت‌های بسیجی و بهره‌مندی از آنها، اطلاع‌رسانی و شبکه‌سازی آنها، بسیج خودانگیختة جوانان و توده‌های شهری، فراگیر شدن جنبش و نزدیکی و درهم‌تنیدگی بدنة اجتماعی و روشنفکری. توسعة وابسته به غرب و پیامدهای منفی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آن و قابلیت‌های منحصربه‌فرد اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، مانند فیس‌بوک و تویتر، به بسیج خودانگیختة جوانان و توده‌های ناراضی شهری و ورود دیرهنگام رهبران حتی حیرت رهبران نسبت به مشارکت و بسیج فراگیر مردمی و جوانان در این جنبش منجر شد.
Analysis of Egypt’s Social Movement in the Framework of Late theories and John Fouran Theory
نویسندگان [English]
Khalilollah Sardarnia1؛ Mostafa Heidari2
1Associate Professor, Department of Political Sciences, Shiraz University, Iran
2M.A Graduated in Regional Studies, Shiraz University, Iran
چکیده [English]
Occurance of social movements in Egypt and other countries in the Middle East and North Africa, and their demonstrative impacts lead to attentions of analysts. In this article by different approach, the authors try to explain the chractristics and the nature of late social movement in Egypt and breakdown of Mubarak government in the framework of late theories of social movement and John Fouran theory. In the two theoric approaches, the important charactristics of this social movement consist of: serious dependency and using of internet and social networks, spontaneous mobilization of youth and urban masses, be ubiquitness and integration of intellectuals and social bodies or masses. Dependent development and its negative cultural, social and political impacts and exceptional capacitities of internet and social networks such as Facebook and Twiter lead to spontaneous mobilization of youth and discontent urban masses and late attendance and surprising of leaders to ubiquitness and spontanousness in this social movement.
کلیدواژه‌ها [English]
Egypt’ social movement, Fouran, late theories, Social Movement, theory of John internet
مراجع
الف) فارسی
ابراهیمی، نبی‌الله (1390). «تأثیر شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های ماهواره‌ای در وقوع و تکوین انقلاب‌های عربی». فصلنامة مطالعات راهبردی. س14. تابستان. ش2.
بدیعی، مرجان و میراحمدی، فاطمه‌سادات (1391). «نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) در تحولات سال 2011 منطقة خاورمیانه و شمال آفریقا (مطالعة موردی مصر)». مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای. پاییز و زمستان. ش19.
جلائی‌پور، حمیدرضا (1381). جامعه‌شناسی جنش‌های اجتماعی: با تأکید بر جنبش اصلاحی دوم خرداد. تهران: طرح نو.
روشه، گی (1376). تغییرات اجتماعی. ترجمة منصور وثوقی. چ19. تهران: نشر نی.
سردارنیا، خلیل‌الله (1387). «اینترنت، جنبش‌های اجتماعی و بسیج اعتراضات: بررسی مصداقی و نظری». فصلنامة رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. زمستان. ش16.
ــــــــــ (1390). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی جدید. تهران: نشر میزان.
فوران، جان (1384). «نظریه‌ای در خصوص انقلاب‌های اجتماعی جهان سوم: مقایسه‌ای میان ایران، نیکاراگوئه و السالوادور». ترجمة مینو آقایی خوزانی. راهبرد. بهار. ش9.
قربان‌اغلو، جاوید (1390). «چیستی و ماهیت جنبش‌های خاورمیانه». ماهنامة پژوهشی- تحلیلی اجتماعی آیین. ش34 و 35.
کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعة شبکه‌ای). ج2. ترجمة احمد عقیلیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان. چ5. تهران: نشر طرح نو.
کاویانی‌راد، مراد و چمران، بویه (1390). «تاثیر ژئوپلیتیک رسانه بر جنبش‌های نوین اجتماعی». مجموعه مقالات اسلام و تحولات ژئوپلیتیکی خاورمیانه و شمال آفریقا. انجمن ژئوپلیتیک ایران.
کوزه‌گر، ولی (1390). «دوران جنبش‌های بی‌سر...». نشریة گزارش. اردیبهشت. ش226.
گیدنز، آنتونی (1387). جامعه‌شناسی. ترجمة منوچهر صبوری. چ22. تهران: نشر نی.
لارنا، انریک و دیگران (1387). جنبش‌های نوین اجتماعی. ترجمة سید‌محمدکمال سروریان و علی صبحدل. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
مسعودنیا حسین و سعیدی حیزانی، ندا (1391). «بررسی عوامل سقوط رژیم حسنی مبارک و چشم‌انداز تحولات کشور مصر». دوفصلنامة علمی‌ـ پژوهشی دانش سیاسی. س8. بهار و تابستان. ش1.
مشیر‌زاده، حمیرا (1381). درآمدی نظری بر جنبش‌های اجتماعی. تهران: پژوهشکدة امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
مقصودی، مجتبی و حیدری، شقایق (1390). «نقش ابزارهای تازة ارتباطی در پیشبرد جنبش‌های شمال آفریقا». فصلنامة اطلاعات سیاسی‌ـ اقتصادی. زمستان. ش290.
نش، کیت (1380). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست و قدرت. ترجمة محمدتقی دلفروز. چ7. تهران: کویر.
نیاکوئی، امیر (1390). «تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا: ریشه‌ها و پیامدهای متفاوت». فصلنامة روابط خارجی. س3. زمستان. ش4.
ب) خارجی
Defleur, Melvin L. and Rokeach, Ball Sandra. (1982). Theories of Mass Communication. London: Longman.
Della porta, D. and Diani, Mario. (1999). Social movements: an introduction. UK: Black well publishing.
Diani, Mario. (2001). "social movement networking". in frank Webster (ed). Culture and politics in information Age. uk. Routledge.
Etling, Bruce et al. (2009). "Mapping the Arabic Blogosphere: Politics, Culture and Dissent". Harvard University. Berkman Center Research Publication. No. 2006-2009.
Faris, David (2010). "Social Media Networks and Regime Response in Egypt". Ph.D Dissertation in Political Sciences. University of Pennsylvania.
Hamel, Pierce and Maheu, Louis (2006). "the Politics of collective identity and action". in Kate Nash and Alan Scot (eds). the Political Sociology. Blackwell Publishing.
Khalil, Andera (2012). "The Political Crowd: Theorizing Popular Revolt in North Africa". Contemporary Islam. Vol. 6.
King, Stephon J. (2009). "The New Authoritarianism in the Middle East and North Africa". Indiana University Press.
Malik, Adel and Awadollah, Bassem (2013). "the Economic of Arab Spring". World Devolopment. Vol. xx.
Safrank, Rita (2012). "The Emerging Role of Social Media in Political and Regime Change". www.csa.com/discoveryguides.
Sardarnia, Khalilollah (2012). "Social Movements in the Middle East: A Sociological Analysis". Iranian Review of Foreign Affairs. Vol. 3. No. 2.
Shorbaghy, Manar (2009). "Egyptian Views on the Politics of Egypt Today". International Political Science Review. Vol. 30. No. 5.
Stork, Madeline (2011). "The Role of Social Media in Political Mobilization: Case Study of the January 2011 Egyptian Uprising". MA Thesis, University of St Andrews. Scotland.
The Arab Social Media Report (2012). " Social Media in Arab World and Government…". Dubai School Media Report. Vol. 2. No. 1.
Toth, James (2003)."Islamism in southern Egypt". International Journal of Middle East Studies. Vol. 35.
