تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,511,922 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,476 |
سنخشناسی و تبیین رفتاری صحابه پیامبر(ص) در غزوه تبوک بر اساس سوره توبه | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 7، دوره 45، شماره 1، فروردین 1391، صفحه 113-129 اصل مقاله (236.54 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2012.55330 | ||
نویسندگان | ||
علیمحمد ولوی* 1؛ هدیه تقوی2 | ||
1استاد تاریخ اسلام، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در غزوه تبوک ـ بر خلاف دیگر غزوات ـ میزان مشارکت فعال مسلمانان کاهش یافته بود و سستی آنان در جهاد، باعث تاخیر در تدارک سپاه و حرکت به سوی میدان نبرد شده بود. عدهای از صحابه با کارشکنی، عذر خواهی و بهانه آوردن درصدد بودند حضور نیافتن در جنگ را توجیه کنند. خداوند در سوره توبه در واکنش به این وضع، با افشای نیتهای این گروهها، دلایل حقیقی مشارکت نکردن آنان را بیان کرد. بر اساس آیات سوره توبه، گروههایی از سپاهیان حتی آنانی که تظاهر به همراهی نمودند در عمل به کارشکنی و ایجاد رعب در میان مسلمانان پرداختند. یکدست نبودن رفتار صحابه در غزوه تبوک موجب پیدایش گونههای رفتاری شد که در سوره توبه این گونهها به دقت شناسایی شدهاند. در این سوره، هشت گونه رفتاری در جهت همراهی با پیامبر(ص) معرفی شده است. یکسان نبودن میزان همراهی آنان باعث شده که این گونهها در پنج سنخ از همراه کامل تا غیرهمراه قرار داده شوند. در این مقاله با روش توصیفیـ تبیینی ابتدا گونههای رفتاری صحابه در غزوه تبوک شناسایی شده و سپس به علت تنوع رفتاری آنان بررسی میشود. به نظر میرسد تنوع رفتاری اصحاب پیامبر(ص) در غزوه تبوک ریشه در نوع نگرش آنان و تعارض سنتهای اجتماعی با ارزشهای دینی داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
تبیین رفتاری؛ پیامبر(ص)؛ سنخ شناسی؛ سوره توبه؛ صحابه؛ غزوه تبوک | ||
مراجع | ||
. آذربایجانی، مسعود، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، تهران، انتشارات سمت، 1382. 2. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، 1965. 3. ابن سعد، طبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1990. 4. ابن هشام، السیرة النبویة، بیروت، دار المعارف، بیتا. 5. اصطخری، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، بیروت، دارصادر، 2004. 6. بیهقی، ابوبکر احمد بن حسن، دلایل النبوة، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1985. 7. بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر،1996. 8. همو، فتوح البلدان، بیروت، دارالمکتبة الهلال، 1988. 9. رفیع پور، فرامرز، آناتومی جامعه، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1385. 10. طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1389. 11. طبرسی، مجمع البیان، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، 1415. 12. طبری، محمد بن جریر، تاریخ، بیروت، دار التراث، 1387. 13. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیه، 1390. 14. کریمی، یوسف، روانشناسی اجتماعی، تهران، انتشارات ارسباران،1384. 15. مسعودی، ابوالحسن، التنبیه و الاشراف، قاهره، دارالصاوی، بیتا. 16. واقدی، محمد بن عمر،المغازی، بیروت، موسسه الاعلمی، 1409. 17. یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، 1995. 18. یعقوبی، ابی واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,386 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,104 |