تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,504,816 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,904 |
نقد و بررسی سیر بحث «اقتضای حال» | ||
ادب فارسی | ||
مقاله 4، دوره 4، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 53-72 اصل مقاله (323.95 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2014.52649 | ||
نویسندگان | ||
محبوبه همّتیان* ؛ حسین آقا حسینی | ||
دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
مطالعه در سیر مباحث بلاغت نشان میدهد که توجّه به موضوع «اقتضای حال» در نخستین تعاریف نقلشده برای بلاغت، از اساسیترین معیارهای بلاغت کلام و متکلّم به شمار رفته است. با آنکه این موضوع و اهمّیّت توجّه به آن در دورههای مختلف، از محوریترین مبانی مباحث بلاغی است، در هیچیک از منابع قدیم و جدید، مبانی نظری آن تبیین نشده است. در پژوهش حاضر، پس از بررسی و نقد دیدگاههای گوناگون دربارة این موضوع، مشخّص شد با وجود تصوّری که دربارة مخاطبمحور بودن اقتضای حال در بلاغت سنّتی وجود دارد و انتقادهایی که در این زمینه مطرح میشود و با وجود آنکه در این منابع به صراحت اصطلاحات اقتضای حال متکلّم و کلام و بافت موقعیّتی به کار نرفته است، ولی در این کتابها ذیل مباحث گوناگون، مطالبی مطرح میشود که بر اساس آنها میتوان تمام این اقتضائات را در سطوح مختلف و برای تمام این عوامل، استنباط کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
اقتضای حال؛ متکلّم (گوینده)؛ مخاطب؛ کلام؛ بافت موقعیّتی | ||
مراجع | ||
أسعد احمد علی (1408 ق)، علم المعانی و المقتضی الحال، الطبعة الأولی، دمشق، جامعة دمشق. ابنرشیق قیروانی (1424 ق)،العمده، 2 جلد، بیروت، المکبته العصریّه. ابنسنان الخفاجی الحلبی (1372 ق)، سرّ الفصاحه، مصر، مطبعة محمّدعلی صبیح و اولاده. ابوهلال عسکری (1371 ق)، الصّناعتین، الطبعة الأولی، بیروت، دار الاحیاء الکتب العربیّه. تفتازانی، سعدالدّین (1425 ق)، المطوّل، الطبعة الأولی، بیروت، دار الحیاة التّراث العربی. ــــــــــــــــــ (1383ش)، مختصر المعانی، چاپ هشتم، قم، دار الفکر. الجاحظ، ابیعثمان (1375 ق)، البیان و التّبیین، بیروت، دار الفکر. الجرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرّحمن (1412 ق)، دلائل الاعجاز، بیروت، دار الکتب العلمیّه. خطیب قزوینی، جلالالدّین (1350 ق)، التّلخیص، الطبعة الثّانیة، بیروت، دار الفکر. ــــــــــــــــــــــــــ (1411 ق)، الإیضاح، قم، دار الکتاب الإسلامی. الخولی، ابراهیم محمد عبدالله (1428ق)، مقتضی الحال بین البلاغة القدیمه و النقد الحدیث، الطبعة الأولی، القاهره، دار البصائر. سکّاکی، أبییعقوب (1356 ق)، مفتاح العلوم، الطبعة الأولی، مصر، مطبعة مصطفی البابی الحلبی و اولاده. شمیسا، سیروس (1386)، معانی، چاپ نخست از ویرایش دوم، تهران، میترا. عرفان، حسن (1383)، کرانهها، شرح فارسی مختصرالمعانی، چاپ چهارم، تهران، هجرت. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,464 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,304 |