
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,695 |
تعداد مقالات | 72,292 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,355,110 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,207,495 |
تعبیر کروی هندسۀ مسطحه در بخش هندسی الأشکال الکریۀ منلائوس | ||
تاریخ علم | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 1، فروردین 1392، صفحه 31-46 اصل مقاله (445.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
حسن امینی* | ||
دکتری فلسفه علم، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران | ||
چکیده | ||
میتوان الأشکال الکریه از منلائوس را مهمترین اثر در سنت نگارش کتابهای اکر دانست؛ کتابهایی که با هدف حل مسائل نجوم کروی به رشتۀ تحریر درآمدهاند. کتاب اصول از اقلیدس نیز مهمترین اثر دربارۀ هندسۀ اشکال مسطحه در ریاضی باستان است. در مقالۀ پیش رو نگارنده بر آن است که با قیاس میان کتاب الأشکال الکریه و اصول اقلیدس، نشان دهد که مقالۀ اول الأشکال الکریه کوششی جهت بازسازی محتوای مقالۀ اول اصول برای شکلهای کروی است. بر اساس این قیاس، موفقیتها و محدودیتهای او در انجام چنین کاری بررسی میشود و با تکیه بر همنهشتی مثلثها به تمایزهای قضایای آن در حالت مسطحه و کروی اشاره میشود. در ضمن نشان داده میشود که معادل قضیۀ بسیار مهم هندسۀ مسطحه برای مجموع زوایای داخلی مثلث، نخستین بار توسط خواجه نصیر الدین طوسی و در تحریر او از الأشکال الکریه بیان شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
الأشکال الکریه؛ اصول اقلیدس؛ منلائوس؛ هندسۀ کروی؛ هندسۀ مسطحه | ||
مراجع | ||
ابن ندیم، الفهرست، به کوشش گوستاو فلوگل، لایپزیگ، 2-1871م (افست از مکتبة الخیاط، بیروت، [بی تا]). نصیرالدین طوسی، تحریر اشکال الکریه منلائوس، مجموع الرسائل، حیدرآباد دکن، 1359. Hogendijk, Jan P. “Traces of the Lost Geometrical Elements of Menelaus in Two Texts of al-Sijzī”, Zeitschrift fur Geschichte der Arabisch Islamischen Wissenschaften (2000), pp. 129-164. Krause, M., “De Sphärik von MenelaosausAlexandrien”, Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, No.17, 1936. ــــــــــــــ , Die Sphärik von Menelaos aus Alexandrien in der Verbesserung von Abû Nasr Mansûr b. ‘Alî b. ‘Irâq, Berlin, 1936 (Reprinted in Islamic Mathematics and Astronomy, vol. 37, 1998) Mueller, I., 1981, Philosophy of Mathematics and Deductive Structure in Euclid’s Elements, Cambridge: MIT Press. Heath, Thomas Little, The thirteen books of Euclid’s Elements. Courier Corporation, 1956. Yussupova, G, “Commentaries to Menelaus' Spherics by al-Tusi and al-Yazdi”, Izv.Akad. Nauk USSR Ser. Fiz.-Mat.Nauk (6), 1990. ــــــــــــــ , “Zwei mittelalterliche arabische Ausgaben der 'Sphaerica' des Menelaos von Alexandria”, Historia Math. 22 (1), 1995, pp. 64-66.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,838 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,390 |