تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,516,399 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,777,504 |
تحلیل زمانی – مکانی جزیرۀ حرارتی شهر مشهد با توجه به گسترش شهر و تغییرات کاربری - پوشش زمین | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 2، دوره 3، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 1-17 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2015.54436 | ||
نویسندگان | ||
سید کاظم علوی پناه1؛ سیروس هاشمی دره بادامی2؛ علی کاظم زاده* 2 | ||
1استاد سنجش از دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
افزایش دمای سطح زمین و شکلگیری جزایر حرارتی در کلانشهرها به یکی از معضلات زیستمحیطی تبدیل شده است که در نتیجۀ گسترش برنامهریزینشده این شهرها پدید آمده است. امروزه استفاده از تصاویر ماهوارهای در مطالعات محیط زیست شهری به دلیل فراهم آوردن دید یکپارچه و کاهش هزینه و زمان انجام مطالعات، رشد فزایندهای داشته است. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات دمایی و گسترش جزیرۀ حرارتی در شهر مشهد به دنبال گسترش این شهر در دهههای اخیر است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر چندزمانۀ لندست (TM 1987، ETM+ 2000 و OLI/TIRS 2014) و روش حد آستانه NDVI و قانون پلانک برای تصاویر TM و ETM+ و الگوریتم دو پنجره برای تصاویر OLI/TIRS، دمای سطح زمین استخراج شد. سپس دمای سطح زمین نرمال گردید و رابطۀ آن با کسر پوشش گیاهی و تغییرات کاربری - پوشش زمین بررسی شد. نتایج نشان داد که حدود 2500 هکتار از اراضی کشاورزی و فضای سبز به کاربری ساختهشده تبدیل شده که تقریباً برابر با افزایش مساحت طبقۀ دمایی بسیار گرم بوده است. این موضوع نشان میدهد که کاهش پوشش گیاهی، مهمترین عامل در گسترش جزایر حرارتی شهر مشهد بوده است. بررسی تعییرات دمای سطح زمین و جزیرۀ حرارتی نشان داد با از بین رفتن پوشش گیاهی داخل و اطراف شهر طبقۀ دمایی بسیار خنک (29- 25 درجۀ سانتیگراد)، جای خود را به طبقۀ دمایی متوسط (37 – 33 درجه) داده است. همچنین با دستکاری دامنههای اطراف شهر، دمای آنها افزایش یافته و به طبقۀ دمایی گرم (41 – 41 درجه) و بسیار گرم (45 – 41 درجه) تغییر یافتهاند. نتایج تغییرات توزیع دمای سطح نشان داد که چندین خوشۀ دمایی در شمال غرب، جنوب و جنوب غرب مشهد توسعه یافتهاند. این تغییرات در شمال غرب به دلیل دستکاری اراضی متصل به شهر برای آمادهسازی این اراضی برای گسترش آتی شهر و در جنوب به دلیل توسعۀ فرودگاه بوده است. همچنین دامنههای رو به آفتاب در غرب و جنوب غرب به دلیل دستکاری این دامنهها گرمتر شدهاند. علاوه بر این، تبدیل اراضی کشاورزی در شرق و شمال شرق باعث تغییر دما از طبقۀ دمایی خیلی خنک و خنک (33 - 29 درجه) به متوسط و تا حدودی گرم شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
الگوریتم دو پنجره؛ تغییرات کاربری - پوشش زمین؛ جزایر حرارتی شهری؛ دمای سطح زمین؛ مشهد | ||
مراجع | ||
علویپناه، سیدکاظم؛ (۱۳۸۵). سنجش از دور حرارتی و کاربرد آن در علوم زمین، انتشارات دانشگاه تهران. ----------؛ (1392). کاربرد سنجش از دور در علوم زمین (علوم خاک)، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم. صادقینیا، ع.؛ علیجانی، ب.؛ ضیاییان، پ.؛ (1391). تحلیل فضایی زمانی جزیرۀ حرارتی کلانشهر تهران با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، جغزافیا و مخاطرات محیطی، شمارۀ چهارم، زمستان 1391. فاطمی، سید باقر؛ رضایی، یوسف؛ (1389). مبانی سنجش از دور، انتشارات آزاده، چاپ دوم. Amiri, R., Weng, Q., Alimohammadi, A., & Alavipanah, S. K. (2009). Spatial–temporal dynamics of land surface temperature in relation to fractional vegetation cover and land use/cover in the Tabriz urban area, Iran. Remote Sensing of Environment, 113(12), 2606-2617.
Chander, G., Markham, B. L., & Helder, D. L. (2009). Summary of current radiometric calibration coefficients for Landsat MSS, TM, ETM+, and EO-1 ALI sensors. Remote sensing of environment, 113(5), 893-903.
Lenney, M. P., Woodcock, C. E., Collins, J. B., & Hamdi, H. (1996). The status of agricultural lands in Egypt: the use of multitemporal NDVI features derived from Landsat TM. Remote Sensing of Environment, 56(1), 8-20.
Mackey, C. W., Lee, X., & Smith, R. B. (2012). Remotely sensing the cooling effects of city scale efforts to reduce urban heat island. Building and Environment, 49, 348-358
Liu, L., & Zhang, Y. (2011). Urban heat island analysis using the Landsat TM data and ASTER data: A case study in Hong Kong. Remote Sensing, 3(7), 1535-1552.
Owen, T. W., Carlson, T. N., & Gillies, R. R. (1998). An assessment of satellite remotely-sensed land cover parameters in quantitatively describing the climatic effect of urbanization. International Journal of Remote Sensing, 19(9), 1663-1681.
Rajeshwari, A., & Mani, N. D. Estimation of land surface temperature of dindigul district using landsat data.
Rizwan, A. M., Dennis, L. Y., & Liu, C. (2008). A review on the generation, determination and mitigation of Urban Heat Island. Journal of Environmental Sciences, 20(1), 120-128.
Skokovic.D, Sobrino.J.A, Jimenez-Munoz.J.C, Soria.G, Julien.Y, Mattar.C and Jordi Cristobal, 2014 Calibration and Validation of Land Surface Temperature for Landsat 8 – TIRS Sensor”, Land product Validation and Evolution, ESA/ESRIN Frascati (Italy), pp 6
Sandholt, I., Rasmussen, K., & Andersen, J. (2002). A simple interpretation of the surface temperature/vegetation index space for assessment of surface moisture status. Remote Sensing of environment, 79(2), 213-224.
Smith, C., & Levermore, G. (2008). Designing urban spaces and buildings to improve sustainability and quality of life in a warmer world. Energy policy, 36(12), 4558-4562.
Sobrino, J. A., & Raissouni, N. (2000). Toward remote sensing methods for land cover dynamic monitoring: application to Morocco. International Journal of Remote Sensing, 21(2), 353-366.
Sobrino.J.A, Reillo.S, Cueca.J and Prata.A.J, “Algorithms for Estimating Surface Temperature from ASTR-2 Data”,
Voogt, J. A., & Oke, T. R. (2003). Thermal remote sensing of urban climates.Remote sensing of environment, 86(3), 370-384.
Weng, Q. (2009). Thermal infrared remote sensing for urban climate and environmental studies: Methods, applications, and trends. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 64(4), 335-344.
Weng, Q., Lu, D., & Schubring, J. (2004). Estimation of land surface temperature–vegetation abundance relationship for urban heat island studies. Remote sensing of Environment, 89(4), 467-483.
Weng, Q., Liu, H., & Lu, D. (2007). Assessing the effects of land use and land cover patterns on thermal conditions using landscape metrics in city of Indianapolis, United States. Urban ecosystems, 10(2), 203-219.
Xu, H., Chen, Y., Dan, S., & Qiu, W. (2011, June). Spatial and temporal analysis of urban heat Island effects in Chengdu City by remote sensing. In Geoinformatics, 2011 19th International Conference on (pp. 1-5). IEEE.
Xiao, J., & Moody, A. (2005). A comparison of methods for estimating fractional green vegetation cover within a desert-to-upland transition zone in central New Mexico, USA. Remote Sensing of Environment, 98(2), 237-250.
Zhao, S., Qin, Q., Yang, Y., Xiong, Y., & Qiu, G. (2009). Comparison of two split-window methods for retrieving land surface temperature from MODIS data. Journal of earth system science, 118(4), 345-353. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,746 |