![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,515,272 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,776,440 |
تحلیل تاثیر پراکندهرویی بر تغییر کاربری زمین در منطقه شهری ساری | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 3، دوره 3، شماره 2، تیر 1394، صفحه 145-163 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2015.55346 | ||
نویسندگان | ||
هاشم داداش پور* 1؛ فردیس سالاریان2 | ||
1استادیار برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
2کارشناس ارشد برنامهریزی منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
فرایند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی به اراضی ساختهشده از دهۀ 1340 رو به افزایش بوده و منجر به عدم تعادل میان کاربری اراضی شهری و طبیعی در مناطق شهری ایران شده است. منتج از روند مذکور، الگوی کاربری اراضی در شهر- منطقۀ مرکزی مازندران از جمله منطقۀ شهری ساری نیز تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت، به سمت و سویی جدید رفته و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی در اراضی پیرامون شهر را سبب شده است. تداوم این فرایند منجر به الگوی توسعۀ ناپیوسته و غیرمتمرکز شده و در نهایت پراکندهرویی را پدید آورده است. بدین ترتیب، پژوهش حاضر به تحلیل تأثیر پراکندهرویی بر تغییر کاربری اراضی مناطق شهری، و پیشبینی روند تحولات توسعۀ اراضی و کاربری اراضی تا سال 1410 اختصاص دارد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و تلاش شده تا ابتدا با استفاده از روش GEOMOD اراضی ساختهشده پیشبینی شود و سپس بر پایۀ مدل زنجیرۀ مارکوف روند تغییرات کاربری اراضی احتمالی منطقۀ شهری ساری تخمین زده شود. در مرحلۀ نهایی با استفاده از GIS با تلفیق مدلهای مذکور، بر هم کنش اراضی ساختهشده و کاربری اراضی تحلیل شد تا پراکنش و توزیع فضایی کاربری زمین در چشمانداز تحقیق مشخص گردد. نتایج یافتهها نشان میدهد تغییر کاربری اراضی کشاورزی، باغی و مراتع در سال 1410 با نرخ رشد 43/1- درصدی کاهش خواهد یافت و همراستا با این روند، اراضی ساختهشده با نرخ رشد 85/4 درصدی افزایش مییابد. توزیع فضایی اراضی ساختهشده در شمال منطقۀ شهری مطالعاتی تمرکز داشته، اما در نواحی شرق و غرب این منطقه نیز افزایش یافته است. دلیل این توزیع فضایی را میتوان در گرایشهای فضایی افراد به سکونت با الگوی تکخانواری در اراضی پیرامون شهر که قیمت کمی دارند، سراغ گرفت. چنین روندی مبتنی بر شدت یافتن پراکندهرویی در منطقۀ شهری ساری بوده و نیازمند جهتدهی مناسب در برنامهریزیهای آتی توسعۀ شهری و منطقهای است. | ||
کلیدواژهها | ||
پراکندهرویی؛ تغییر کاربری اراضی؛ زنجیرۀ مارکوف؛ ژئومد؛ منطقۀ شهری ساری | ||
مراجع | ||
احدنژاد روشتی، محسن؛ حسینی، سید احمد؛ (1390). ارزیابی و پیشبینی تغییرات و پراکنش افقی شهرها با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونۀ موردی: شهر تبریز در مقطع زمانی 1363- 1389)، مجلۀ پژوهش و برنامهریزی شهری، شمارۀ 2، تهران. احمدی ندوشن، مژگان؛ سفیانیان، علیرضا؛ (1388). آشکارسازی و پیشبینی تغییرات پوشش اراضی شهر اراک، همایش و نمایشگاه ژئوماتیک، تهران (سازمان نقشهبرداری کشور). بابایی اقدام، فریدون؛ ابراهیمزاده، حسین؛ (1390). مدلسازی تغییرات کاربری اراضی زراعی و بایر به سطوح ساختهشده در منطقۀ شهری اردبیل با استفاده از مدل CLUE-S، مجلۀۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 26، سیستان و بلوچستان. براتی قهفرخی، سوسن؛ سلطانی کوپایی، سعید؛ خواجهالدین، سید جمالالدین؛ رایگانی، بهزاد؛ (1387). بررسی تغییرات کاربری اراضی در زیر حوزۀ قلعۀ شاهرخ با استفاده از تکنیک سنجش از راه دور (1354-1381)، مجلۀ علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شمارۀ 47، اصفهان. زبردست، اسفندیار؛ شادزاویه، هادی؛ (1390). شناسایی عوامل مؤثر بر پراکندهرویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر، نمونۀ مورد مطالعه: شهر ارومیه، نشریۀ نامۀ معماری و شهرسازی، شمارۀ 7، تهران. ضیا توانا، محمدحسن؛ قادرمزی، حامد؛ (1388). تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری در فرایند خزش شهری روستاهای نایسر و حسن آباد سنندج، مجلۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارۀ 68، تهران. پورمحمدی، محمدرضا، جامکسری، محمد؛ (1388). ارزیابی ناپایداری در توسعۀ فضایی متروپل تبریز، مجلۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شمارۀ 4، تهران. حسینعلی، فرهاد؛ آلشیخ، علیاصغر؛ نوریان، فرشاد؛ (1391). توسعة مدلی عامل- مبنا برای شبیهسازی گسترش کاربری اراضی شهری (مطالعۀ موردی: قزوین)، مجلۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شمارۀ 14، اصفهان. رهنما، محمدرحیم؛ روستا، مجتبی؛ (1392). تحلیل تغییر کاربری اراضی و چگونگی حفط و نگهداری فضای سبز شهر جهرم در راستای توسعۀ پایدار، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 109، اصفهان. صدرموسوی، میرستار؛ رحیمی، اکبر؛ (1391). تحلیلی بر توسعۀ کالبدی تبریز و تخریب اراضی کشاورزی و فضاهای سبز شهری، مجلۀ جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، شمارۀ 4، سیستان و بلوچستان. ظاهری، محمد؛ (1387). نقش روند گسترش کالبدی شهر تبریز در ایجاد تغییرات کاربری اراضی حومۀ شهر و روستاهای نفوذ (نمونۀ موردی: روستاهای الوار سفلی، باغ معروف، شادآباد مشایخ و کندرود)، مجلۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 11، سیستان و بلوچستان. عزیزپور، ملکه؛ حسینزاده دلیر، کریمغ اسماعیل پور، نجما؛ (1388). بررسی رابطۀ رشد افقی سریع شهر یزد و تحرکات جمعیتی در این شهر، مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دانشگاه اصفهان. قربانی، رسول؛ محمودزاده، حسن؛ تقیپور، علیاکبر؛ (1392). تحلیل تناسب اراضی برای توسعۀ شهری در محدودۀ مجموعۀ شهری تبریز با استفاده از روش تحلیل فرایند سلسلهمراتبی، مجلۀ جغرافیا و آمایش شهری - منطقهای، شمارۀ 8، سیستان بلوچستان. مهندسان مشاور مازند طرح، برنامۀ آمایش استان مازندران، وزارت کشور، دفتر برنامهریزی و بودجه، 1388. واحدیان بیکی، لیلا؛ پوراحمد، احمد؛ سیفالدینی، فرانکا؛ (1390). اثر توسعۀ فیزیکی شهر تهران بر تغییر کاربری اراضی منطقۀ 5، فصلنامۀ علمی- پژوهشی نگرش نو در جغرافیای انسانی، شمارۀ 1، تهران. Al-shalabi, Mohamed, Billa, Lawal, Pradhan ,Biswajeet , Mansor, Shattri, 2012, Modeling urban growth evolution and land-use changes using GIS based cellular automata and SLEUTH models: the case of Sana’a metropolitan city, Yemen, Environ Earth Science, 70,75-89.
Araya, Yikalo ,Cabral, Pedro, 2010, Analysis and Modeling of Urban Land Cover Change in Setúbal and Sesimbra, Portugal, Remote Sensing, 2, 1549-1563.
Aurand,Andrew, 2007, Is Smart Growth Smart for Low-Income Households: A Study of the Impact of Four Smart Growth Principles on the Supply of Affordable Housing.
Beykaei, Seyed Ahad, Zhong, Ming, Shiravi,Sajjad, Zhang, Yun, 2013, Development of an Automatic Land Use Extraction System in Urban Areas using VHR Aerial Imagery and GIS Vector Data, International Journal of Transportation Engineering, 2,1-13.
Bhatta, Basudeb,2010, Analysis of Urban Growth and Sprawl from Remote Sensing Data, Jadavpur University, India.
Clark, David ,1996, Urban World/Global City. By Rutledge, London.
Dadras, Mohsen, ZulhaidiMohd Shafri, Helmi, Ahmad ,Noordin, Pradhan ,Biswajeet,1 and Safarpour, Sahabeh, 2014, Land Use/Cover Change Detection and Urban Sprawl Analysis in Bandar Abbas City Iran, Hindawi Publishing Corporation , 2014,1-12.
Doygun,Hakan,2008, Effects of urban sprawl on agricultural land: a case study of Kahramanmara¸s, Turkey, Environ Monit Assess, 158,471-478.
Gilmore, Robert , Chen, Hao ,2006, Land Change Modeling with GEOMOD, Clark University, Massachusetts.
Greca, Paolo, Barbarossa, Luca, Ignaccolo, Matteo, Inturri, Giuseppe, Martinico, Francesco,2011, The density dilemma. A proposal for introducing smart growth principles in a sprawling settlement within Catania Metropolitan Area, cities, 28,527-535.
Haase, Dagmar,2010, Land use change modelling in an urban region with simultaneous population growth and shrinkage including planning and governance feedbacks, Journal of the European Mathematical Society, 14,124-133.
Huang, Jingnan, Zhang ,Jinting , Lu, X.X,2008,Applying SLEUTH for simulating and assessing urban growth scenario based on time series TM images: referencing to a case study of Chongqing China, The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37, 1-15.
Kumar, Amit, Pandey ,Arvind, Hoda, Najmul,2011, Evaluation of sprawl pattern in the tribal-dominated cities of Jharkhand state, India, International of Remote Sensing, 32, 7651–7675.
Lin, Huiyan, Shoulu, Kang, Espey, Molly, Allen, Jeffery,2005, modeling urban sprawl and land use change in a costal area a neural network approach , American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Rhode Island.
Liu, Ting, Yang, Xiaojun ,2014, Monitoring land changes in an urban area using satellite imagery, GIS and landscape metrics, Applied Geography, 55,42-54.
Loibl,Wolfgang, Toezer,Tanja,2003, Modeling growth and densification processes in sub-urban regions - simulation of landscape transition with spatial agents , Environmental Modelling & Software, 18,553-563.
Mukherjee,PK, Das, P, Rao, PSS,(2013). Time trends in MB-PB ratio among untreated leprosy patients attending a referral hospital in UP, India during 2001 to 2010, indian journal lepr.
Mitsova,D,Shuster,W,Wang, X,2011,A cellular automata model of land cover change to integrate urban growth with open space conservation,Landscape and Urban Planning,99,1256-1277.
Pontius, Gil , Schneider ,Laura, 2001, Modeling land-use change in the Ipswich watershed, Massachusetts, USA. Agriculture, Ecosystems and Environment,85, 1256-1277.
Puertas, Olga, Henríquez, Cristian, Meza, Francisco,2014, Assessing spatial dynamics of urban growth using an integrated land use model. Application in Santiago Metropolitan Area, 2010–2045, land use policy,38,415-425.
Rashmi, Mehta, Lele, Nikhil,2010, Spatial Modeling and validation of Forest Cover Change in Kanakapura Region using GEOMOD, Indian Society Remote Sensing,India.
Sandra,Brown, Myrna Hall, Ken Andrasko, Fernando Ruzin, Walter Marzoli, Gabriela Guerreno, Omar, Dushku ,Aaron, Dejong ,Ben, Cornell, Joseph, 2007, Baselines For Land-Use Change In The Tropics: Application To Avoided Deforestation Projects, Lawrence Berkeley National Laboratory.
Sun, Heng, Forsythe ,Wayne , Waters, Nigel ,2007, Modeling Urban Land Use Change and Urban Sprawl: Calgary, Alberta, Canada, Networks and Spatial Economics, 7, 353-376.
Wang, Xiaoxiao, 2012,Urban Sprawl and sustainable development in China, urban ministry ,Chicago.
Wenhuiy, Kuang, 2012, Spatio-temporal Patterns of Intra-urban Land Use Change in Beijing, China Between 1984 and 2008: Chin, Geografical Science, 22,210-220.
Xu, Linyu, Li ,Zhaoxue, Song, Huimin, Yin, Hao, 2013, Land-Use Planning for Urban Sprawl Based on the CLUE-S Model: A Case Study of Guangzhou China, entropy, 15,3490-3506.
Xin, Yang, Xin-Qi, Zheng, Li-Na,Lv, 2012, A spatiotemporal model of land use change based on ant colony optimization, Markov chain and cellular automata, Ecological Modeling, 233,11-19. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,706 |