تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,479 |
تعداد مقالات | 70,032 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,010,389 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,241,122 |
تحلیل نقش اجتماعی زنان در جوامع سلوکی و اشکانی بر اساس مطالعۀ مهرها و اثرمهرها | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 6، دوره 6، شماره 3، مهر 1393، صفحه 377-389 اصل مقاله (536.6 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2014.54517 | ||
نویسندگان | ||
کمال الدین نیکنامی1؛ رضا قاسمی* 2؛ رضوان رضائی3 | ||
1استاد گروه باستانشناسی دانشگاه تهران | ||
2کارشناس ارشد باستانشناسی دانشگاه تهران | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
مطالعۀ نقوش موجود بر مهرها و اثرمهرها میتواند زوایای تاریکی از تاریخ اجتماعی دوران سلوکی و اشکانی را پدیدار کند. از سوی دیگر، تحلیل موقعیتهای فردی و اجتماعی اشخاص یا گروههای اجتماعی به منظور درک روابط پیچیدۀ آنان با افراد یا سایر گروهها یا به منظور درک روابط بر همکنشی میان آنان جایگاه ویژهای را در مطالعات تاریخی به خود اختصاص داده است که از آن میان تحلیل موقعیتهای زنان نیز توجه خاصی را به خود جلب کرده است. در مقالۀ پیش رو، تعداد 53 مهر و اثرمهر با نقوش مختلف زنان از نقاط گوناگون سرزمینهای سلوکی و اشکانی تبیین و تحلیل شدهاند. تصاویر زنان روی آثار مذکور از نظر سبک و نقشمایه شیوههای متفاوت و ترکیبی دارند و شامل تصاویر الهههای یونانی، زنان در حال انجامدادن کارهای گوناگون و فعالیتهای اجتماعی و روزمره بوده که از آن میان نقوش الهههای یونانی بیشتر موضوعات مهرها و اثرمهرهای این دوره را به خود اختصاص دادهاند. نمونههای مطالعهشده از مراکزی چون اروک، تل کدش، سلوکیۀ کران دجله، نسا، شوش، و صالح داوود خوزستان به دست آمدهاند. نوشتار حاضر ضمن تحلیل نقوش ذکرشده، به نحوۀ نقشآفرینی زنان در ساختارهای اداری، سیاسی، و اجتماعی سلوکیان و اشکانیان میپردازد. از مشهورترین نقشمایههای مهرها و اثرمهرها نیز باید به الهههای آفرودیت، تیکه، آتنا، و نیکه اشاره کرد. همچنین، باید اظهار داشت که استفاده از نقوش زنان در دورة سلوکی بیشتر رایج بوده و بر مهرهای دورة اشکانی، به غیر از سه مورد، بهندرت از تصویر زنان استفاده شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
الهه های یونانی؛ دورة سلوکی و اشکانی؛ زن؛ مهر و اثرمهر؛ نقشمایه | ||
مراجع | ||
[1] بروسیوس، ماریا (1392). ایران باستان هخامنشیان اشکانیان ساسانیان، ترجمۀ عیسی عبدی، تهران: نشر ماهی. [2] کالج، مالکوم (1356). پارتیان، ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران: سحر. [3] گریمال، پیر (1378). فرهنگ اساطیر روم ویونان، ج اول، ترجمۀ احمد بهمنش، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. [4] گیرشمن، رومن (1372). هنر ایران در دورۀ پارتی و ساسانی، ترجمۀ بهرام فرهوشی، تهران: علمی و فرهنگی. [5] رجبی، پرویز (1385). تاریخ ایران در دورة سلوکیان و اشکانیان، تهران: پیام نور. [6] قاسمی، رضا (1392). «مطالعه و گونهشناسی مهرها و اثرمهرهای دوران سلوکیـ اشکانی موزۀ ملی ایران»، مجموعه مقالات همایش بینالمللی باستانشناسان جوان، دانشگاه تهران، ص411ـ418. [7] رحیمیفر، محسن (1384). «بررسی جایگاه زن در عهد باستان»، تاریخپژوهی، س 7، ش 24 و 25، ص55ـ77. [8] رهبر، مهدی (1391). «آرامگاه زیرزمینی الیمایی در صالح داوود»، نامورنامه: مقالههایی در پاسداشت یاد مسعود آذرنوش، به کوشش حمید فهیمی وکریم علیزاده، تهران: ایران نگار، ص289ـ315. [9] مصباح اردکانی، نصرتالملوک؛ دادور، ابوالقاسم (1387). «نقشمایۀ زن بر روی مهرهای ایران»، پژوهش زنان، دورۀ 6، ش3، ص161ـ182. [10] نیکنامی، کمالالدین؛ سعیدی هرسینی، محمدرضا؛ مریم دژمخوی (1389). «درآمدی بر تاریخچۀ مطالعات زن در باستانشناسی»، پژوهش زنان، دورۀ 2، ش3، ص5ـ17. [11] قاسمی، رضا (1393). «مطالعۀ تحلیلی نقوش مهرها و اثرمهرهای دوران سلوکی و اشکانی»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران. ]12[ Bollati, A., and Messina, V., (2004). Seleucia al Tigri. Le impronte di sigillo dagli archivi,Vol. 2: pp 40-52. ]13[ Gibson, M. C., (1994). Parthian seal style: a contributor from Nippur, Mesopotamia, 29: pp 89-105. ]14[ Herbert, S.C., and Brelin, A., (2003). A new administrative center for Persian and Hellenistic galilee: preliminary report of the University of Michigan University of Minnesota excavations at Kedesh, Bulletin of the American Schools of Oriental Research: 15: pp 13- 59. ]15[ Herbert, S.C., (2005). The Hellenistic archives from Tel Kedesh (Israel) and Seleucia-on-the Tigris (Iraq). Bulletin of the University of Michigan Museums of Art and Archaeology, 15: pp 65-86. ]16 [Messina,V. (2006). Nike on the clay sealings from Seleucia on the Tigris, Pisa, Parthica, Vol: 8: pp10-27. ]17[ Onal, M., (2007). Deities and cultures meet on the seal impressions in Zeugma, Roma,Vol. Speciale, pp 25-50. ]18[ Wallenfels, R., (1990). Sealed cuneiform tablets from Hellenistic Uruk: an iconographic and prosopographic analysis of the private business documents, Columbia University. ]19[ Wallenfels , R. (1993). Private seals and sealing practices at Hellenistic Uruk, BCH, 29: pp 113-132.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,844 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,554 |