تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,494 |
تعداد مقالات | 70,187 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,341,970 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,558,863 |
بررسی فرایند اطلاعرسانی در زلزلههای دوگانۀ اهر– ورزقان و مخاطرات ناشی از آن | ||
مدیریت مخاطرات محیطی | ||
مقاله 3، دوره 2، شماره 2، تیر 1394، صفحه 157-170 اصل مقاله (513.49 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی بنیادی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2015.55059 | ||
نویسندگان | ||
پروانه پیشنمازی* 1؛ یاسمین استوار ایزدخواه2 | ||
1دکتری علوم ارتباطات و پژوهشگر پژوهشکدۀ مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، | ||
2عضو هیات علمی پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله | ||
چکیده | ||
زمینلرزههای 21 مرداد 1391 اهر- ورزقان از جمله زلزلههای دوگانه بهشمار میرود که بهفاصلۀ 11 دقیقه از هم، اولی با بزرگای 2/6 و دیگری 3/6 ریشتر اتفاق افتاد. این زلزله بیش از 300 کشته و 3000 زخمی بر جای گذاشت. جلوگیری کامل از خسارات و آثار منفی یک زلزله در حال حاضر ممکن نیست، اما کنترل و مدیریت آن بهگونهای که خسارات مذکور به حداقل خود کاهش یابد، با استفاده از فرایند مدیریت بحران صحیح امکانپذیر است. همچنین عکس این موضوع هم میتواند مصداق پیدا کند؛ بدین معنا که مدیریت نادرست بحران، نهتنها میتواند دامنۀ خسارات را افزایش دهد، بلکه ممکن است به مخاطرات ثانویه مثل نارضایتی، اعتراض و بینظمی اجتماعی، اغتشاش و ... تبدیل شود. بههمین دلیل اطلاعرسانی در مرحلۀ وقوع بحران و انتشار اخبار دقیق و صحیح از مشخصات یک زلزله و آثار آن در ساعات اولیه، عامل تعیینکنندهای در فرایند مدیریت بحران و جلوگیری از بروز مخاطرات محیطی است. در این مقاله که بر اساس اطلاعات گردآوریشدۀ اسنادی و کتابخانهای و نیز مصاحبه با مسئولان و مدیران در مورد زلزلههای دوگانۀ اهر- ورزقان تهیه شد، وضعیت اطلاعرسانی رسانهها و بهویژه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان رسانۀ رسمی و ملی، بررسی شد؛ بدین منظور دو بُعد اصلی اطلاعرسانی در حین بحران شامل: «اطلاعرسانی از وقوع زلزله و مشخصات آن» و «اطلاعرسانی از آثار زلزله» ارزیابی شده و ضعفها و قوتهای آن تشریح میشود. براساس بررسیهای بهعملآمده در این مقاله نتیجهگیری میشود با اینکه اطلاعرسانی از وقوع زلزلههای دوگانۀ اهر- ورزقان بهدرستی انجام گرفت که این مورد ناشی از ارتقای عملکرد شبکههای لرزهنگاری و شتابنگاری در کشور است، اما اطلاعرسانی صحیح و سریع از آثار زلزله همچنان دچار نقصان است. یکی دیگر از نتایج این پژوهش مبین آن است که رسانههای محلی عملکرد مطلوبتری در پوشش خبری زلزلۀ مذکور در مقایسه با رسانۀ ملی داشتند و عدم اطلاعرسانی کامل رسانۀ ملی از این واقعه، عرصه را برای فعالیت رسانههای غیررسمی و بیگانه و بروز شایعات هموار ساخت. | ||
کلیدواژهها | ||
اطلاعرسانی؛ دقت و صحت خبر؛ زلزلۀ اهر- ورزقان؛ سرعت خبر؛ صدا و سیما؛ مخاطرات | ||
مراجع | ||
[1]. امینیحسینی، کامبد، پیشنمازی، پروانه (1390). بررسی چالشهای اطلاعرسانی و نقش آن در مدیریت بحران زلزله (مطالعه موردی زلزلههای رودبار و منجیل و بم)، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله. پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران. [2]. امینیان، بهادر (1371). مفهوم امنیت ملی و تحول آن، مجله سیاست دفاعی، سال اول، زمستان 1371، شماره 1: 5. [3]. پوراحمد جکتاجی، محمدتقی، خدیویفرد، سارا، قربانزاده، احمد (1370). زلزلة گیلان بهروایت مطبوعات، رشت، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان. [4]. توفیقینمین، فرشید (1382). فرایند امداد و نجات در مدیریت بحران همراه با ارائه گزارشی از حادثه زلزله بم، مجموعه مقالات همایش علمی یافتههای زلزله بم یادمان چهلمین روز وقوع زمینلرزه بم، دفتر امور فنی، تدوین معیارها و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله، سازمان مدیریت و برنامهریزی. [5]. داوودی، محمد، کلانتری، افشین، مصطفیزاده، مهرداد (1391). گزارش فوری مقدماتی شناسایی مناطق زلزلهزدة 21 مرداد 91 اهر، شماره 1، پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله. [6]. دلاور، علی (1382). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران، انتشارات رشد. [7]. رشیدی، معصومه (1388). رسانهها و بحران، تهران، سروش هدایت. [8]. روشندل اربطانی، طاهر (1387). نقش مدیریت رسانه در تحول بحران از تهدید به فرصت، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشهای ارتباطی، سال 15، شماره 55: 162-141. [9]. زارع، مهدی. درسهایی که از زلزله و سونامی 11 مارس 2011 باید میآموختیم (1390)، خبرآنلاین، 22 اسفند. [10]. زارع، مهدی. پیشنمازی، پروانه. سعیدی، علیرضا. نظم آذر، بهناز. کمالی، الهه (1393). مستندسازی خطر زلزله در آذربایجان شرقی در شهر تبریز با هدف درسآموزی برای شهر تهران، معاونت آموزش شهرداری تهران. [11]. شادیطلب، ژاله (1372). جامعهشناسی فاجعه: تجربه زلزله رودبار – منجیل، تهران، مجلة مسکن و انقلاب، شمارة 56. [12]. شکرخواه، یونس (1374). خبر، تهران، مرکز گسترش آموزش رسانهها. [13]. صلواتیان، سیاوش (1389). رسانهها و مدیریت بحران (پیشبینی، پیشگیری، آمادگی)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). [14]. عصر ایران، ۲۲ مرداد (1391). اعلام ۲ روز عزای عمومی در آذربایجان شرقی. [15]. عصر ایران، ۲۲ مرداد (1391). خنده بازار سیما در میانه مصیبت زلزلهزدگان. [16]. مرتضوی، محمودرضا (1381). روابط عمومی و مدیریت خبر در بحران، وبسایت کارگزار روابط عمومی، http://www.iranpr.org/docs/article-pr/defaultnews.asp?id=601 [17]. میرشاهی، سعید (1381). روابط عمومی و مدیریت بحران، فصلنامۀ هنر هشتم، سال 7، شمارة 22. [18]. نصراللهی، اکبر (1389). مدیریت پوشش خبری بحران در رسانههای حرفهای، دفتر مطالعات و توسعة رسانهها، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [19]. Hisada, Y. 2007. Delayed Damage Information, Tehran Disaster Mitigation and Management Organization (TDMMO), Tehran, Iran.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,825 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,040 |