تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,123,370 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,461 |
نقد دینپژوهی مبتنی بر نظریۀ عملگرای صدق | ||
مجله علمی " فلسفه دین " | ||
مقاله 4، دوره 11، شماره 3، آبان 1393، صفحه 485-510 اصل مقاله (515.28 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2014.52845 | ||
نویسنده | ||
احمد عبادی* | ||
استادیار دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
نظریۀ عملگرای صدق، از جمله نظریههای مهم در بابِ مفهوم صدق است. بر اساس این نظریه، «گزارۀ P صادق است، اگر و تنها اگر، گزارۀ P در عمل سودمند باشد». اخذ این نظریه در مطالعۀ دینی، فضای فکری مستقل و متفاوتی را در گسترههای گوناگونِ دینپژوهی پدید میآورد. در این نوع دینپژوهی، بهجای بررسی مطابقت یا عدمِ مطابقتِ تعالیم و گزارههای دینی با واقعیت، آثار محسوس و نتایج عملی آنها سنجش و ارزیابی میشود. حقانیتِ آموزهها و گزارههای دینی را نه مطابقتِ آنها با واقعیت، که نتایجِ عملی و پیامدهای عینی آنها تعیین میکند. این رهیافت، علاوه بر اشکالهای معرفتشناختی، با فضای فکریِ حاکم بر ادیان آسمانی ناسازگار و متعارض است و انتقادهای متعددی به آن وارد شده است: نسبیتگرایی معرفتی، انسانمَداری و حذف خدامحوری، به فراموشی سپردنِ «واقعیت خدا» و نشاندنِ «تصور خدا» به جای آن، بیتوجهی به پیاموارگیِ ادیان آسمانی، تحویلینگری در بابِ دین و تقلیل آن به آثار و نتایج عملی، ترویجِ نگرشِ سودانگارانه و ابزارپندارانه به دین، عدمِ توجه به مرگآگاهی و آخرتاندیشیِ ادیان آسمانی، ناتوانی در فهمِ حقیقتِ خالصِ دین و... | ||
کلیدواژهها | ||
انسانمَداری؛ دینپژوهی؛ روششناسی مطالعات دینی؛ نظریۀ عملگرای صدق؛ ویلیام جیمز | ||
مراجع | ||
17. مککویری، جان (1375ش)، تفکر دینی در قرن بیستم، ترجمهی عباس شیخشعاعی و محمد محمدرضایی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزهی علمیّهی قم.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,770 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 891 |