تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,027 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,499,030 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,761,248 |
فراتحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مسئلۀ فرار مغزها در ایران | ||
بررسی مسائل اجتماعی ایران | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 1، خرداد 1393، صفحه 45-75 اصل مقاله (423.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijsp.2014.53754 | ||
نویسندگان | ||
محمد توکل1؛ ایمان عرفان منش* 2 | ||
1استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری تخصصی جامعهشناسی فرهنگی دانشگاه تهران (نویسندۀ مسئول) | ||
چکیده | ||
فرار مغزها را میتوان بهمنزلۀ نوعی پدیده یا مسئلۀ اجتماعی تعریف کرد که در واقعیت روند توسعۀ ملّی کشورهای در حال توسعه تبعات منفی و در شرایطی پیامدهای مطلوبی دارد. اصولاً جامعۀ ایران برای دستیابی به الگویی از پیشرفت، نیازمند تعلیم، پرورش و بهکارگیری نیروی متخصص در جنبههای متعدد توسعه است و تقویت استعدادهای داخلی و کاستن از خلأهای فکری و مادی از ضرورتهای آن محسوب میشود. ازاینرو، شناسایی زمینهها، دلایل و پیامدهای پدیدۀ فرار مغزها نیازمند تبیین و تدقیق مضاعف است. تا کنون پژوهشهای گوناگونی دربارۀ مهاجرت نخبگان ایرانی انجام شده است. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل کیفی، 45 مورد از مقالات علمی تولیدشده در ایران از سال 1380 (جستوجوشده در چهار پایگاه دادههای علمی) را بررسی توصیفی و همچنین ارزیابی (در ابعاد سؤالات، فرضیات، اهداف و نتایج) کرده است. به نظر میرسد که ضرورت و کاربرد این فراتحلیل میتواند در رصد مشکلات اجتماع علمی کشور و مضافاً سیاستگذاریهای علمی مقتضی در ابعاد تقنینی و اجرایی مؤثر باشد. در انتها نیز جمعبندی و تحلیل جامعهشناسانه از فرار مغزهای ایرانی و راهکارهای کاستن از آن ارائه شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
hیران؛ پیشرفت؛ توسعه؛ فرار مغزها؛ مهاجرت نخبگان؛ مسئلۀ اجتماعی | ||
مراجع | ||
- ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1387) جامعهشناسی توسعه، تهران: کیهان - امین، سمیر (1380) امپریالیسم و جهانیشدن، ترجمۀ ناصر زرافشان، تهران: آگه - بلیکی، نورمن (1387) طراحی پژوهشهای اجتماعی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نی - بیکر، جی. اس (1382) سرمایۀ اجتماعی و مدیریت، ترجمۀ مهدی الوانی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی - تودارو، مایکل (1368) توسعۀ اقتصادی در جهان سوم، ترجمۀ غلامعلی فرجادی، تهران: سازمان برنامه و بودجه - توکل، محمد (1390) جامعهشناسی تکنولوژی، تهران: جامعه شناسان - ذاکر صالحی، غلامرضا (1386) «فراتحلیل مطالعات انجامشده در زمینۀ جذب نخبگان و پیشگیری از مهاجرت آنان»، مجلۀ جامعهشناسی ایران، شمارۀ 29، صص135-113 - شولت، جی. ای (1382) نگاهی موشکافانه بر پدیدۀ جهان شدن، ترجمۀ مسعود کرباسیان، تهران: علمی و فرهنگی - لوکاس، دیوید و میر، پاول (1384) درآمدی بر مطالعات جمعیتی، ترجمۀ حسین محمودیان، تهران: دانشگاه تهران - مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور (1384) «طرح مطالعاتی فرار مغزها»، مدیر طرح: دکتر محمد توکل، 374 صفحه. - نراقی، احسان (1350) جامعه، جوانان، دانشگاه: دیروز، امروز، فردا، تهران: فرانکلین - نوکاریزی، محسن (1383) «جغرافیای فرار مغزها و تأثیر آن بر جریان اطلاعات»، کتابداری و اطلاعرسانی، شمارۀ 27، صص39-26 - واترز، مالکوم (1379) جهانیشدن، ترجمۀ اسماعیل مردانی و سیاوش مریدی، تهران: سازمان مدیریت صنعتی
- Borjas, G. (1989) "Economic theory and international migration", International Migration Review, volume 23, pp 144-161
- Colman, J. (1990) Foundation of social theory, Cambridge: Harvard University
- Fan, X. & et al. (2011) "Brain drain and technological relationship between skilled and unskilled labor: brain gain or brain loss?", J Popul Econ, volume 24, pp1359-1368
- Gibbons, M. (2000) "Mode 2 society and the emergence of context-sensitive science", Science and Public, volume 27, pp 159-163
- Gibbons, M. (1994) The new production of knowledge, London: Sage
- Jones, H. (1990) Population Geography, Paul Chapman, London
- Mckey, D. (1969) Geographical mobility and the brain drain: A case study of Aberdeen University graduates, 1860-1960, London: George Allen & Unwin
- Patton, M (1990) Qualitative evaluation and research methods, CA: Sage
- Rosenthal, R. (1991) Meta-analytic procedures for social research, Beverly Hills CA: Sage
- Skeldon, R. (1991) "International migration within and from the east and Southeast Asian region: a review essay", Asian and Pacific Migration Journal, volume 1, pp 19-63
- Tavakol, M. (2011) "Brain drain: problems and solutions", Islamic Perspective, volume 8, pp 161-171
- UN (1998) "Recommendation on statistics of international migration", New York: UN
- Wolf, F. (1986) Meta-analysis: Quantitative methods for research synthesis, Beverly Hills CA: Sage
- www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/international-migration/projects/skilled-migration-and-brain-drain/
پیوست منابع و مآخذ: لیست مقالات بررسیشده در فراتحلیل - مواردی که علامت * دارد، در فراتحلیل بررسی نشدهاند (بنگرید به بخش ملاحظات روششناختی مقاله). - مقالات بهترتیب تاریخ انتشار فهرست شدهاند.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 8,982 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,900 |