تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,506 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,125,193 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,233,698 |
تحلیل شاخص پایداری در بین کشورهای آسیایی | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 10، دوره 48، شماره 4، دی 1395، صفحه 733-749 اصل مقاله (1.56 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2016.53397 | ||
نویسندگان | ||
ازیتا رجبی1؛ نوبخت سبحانی* 2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز | ||
2دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
برای توسعۀ پایدار منطقهای، فرمول واحدی برای تمام کشورها بهدست نیامده است و در هر کشور باید با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شرایط اکولوژیکی، معیارهای خاص توسعۀ پایدار را شناسایی کرد. شناخت مؤلفهها، شاخصها و نماگرهای برخورداری، در گرو شناخت هرچه بهتر شاخصهای توسعه است؛ زیرا شاخصها نهتنها ابزاری برای اندازهگیری هستند، بلکه راهنمایی برای چگونگی درک مفهوم توسعۀ پایدار نیز قلمداد میشوند و انتخاب و تعیین دقیق آنها در امر توسعه و محرومیت و اینکه آیا وضعیت توسعهیافتگی پایدار یا ناپایدار است، یکی از مراحل اساسی در برنامهریزی توسعۀ شهری است؛ بنابراین، شاخصها یکی از اجزای ضروری برای ارزیابی کلی میزان پیشرفت بهسوی توسعۀ پایدار بهشمار میروند. پژوهش حاضر، با استفاده از 32 شاخص، توسعۀ پایدار را در میان کشورهای آسیایی تحلیل میکند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و در آن، از تکنیک چندمعیاره (تاپسیس) برای سطحبندی کشورهای آسیایی مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج بهکارگیری تکنیک تاپسیس نشان میدهد در بین سالهای 1385، 1387، 1389 و 1391 کشورهای نپال، کامبوج و بوتان در رتبههای نخست قرار دارند و در همین سالها، کشورهایی مانند ترکمنستان، عراق، فلسطین اشغالی، اردن و سوریه، ناپایدار بهشمار میروند. در حالت کلی طی سالهای مورد ارزیابی برخورداری کشورها از لحاظ شاخص های مورد سنجش محسوس بوده و تغییر خاصی در آنها از سال 1385 تا 1391صورت نگرفته است و بیانگر ناپداری نسبتا بالای کشورها از بّعد شاخص پایداری میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آسیا؛ توسعه؛ توسعۀ پایدار؛ شاخص | ||
مراجع | ||
اصغرپور، محمدجواد، 1385، تصمیمگیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. آزاد ارمکی، تقی، مبارکی، مهدی و زهره شهبازی، 1391، بررسی و شناسایی شاخصهای کاربردی توسعۀ اجتماعی، فصلنامة مطالعات توسعۀ اجتماعی- فرهنگی، سال اول، شمارة 1، صص 7- 30. بختیاری، صادق، دهقانیزاده، مجید و سیدمجتبی حسینپور، 1385، بررسی جایگاه استانهای کشور از منظر شاخص توسعۀ انسانی، مجلة دانش و توسعه، شمارة 19، صص 11-39. پوراصغر سنگاچین، فرزام، صالحی، اسماعیل و محمدرضا مثنوی، 1389، مقایسة تطبیقی- تحلیلی روشهای سنجش توسعة پایدار، پژوهشهای محیطزیست، سال اول، شمارة 1، صص 67- 82. پورطاهری، مهدی و محمدرضا نقوی، 1391، توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی با رویکرد توسعه پایدار (مفاهیم، نظریهها، راهبردها) مسکن و محیط روستا، شماره 137، صص 70-53. تقوایی، مسعود و مریم صالحی، 1392، سنجش سطوح توسعهیافتگی شهرستانهای استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقهای)، برنامهریزی منطقهای، سال سوم، شمارة 11، صص 19- 30. حاجینژاد، علی، عسگری، علی و محمود محمودی، 1389، سنجش پایداری سکونتگاههای روستایی با استفاده از سیستمهای هوشنمد (منطق فازی)، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیهای، شمارۀ 15، صص 225- 246. حسینزاده دلیر، کریم، 1380، برنامهریزی ناحیهای، سمت، تهران. حکمتنیا، حسن و میرنجف موسوی، 1390، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای، انتشارات علم نوین، تهران. خسروبیگی، رضا، شایان، حمید، سجاسی قیداری، حمدالله و طاهره صادقلو، 1390، سنجش و ارزیابی پایداری در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک تصمیمگیری چندمتغیرۀ فازی- تاپسیس، پژوهشهای روستایی، سال دوم، شمارۀ 1، صص 151- 185. داداشپور، هاشم، علیزاده، بهرام و بهاره مدنی، 1390، بررسی و تحلیل روند توسعهیافتگی و نابرابریهای فضایی در شهرستانهای استان آذربایجان غربی، مجلۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 53، صص 173- 207. دهقانیزاده، مجید و حجت فلاح، 1387، بررسی و تحلیل جایگاه استانهای کشور بهلحاظ شاخصهای بخش صنعت و معدن (با تأکید بر استان یزد)، دوفصلنامۀ برنامه و بودجه، شمارۀ 107، صص 127- 152. دیوسالار، اسداله، فنی، زهره، فرهودی، رحمتاله و صادق برزگر، 1393، روششناسی انتخاب شاخصهای سنجش پایداری در شهرهای کوچک با تأکید بر استان مازندران، فصلنامۀ برنامهریزی منطقهای، سال چهارم، شمارۀ 16، صص 17- 32. رحیمی، حسین، 1383، مقدمهای بر جغرافیا و توسعۀ پایدار، نشر اقلیدس، مشهد. سپهوند، رضا و محسن عارفنژاد، 1392، اولویتبندی شاخصهای توسعۀ پایدار شهری با رویکرد تجزیه و تحلیل سلسلهمراتبی گروهی (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان)، فصلنامۀ مطالعات برنامهریزی شهری، سال اول، شمارۀ 1، صص 43- 59. سرائی، حسین، سرخکمال، کبری، بیرانوندزاده، مریم و منصور مهینیزاده، 1390، ارزیابی وضعیت توسعهیافتگی استانهای کشوری با استفاده از تکنیکهای لاجیت و پروبیت، فصلنامۀ علمی- پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارۀ 3، صص 79- 92. شالی، محمد و محمدتقی رضویان، 1389، نابرابریهای منطقهای در استان آذربایجان شرقی با استفاده از روش تاکسونومی و خوشهبندی، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شمارۀ 17، صص 25- 40. شکویی، حسین، 1385، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، تهران. ضرابی، اصغر و ابراهیم مولوی، 1388، تحلیل شاخصهای توسعه در شهرستانهای استان همدان، آمایش محیط، شمارۀ 5، صص 19- 30. طیفوری، وحید و صادق اکبری، 1392، بررسی شاخص توسعۀ سرمایه انسانی ایران 1390 با تأکید بر استان گیلان، همایش تحلیل یافتههای سرشماری نفوس و مسکن، 5 و 6 آذرماه، صص 1- 12. عامری سیاهوئی، حمیدرضا، رستم گورانی، ابراهیم و مریم بیرانوندزاده، 1390، سنجش درجۀ پایداری و توسعۀ روستایی در بخش شهاب شهرستان قشم، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارۀ 4، صص 159- 177. فرید، یداله، 1375، جغرافیا و شهرنشینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. کلانتری، صمد و محمد گنجی، 1384، شاخصهای توسعۀ اجتماعی و اقتصادی در ایران، مجلۀ اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارۀ 211- 212، صص 146- 161. مجتهدزاده، غلامحسین، 1379، معنی و مفهوم توسعۀ پایدار در مناطق شهری، کتاب مجموعهمقالات اولین سمینار مدیریت توسعۀ پایدار در نواحی شهری، شهرداری تبریز، تبریز. محمدی، جمال، عبدلی، اصغر و محمد فتحی بیرانوند، 1391، بررسی سطح توسعهیافتگی شهرستانهای استان لرستان بهتفکیک بخشهای مسکن و خدمات رفاهی- زیربنایی، کشاورزی و صنعت، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال دوازدهم، شمارة 25، صص 127- 150. مختاری ملکآبادی، رضا، مرصوصی، نفیسه، حسینی، سیدعلی و محمد غلامی، 1393، سنجش و ارزیابی شاخصهای پایداری اجتماعی- فرهنگی در شهرهای استخراجی (مطالعة موردی: شهر استخراجی عسلویه)، مجلة پژوهش و برنامهریزی شهری، سال پنجم، شمارة 19، صص 91- 110. ملکی، سعید و حجت شیخی، 1388، تحلیل و طبقهبندی شاخصها و تعیین اولویتهای توسعه در استانهای کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل طبقهای، نشریة جغرافیا و برنامهریزی، سال چهاردهم، شمارة 29، صص 61- 85. ملکی، سعید، 1390، سنجش توسعۀ پایدار در نواحی شهری با استفاده از تکنیکهای برنامهریزی (نمونة موردی: شهر ایلام)، جغرافیا و توسعه، شمارة 21، صص 117- 136. منصوری دانشور، محمدرضا و لیلا رحمتی، 1390، کاربرد تحلیل عاملی در سطحبندی شاخصهای توسعهیافتگی برای شهرستانهای استان خراسان رضوی، مجلة طاق، شمارة 54-55، صص 50- 57. موسوی، میرنجف، 1382، سنجش درجة توسعهیافتگی نواحی ایران، پایاننامة کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد.
Ameri Syahoei, H., Rostam Gourani, E. and Beyranvandzadeh, M., 2011, Measuring the Degree of Sustainability and Rural Development in the Island City Meteorites, New Research Approaches in Human Geography, Vol. 3, No. 4, PP. 53-177. (In Persian)
Asgharpour, M., 2006, Multi-Criteria Decision, Publications of Tehran University, Tehran. (In Persian) PourTaheri, M and Mohammad Reza N., 2012, Physical Development of Rural Settlements with Sustainable Development Approach (Concepts, theories, strategies), Housing and rural environment, Vol. 137, No. 31, PP. 159-177. (In Persian)
Azad Armaki, T., Mubaraki, M. and Shahbazi, Z., 2012, Explore and Identify Indicators of Social Development Application, Journal of Development Studies, Socio-Cultural, Vol. 1, No. 1, PP. 7-30. (In Persian)
Bakhtiari, S., Dehghanizadeh, M. and Hosseinpour, M., 2006, Check the Status of the Country in Terms of Human Development Index, Journal of Knowledge and Development, No. 19, PP. 11-39. (In Persian)
Dadashpour, H., Alizadeh B. and Madani, B., 2011, Examining and Analyzing the Development Trends and Spatial Inequalities in the Counties of the West Azerbaijan. Journal of Social Sciences, Vol. 1, No. 53, PP.173-207. (In Persian)
Dehghanizadeh, M. and Fallah, H., 2008, Analyzing Iran’s Provincial Status regarding Mine & Industry Sector’s Indicators: Emphasizing Yazd Province, The Journal of Planning and Budgeting, No. 107, PP. 127-152. (In Persian)
Divsalar A., fanni, Z., Farhoudi, R. and Barzegar, S., 2014, Selection Criteria Methodology for Measuring Sustainability in Small Towns, with Emphasis on the Province, Regional Planning Journal, Vol. 4, No. 16, PP. 17-32. (In Persian)
Frazier, J. G., 1997, Sustainable Development: Modern Elixir or Sack Dress, Environmental Conservation, Vol. 24, No. 2, PP. 182-193.
Hadder, R., 2000, Development Geography, Routledge, London and New York.
Hajinejad, A., Asgari, A. and Mahmoudi, M., 2010, Assess the Sustainability of Rural Settlements Using Intelligent Systems (Fuzzy Logic), Journal of Geography and Regional Development, No. 15, PP. 225-246. (In Persian)
Hekmatnia, H. and Moussavi, M. N., 2011, Model Application in Geography with Emphasis on Urban and Regional Planning, new Publications, Tehran. (In Persian)
Hosseinzadeh Dalir, K., 2008, RegionalPlanning, Samt, Tehran. (In Persian)
http://www.ssfindex.com/
Joao Oliveria, S., Manuela., M. and Manuel Ferreira, C., 2001, A Multivariate Methodology to Uncover Regional Disparities: A Contribution to Improve European Union and Governmental Decisions, Departamento de Mathematical. Faculdade de Ciencias e Tecnologia – U.N.L, Lisbon, Portugal.
Kalantari, S. and Ganji, M., 2005, Indicators of Social and Economic Development in Iran, Journal of Political Information-economic, No. 211-212, PP. 146-161. (In Persian)
Kee, P. and de Haan, M., 2007, Accounting for Sustainable Development, Division of Macroeconomic Statistics and Dissemination Development and Support Department, Statistics Netherlands.
Khosrobeygi, R., Shayan, H., Sojassi Gheidari, H. and Sadeqlu, T., 2011, Assessment and Evaluation of Sustainability in Rural Areas: Using TOPSIS- FUZZY Multi- criteria Decision Making Technique, Rural Research, Vol. 2, No. 1, PP. 151-185. (In Persian)
Mabogunje, A. L., & Misra, R. P., 1989, Towse’e-ye mantaqei: Ravešhā-ye now [Regional development alternatives international perspectives] (Mokhber, A.Trans.). Tehran, Iran: Sāzman-e Barnāme va Budje/Plan and Budget Organization.
Malaki, S., 2011, The Measurement of Sustainable Development in Urban Areas Using Programming Techniques (Case Study: Ilam), Geography and Development, No. 21, PP. 136-117. (In Persian)
Maleki, S. and Sheikhm H., 2009, AnalysisandClassification ofIndicators andIdentify Priorities forDevelopmentin the RegionUsingFactor Analysis andStratifiedAnalysis, Journal of Geography and Planning, Vol. 14, No. 29, PP. 85-61. (In Persian)
Mansouri Danahvar, M. and Rahmati, L., 2011, The Use of Factor Analysis in the Classification Criteria Developed for the Province of Khorasan, Arch Journal, No. 55-54, PP. 50-57. (In Persian)
Martinez, J., 2009, The Use of GIS and Indicators to Monitor Intra-Urban Inequalities: A Case Study in Rosario, Argentina, Habitat International, No. 4, PP. 1-14.
Mohammadi, J., Abdoli, A. and Fathi Beyranvand, M., 2012, The evaluate of level of development in lorestan province with separation of services amenities - Economy - Agriculture – Industry, Applied Research of Geographical Sciences, No. 25, PP. 127-150. (In Persian)
Mojtahedzadeh, G. H., 2000, Meaning of the Concept of Sustainable Development in Urban Areas, Book of Proceedings of the first Conference on Sustainable Development Management in Urban Areas, Tabriz Municipality,Tabriz. (In Persian)
Mokhtari Malekabadi, R., Marsoussi, N., Hosseini, A. and Gholami, M., 2014, Assessing social – cultural sustainability in the extractive cities (Case: extractive city Asalooyeh), Research and Urban Planning, Vol. 5, No. 19, PP. 91-110. (In Persian)
Moussavi, M. N., 2003, Measuring the Degree of Development of the Area, Geography, MSc Thesis, University of Yazd, Yazd. (In Persian)
Petrakos, G. and Yiannis, S., 2000, Regional Inequalities in Greece, Regional Science, Vol. 79, No. 1, PP. 57-74.
Pourasghar, S., Salehi, F. and Masnavi, M. R., 2010, Comparison of Analytical Methods for Assessing Educational, Sustainable Development, Environmental Studies, Vol. 1, No. 1, PP. 67- 82. (In Persian)
Rae, M., 2006, Health Inequalities—A Sustainable Development Issue, Public Health, No. 120, PP. 1106–1109.
Rahimi, H., 2004, Introduction to Geography and Sustainable Development, Publications of Oghlidos, Mashhad. (In Persian)
Rodrigue, J. P., 2009, Sustainable Development, Department of Global Studies and Geography, Hofstra University, New York.
Saraei, H., Sorkh Kamal, K., Beyranvandzadeh, M. and Mihanizadeh, M., 2011, Evaluation of Development of the Country Using Logit and Probit Techniques, New Approaches in Human Geography Journal, Vol. 3, No. 3, PP. 79- 92. (In Persian)
Sepahvand, R. and Arefnejad, M., 2012, Prioritize Sustainable Urban Development Indicators with a Group of Hierarchical Analysis Approach (Case Study in the City), Studies on Urban Planning, Vol. 1, No. 1, PP. 43-59. (In Persian)
Shakoei, H., 2006, New Perspectives in Urban Geography, Publications of Samt, Tehran. (In Persian)
Shali, M. and Razavian M. T., 2011, Regional Disparities in East Azerbaijan Province Using Taxonomy and Clustering Method, JOURNAL OF GEOGRAPHICAL SCIENCES, Vol. 14, No. 17, PP. 25-40. (In Persian)
Skop, E., 2006, Introduction – Urban Space: The Shape of Inequality, Urban Geography, Vol. 27, No. 5, PP. 393-396.
Taghvai, M. and Salehi, M., 2013, Assess the Level of Development in Hamedan Province (With Emphasis on Regional Analysis Approach), regional planning, Vol. 3, No. 11, PP. 19-30. (In Persian)
Tayfuri, V. and Akbari, S., 2013, Human Capital Development Index of 2011, emphasized the province, Conference on Population and Housing Census Data Analysis, 5 and 6 December 1392. (In Persian)
Todaro, M., 1985, Economic development in the Third World Countries, Translated by Farjadi, G. Tehran: Planning & budget organization Press. (In Persian) در منابع فارسی بیاید
Vlahov, D., Galea., S., Gibble, E. and Freudenberg, N., 2005, Perspectives on Urban Health Condition and Population Health, Cadernos de Saude Public, No. 21, PP. 949-957.
Farid, Y., 1996, Geography and Urbanization, Publications of Tehran University, Tehran. (In Persian)
Yannis, P. and Andriantiatsaholiniaina, L. A., 2001, Sustainability: An Illdefined Concept and its Assessment Using Fuzzy Logic, Ecological Economics, No. 3, PP. 435-456.
Zarabi, A. and Mowlavi, A., 2009, Indicators of Development in Hamedan Province, Logistics Environment, No. 5, PP. 51-65. (In Persian)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,589 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 916 |