تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,508,927 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,216 |
نقش مدارس عصر صفویه در گسترش تشیع دوازده امامی | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 3، دوره 47، شماره 2، مهر 1393، صفحه 197-216 اصل مقاله (512.67 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2014.53452 | ||
نویسندگان | ||
موسی الرضا بخشی استاد* 1؛ رمضان رضایی2 | ||
1استادیار گروه تاریخ دانشگاه فرهنگیان، تهران. | ||
2استادیار دانشگاه تهران. | ||
چکیده | ||
مقالۀ حاضر به بررسی نقش مدارس در گسترش تشیع در ایران عصر صفوی پرداخته است و هدف آن نشان دادن تأثیر مدرسه بر روند گسترش تشیع دوازدهامامی در ایران است. احداث مدارس در عصر صفوی از رشد صعودی و از حمایت حکومت صفوی برخوردار بود. در وقفنامههای مدارس بهویژه مدارسی که از موقوفات و امکانات مالی بیشتری برخوردار بودند، به برگزاری شعائر مذهبی شیعه توجه میشد. مدارس در این دوره تا حد ممکن به مذهب رسمی کشور و معارف شیعه اختصاص داشت. مدرسه از طریق تعلیمیافتگان خود نقش مهمی را در ترویج و گسترش تشیع در جامعه ایفا کرد. آنان پس از تعلیم در مدارس بهویژه مدارس شهرهای بزرگ در سمتهای مختلف رسمی و غیررسمی در تثبیت و گسترش تشیع تأثیرگذار بودند. | ||
کلیدواژهها | ||
تشیع دوازدهامامی؛ تعلیم و تربیت؛ صفویه؛ مدرسه | ||
مراجع | ||
[1] آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن (1372هـ ش). الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعد العشرة. تهران، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. [2] احمدی، نزهت (1390هـ ش). درباب اوقاف صفوی: مجموعۀ مقالات. تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. [3] اسکندربیگ ترکمان (1382هـ ش). تاریخ عالم آرای عباسی.تصحیح ایرج افشار، تهران، انتشارات امیرکبیر. [4] اشکوری، سیدصادق (1387هـ ش). اسناد موقوفات اصفهان. زیرنظر ادارۀ کل اوقاف و امور خیریه اصفهان، قم، مجمع ذخائر اسلامی. [5] افندی، میرزا عبدالله (1401هـ ق) ریاض العلماء و حیاض الفضلاء. تحقیق سیداحمد الحسینی، قم، مطبعه الخیام. [6] افوشتهای نطنزی، محمودبن هدایتالله (1373هـ ش). نقاوة الاثار فی ذکر الاخیار. تصحیح احسان اشراقی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. [7] بافقی، محمد مفید نجمالدین محمود (1340 هـ ش). جامع مفیدی. به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات اسلامی. [8] بخشی استاد، موسیالرضا (1392هـ ش). جایگاه مدرسه در عصر صفوی. تهران، یاسین نور. [9]. - - - - - - - - - - ؛ احمدی، نزهت (1392هـ ش). «تأثیر علمی مدارس در عصر صفوی». پژوهشنامهی تاریخ اسلام، سال سوم، شماره یازدهم، پاییز ، ص7-27. [10] تاورنیه، ژان باتیست (1336هـ ش). سفرنامۀ تاورنیه. ترجمۀ ابوتراب نوری، تهران، انتشارات تأییدیه اصفهان. [11] تبریزی، محمدزمان (1373هـ ش). فرائد الفوائد در احوال مساجد و مدارس. به کوشش رسول جعفریان، تهران، دفتر نشر میراث مکتوب. [12] جزایری، سیدمحمد (1418هـ ق). نابغه فقه و حدیث سیدنعمتالله جزایری. قم، مجمع الفکر الاسلامی. [13] جزایری، سیدنعمتالله (؟). الانوار النعمانیة، بیروت، موسسۀ الأعلمی للمطبوعات. [14] جزایری شوشتری، عبدالله (1388هـ ش).تذکرۀ شوشتر. تصحیح مهدی کدخدایی، اهواز، نشر ترآوا. [15] جزایری تستری، عبداللهبن نورالدین (1409هـ ق). الاجازة الکبیرﺓ. قم، مکتبه مرعشی نجفی. [16] جعفریان، رسول (1379). صفویه در عرصۀ دین، فرهنگ و سیاست. قم، پژوهشکدۀ حوزۀ و دانشگاه. [17] جملی کارری، جووانی فرانچسکو (1383هـ ش). سفرنامۀ کارری. ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، چاپ دوم، تهران، انتشارت علمی و فرهنگی. [18] حزین لاهیجی، محمدعلی (1375هـ ش). تاریخ و سفرنامۀ حزین. تصحیح علی دوانی، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [19] حسینی خاتونآبادی، عبدالحسین (1352هـ ش). وقایع السنین و الاعوام. تصحیح محمدباقربهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه. [20] خواندمیر، غیاثالدینبن همامالدین (1362هـ ش).حبیب السیر. تهران، انتشارات خیام. [21] خوانساری، محمدباقر (1392هـ ق). روضات الجنات فی احوال العلما و السادات. تحقیق اسدالله اسماعیلیان، قم، مکتبه اسماعیلیان. [22] خورشاه، قبادالحسینی (1379هـ ش). تاریخ ایلچی نظام شاه. تصحیح محمد نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. [23] رضوی کاشانی، عبدالحیبن عبدالرزاق، حدیقة الشیعه. نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 19083. [24] روملو، حسن (1342هـ ش). احسنالتواریخ. تصحیح نارمن سیدن، تهران، انتشارات کتابخانۀ صدر. [25] سپنتا، عبدالحسین (1346هـ ش). تاریخچۀ اوقاف اصفهان. اصفهان، ادارۀ کل اوقاف اصفهان. [26] شاردن، ژان (1330هـ ش). سفرنامۀ بخش اصفهان. ترجمۀ حسین عریضی، [بیجا] چاپخانۀ راه نجات. [27] صفتگل، منصور (1381هـ ش). ساخت نهاد و اندیشۀ دینی در ایران عصر صفوی. تهران، خدمات فرهنگی رسا. [28] عبدی بیگ شیرازی، زینالعابدین علی (1369). تکملة الاخبار. تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، نشر نی. [29] فاضل خوانساری، محمدحسن (1378هـ ش). محقق خوانساری: شرح حال و آثار آقاحسینبن جمالالدین محمد خوانساری. قم، مؤسسۀ علمی فرهنگی فاضل خوانساری و مجمع ذخائر اسلامی. [30] قزوینی، عبدالنبی (1407 هـ ق) تتمیم اَمل الامل، تحقیق سیداحمد الحسینی، قم، مکتبة آیةالله مرعشی. [31] کسائی، نورالله (1374هـ ش). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن. تهران: امیرکبیر. [32] کمپفر، انگلبرت (1360هـ ش). سفرنامۀ کمپفر. ترجمۀ کیکاوس جهانداری، تهران، انتشارت خوارزمی. [33] لاکهارت، لارنس (1383هـ ش). انقراض سلسلۀ صفویه. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. [34] مجلسی، محمد باقر (1403 هـ ق). بحار الانوار الجامعة لِدرر أخبار الأئمة الاطهار. بیروت، مؤسسه الوفاء. [35] میرزا سمیعا، محمدسمیع (1378هـ ش). تذکرة الملوک، به کوشش سیدمحمد دبیر سیاقی، تهران، امیرکبیر. [36] المهاجر، جعفر (1410هـ ق). الهجرة العاملیة الی ایران فی عصر الصفوی. دارالروضة، بیروت. [37] نصرآبادی، میرزا محمدطاهر (1361هـ ش). تذکرۀ نصرآبادی. تصحیح وحید دستگردی، [بیجا]، کتابفروشی فروغی. [38] نصیری، علینقی (1372هـ ش). القاب و مواجب دورۀ صفویه. تصحیح یوسف رحیملو، مشهد، انتشارات فردوسی. [39] هنرفر، لطفالله (1350هـ ش). گنجینۀ آثار تاریخی اصفهان. تهران، انتشارات کتابفروشی ثقفی. [40] وقفنامه مدرسۀ امامیۀ اصفهان. کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ15181. [41] وقفنامۀ مدرسۀ باقریه. ادارۀ کل موقوفات استان خراسان، شمارۀ. 57.
[42] Abisaab,Rula jurdi (2004). Converting Persia: Religion and Power in the Safavid Empire, International Library of Iranian Studies, Tauris, London. [43] Turner,Colin (2000). Islam without Allah:The Rise of Rreligious Externalism in Safavid Iran, Curzon Press. Britain. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,786 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,136 |