تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,122,976 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,129 |
بررسی تعارض شغلی/ خانوادگی زنان سرپرست خانوار | ||
زن در توسعه و سیاست | ||
مقاله 7، دوره 12، شماره 3، مهر 1393، صفحه 425-448 اصل مقاله (296.47 K) | ||
نوع مقاله: کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2014.53692 | ||
نویسندگان | ||
امیر رستگار خالد* 1؛ هاجر عظیمی2 | ||
1عضو هیئت علمی گروه جامعهشناسی دانشگاه شاهد | ||
2کارشناس ارشد جامعهشناسی، دانشگاه شاهد | ||
چکیده | ||
چکیده زنان سرپرست خانوار، بهمنزلۀ یکی از گروههای آسیبپذیر اجتماعی، با مشکلات متعددی در زندگی روبهرو هستند که در این میان، تعارض بین نقشهای شغلی و خانوادگی به دلیل ایفای نقش دوگانه (پدر و مادر) یکی از مسائل مهمی است که این گروه از زنان با آن مواجهاند. به همین دلیل، پژوهش حاضر با استفاده از روش گراندد تئوری و مصاحبۀ عمیق و رودررو، که با 25 نفر از زنان سرپرست خانوار صورت گرفته است، به بررسی مشکلات عمدۀ آنان در این زمینه میپردازد. نتایج بهدستآمده براساس تحلیل دادهها و مدل پارادایمی حاکی از آن است که اجبار به ایفای همزمان نقش شوهری (نانآوری) و زنی (مادری) شرایط علّیِ ایجاد تعارض را در زنان سرپرست خانوار فراهم میکند و از جهت دیگر، فقدان حمایت خانوادگی و اجتماعی بهمنزلۀ شرایط مداخلهگر، سهم زیادی در تشدید این تعارض برعهده دارند که در بستر مشکلاتی چون اضافهبار نقش خانوادگی و شغلی بروز میکند. راهبرد زنان سرپرست خانوار در این وضعیت برقراری توازن بین نقشهای شغلی و خانوادگی است که به دلیل نبود حمایتهای لازم در این زمینه، با تعارض بین نقشها مواجه میشوند که برای آنان پیامدهای نامطلوبی چون کاهش کیفیت زندگی و تضعیف نقشهای خانوادگی را به دنبال دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تعارض خانواده با کار؛ تعارض کار با خانواده؛ توازن کارـ خانواده؛ روش گراندد تئوری؛ زنان سرپرست خانوار | ||
مراجع | ||
[1] استراوس، آنسلم؛ کوربین، جولیت (1385). «اصول روش تحقیق کیفی (نظریۀ مبنایی: رویهها و شیوهها)»،ترجمۀ رحمتالله رحمتپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [2] اعزازی، شهلا (1391). جامعهشناسی خانواده، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، چ8. [3] بازرگان، عباس (1387). مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار. [4] باقری، شهلا (1382). اشتغال زنان در ایران، تهران: شورای فرهنگی و اجتماعی زنان. [5] بختیاری، آمنه؛ محبی، سید فاطمه (1385). «حکومت و زنان سرپرست خانوار»، مطالعات راهبردی زنان، س9، ش34، صص 67ـ110. [6] بلداجی، ام لیلا تاتینا؛ فروزان، آمنه؛ رفیعی، حسن (1389). «کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور و زنان شاغل خدماتی»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، س11، ش 40، صص9ـ28. [7] بیات، معصومه؛ بیات، محبوبه (1388). «بررسی کیفیت زندگی زنان در شهر مشهد»، اندیشههای راهبردی، زن و خانواده. [8] جوان، جعفر؛ یاسوری، مجید؛ رهنما، محمدرحیم؛ احمدیان، نسرین (1387). «بررسی وضعیت اقتصادی زنان سرپرست خانوار روستایی، مطالعۀ موردی: منظومۀ روستایی مشهدقلی»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، ش11 ، ص19ـ35. [9] حبیبی، مجتبی؛ قنبری، نیکزاد؛ خدایی، ابراهیم؛ قنبری، پرستو (1392). «اثربخشی مدیریت استرس به روششناختی رفتاری بر کاهش اضطراب و افسردگی زنان سرپرست خانوار»، مجلۀ تحقیقات علوم رفتاری، دورۀ11، ش3، ص166ـ175. [10] حسینی، سیداحمد؛ فروزان، ستاره؛ امیرفریار، معصومه (1388). «بررسی سلامت روان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر تهران»، فصلنامۀ پژوهش اجتماعی، س2، ش2، ص119ـ145. [11] دارندورف، رالف (1377). انسان اجتماعی، جستاری در باب تاریخچه، معنا، و مقولۀ نقش اجتماعی، ترجمۀ غلامرضا خدیوی، تهران: آگاه. [12] داناییفرد، حسن؛ الوان، سیدمهدی؛ آذر، عادل (1383). روششناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: صفار. [13] دمیرچی، نسرین (1392). «اشتغال زنان، فرصتها، و تهدیدها»، پیام زن، ش261. [14] ذکایی، محمدسعید (1381). «نظریه و پژوهش در روشهای کیفی»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، ش17. [15] رستگارخالد، امیر (1385). خانواده، کار، جنسیت، تهران: انتشارات روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان. [16] روش بلاو و اسنپله (1372). مفهوم نقش در روانشناسی اجتماعی؛ مطالعات تاریخیـ انتقادی، ترجمۀ ابوالحسن سروقد مقدم، تهران: آستان قدس رضوی. [17] سفیری، خدیجه؛ زارع، زهرا (1385). «احساس ناسازگاری میان نقشهای اجتماعی و خانوادگی در زنان»، مطالعات زنان، س4، ش2، ص47ـ70. [18] سیدجوادین، سیدرضا؛ روشننژاد، مژگان؛ گلرد، پروانه (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر توازن کارـ خانواده در نهادهای آموزشی (مطالعۀ موردی دانشگاههای دولتی شهر تهران)»، نشریۀ زن در توسعه و سیاست، دورۀ12، ش1، ص39ـ56. [19] شادیطلب، ژاله؛ وهابی، معصومه؛ ورمزیار، حسن (1384). «فقر درآمدی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، س4، ش17. [20] شریفی، محمدامین؛ حسینی، سیدمحمود؛ علیبیگی، امیرحسین (1389). «عوامل تبیینکنندۀ سطح توانمندی زنان سرپرست خانوار در مناطق روستایی: مطالعۀ موردی: کردستان»، فصلنامۀ روستا و توسعه، س13، ش، ص75ـ95. [21] فروزان، ستاره؛ بیگلریان، اکبر (1382). «زنان سرپرست خانوار: فرصتها و چالشها»، فصلنامۀ پژوهش زنان، دورۀ1، ش5، ص35ـ58. [22] فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی. [23] فیروزآبادی، سیداحمد؛ صادقی، علیرضا (1389). «مطالعۀ ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطه با وضعیت اشتغال و اقامت»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، ش2، دورۀ 8، ص93ـ114. [24] قرهداغی، علی؛ محمودی، جعفر (1388). «تعارض کارـ خانواده»، مجلۀ مشاوره، دورۀ 7، ش 37. [25] قوامی، هادی (1385). «بررسی مقایسهای زنان سرپرست خانوار خوداشتغال و زنان سرپرست خانوار دستمزد و حقوق بگیر در نقاط شهری ایران»، مجلۀ تحقیقات اقتصادی، ش72، ص227ـ257. [26] کوزر، لوییس؛ روزنبرگ، برنارد (1378). نظریههای بنیادی جامعهشناسی، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نی. [27] کوئن، بروس (1376). مبانی جامعهشناسی، ترجمۀ غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت. [28] گیدنز، آنتونی (1373). جامعهشناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی. [29] معیدفر، سعید؛ حمیدی، نفیسه (1386). «زنان سرپرست خانوار: نگفتهها و آسیبهای اجتماعی»، نامۀ علوم اجتماعی، ش32، ص131ـ158. [30] نبوی، سیدعبدالحسین؛ باقری، معصومه؛ شهریاری، مرضیه (1392). «بررسی تأثیر تعارض کارـ خانواده و خانوادهـ کار بر بیگانگی از کار»، نشریۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ5، ش3، ص397ـ414. [30] Adamz Gary and lynda A.king and laura a.k mattimore (1995). family support inventory for workers: Anew measure of perceived social support from family members, Journal of organization behavior, vol 16. p 237. [31] Adamz Gary and Lynda A.king (1996). Relationships of job and family social support and work family conflict with job and life satisfaction, journal of applied psychology. Vol.81, no 4, p 411. [32] Adamz,bertn (1986). the family: A sociological interpretation, fourth edition,new york: Harcourt brace publishers. [33] Chant,sylvia (1996). womens roles in recession and economic in mexico and philippines, geoforum,vol.27, no 3, p 297-327. [34] Dider riks and Hans phylipsen (2000). The competing demands of poud work and parent care, Research on Aging,beverly hills, vol.22.nar. [35] Duxbury linda elizabet and Higgins, ch. A. (1991). Gender differences in work-family conflict. Journal of applied psychology. Vol.76, no 1, p 60. [36] Frone micheal R, Russel and M.Lynne cooper (1997). Antecedents and outcomes of the work- family interface. Journal of applied psychology. Vol.77, no 1, p 65. [37] Good W.J.(1960). theory of role strain, American sociological review. [38] Gutek barbera A.and sabrina searle, Lilian Klepa (1991). Rational versus Gender role explanations for work family conflict. Journal of applied psychology. Vol.76, no 4, p 561. [39] Greenhaus Jefry H. and Nicholas J,Beutell (1985). sources of conflict between work and family roles. Academy of management Reviw, vol 10, no.1, p 77. [40] Krchmeyer caterine and cohen aron (1999). Different strategies for managing the work-non- work interface: test for unique pathways to work outcomes,work and stress,vol13, no1,p 60. [41] Schaefer,richard t . (2005). sociology, london, montreal, neww delhi and new york, mc,graw-hill. [42] Reid jennifr & melissa hardi (1999). multiple roles and well- being among midlife women : testhng role strain and enhancement theories, the journals of gerontology, vol 548, issue 6. p 334. [43] Wan rashid, wan edua & sahari nordin, mohamad & omar, azura & ismail izhairi (2012). “work- family conflict: the link between self esteem and satiasfaction outcomes” social and behavior sciences. pp 564-569. [44] Waren Jennefer.A. and phyllis. Jhanson (1995). the impact of workplace supporton work- family role strain family Relations,vol.44, no.4, p 164. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,917 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,318 |