پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,977,421 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,649,501 |
بررسی منشأ و اصالت پیش از اسلامی نقشمایۀ بهرام و آزاده در آثار هنری ایران سدههای چهارم تا هشتم هجری قمری | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 1، دوره 3، شماره 2، اسفند 1392، صفحه 1-16 اصل مقاله (606.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2014.51695 | ||
| نویسندگان | ||
| بهرام آجورلو1؛ ضحی اصغر‌زاده چرندابی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای آموزشکدۀ فنی و حرفه‌ای الزهرا (س) تبریز | ||
| چکیده | ||
| شماری از آثار هنری ایران سدههای 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شدهاند که شاهی کمانگیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش میدهد، درحالیکه بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگنواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت میکند. البته انتساب این روایت به شاهنامۀ فردوسی در سال‌های اخیر موضوع انتقاد بوده و حتی آن را دروغ و یکی از جعلیات افزوده به متن شاهنامۀ فردوسی در سدههای پسین پنداشتهاند. بنابراین، شناسایی و تعیین اصالت پیش از اسلامی داستان بهرام و آزاده بر مبنای مطالعۀ آثار هنری بازمانده از آن دوران اهمیت بسیار دارد، زیرا احتمال دارد که داستان و نقشمایۀ بهرام و آزاده صرفاً آفریدۀ هنرمندان و شاعران ایران دوران اسلامی باشد. اما فرضیۀ نوشتار حاضر این است که نقشمایه و تصاویر روایی داستان بهرام و آزاده در آثار هنری ایران سدههای 4 تا 8 ﻫ..ق. کهن‌الگوها و سرمشقهای هنری پیش از اسلامی داشته است. برای بررسی و ارزیابی این فرضیه، نگارندگان از تاریخ ادبیات و تاریخ هنر و باستانشناسی بهره گرفتهاند. نتیجۀ برآمده از تحقیق این است که نقشمایۀ هنری و موضوع ادبی داستان بهرام و آزاده، به راستی کهن‌الگوی ساسانی داشته و از جعلیات افزوده به شاهنامۀ فردوسی نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بهرام و آزاده؛ شاهنامۀ فردوسی؛ هفت پیکر نظامی گنجوی؛ هنر دوران اسلامی ایران؛ هنر دوران پیش از اسلام ایران؛ عهد ساسانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Study on the Pre-Islamic Origin and Authenticity of the Bahram and Āzāda’s Motif on the Iranian Artworks during the 10th- 14th Centuries | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Bahram Ajorloo1؛ Zoha Asgharzadeh Charandabi2 | ||
| 1Assistant Professor Tabriz Islamic Art University -Institute for the Conservation of Monuments and Historic Quarters, Tabriz Islamic Art University | ||
| 2Instructor Technical and Vocational University of Iran Al- Zahra Technical and Vocational College of Tabriz | ||
| چکیده [English] | ||
| Some of the Iranian artworks during the 10th-14th centuries have been illustrated by narrative scenes showing a cavalier archer king in the hunting ground of gazelles; while a tiny lyre playing girl sat back him. According to Shāhnāma-i-Fērdowsī and Haft Peykar-i- Nizami Ganjavi, such scenes narrate the story of Sassanid King Bahram-i- Gūr and Āzāda, his lyre player servant girl. It should be noted that some of recent literal studies presented the story of Bahram-i- Gūr and Āzāda as a faked tale added to Shāhnāma-i-Fērdowsī in later centuries! For that reason, the realizing of the Pre- Islamic genuineness of this story upon the basis of artworks seems more important. On the otherwise, it would be established that the character of Bahram and Āzāda had been produced by Iranian poets and artists in Islamic era. This article examines a hypothesis searches Pre- Islamic patterns and archetypes of such character for Iranian artworks in the 10th-14th centuries. The basic literal sources of Bahram and Āzāda have been considered: Shāhnāma-i-Fērdowsī, Haft Peykar-i- Nizami Ganjavi and Hasht Behesht-i- Amir Khosrow Dihlavi. By the second way, Bahram and Āzāda motifs on Islamic artworks have been compared with their pre- Islamic familiars. And archaeologically, the authors have emphasized on the key concept of archaeological context of such artworks to realize their authenticity. As the result, this research has proved that literal theme and artistic motif of Bahram and Āzāda has a Sassanid archetype. Hence, it is a genuine story in Shāhnāma-i-Fērdowsī. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bahram and Āzāda, Shāhnāma-i-Fērdowsī, Islamic art of Iran, Pre-Islamic art of Iran, Sassanid Era | ||
| مراجع | ||
|
ابوالقاسم فردوسی (1387). شاهنامۀ، به تصحیح فریدون جنیدی، تهران، نشر بلخ و بنیاد فرهنگی نیشابور. امیر خسرو دهلوی (1391). هشت بهشت، به تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو، تهران، نشر چشمه. پرادا، ادیت (1387). هنر ایران باستان، ترجمۀ یوسف مجید‌زاده، چاپ دوّم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. پوپ، آرتور (1384). شاهکارهای هنر ایران، ترجمۀ پرویز ناتل خانلری، چاپ دوّم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. حکیم ابوالقاسم فردوسی (1387). شاهنامۀ فردوسی، به تصحیح جلال خالقی مطلق، چاپ چهارم، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. خطیبی، ابوالفضل (1380). داستان بهرام گور و آزاده و نکاتی در تصحیح شاهنامه، نشر دانش، سال هیجدهم، شمارۀ چهارم، 15-21. ریپکا، یان (1370). تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه، ترجمۀ کیخسرو کشاورزی، تهران، گوتنبرگ. زمانی، عباس (1390). تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی، تهران، اساطیر. سرفراز، علی اکبر و آورزمانی، فریدون (1379). سکه‌های ایران، تهران، سمت. سرفراز، علی اکبر و کیانی، محمد یوسف (1347). تخت سلیمان، تبریز، انتشارات دانشگاه آذر آبادگان. سوین، ولی (1388). راهنمای روش کاوش باستانشناختی، ترجمۀ بهرام آجورلو، تهران، سیمای دانش. صفا، ذبیح الله (1383). حماسه سرایی در ایران، تهران، فردوس. فرای، ریچارد (1373). میراث باستانی ایران، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، چاپ چهارم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. کامبخشفرد، سیفالله (1380). سفال و سفالگری در ایران از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر، تهران، ققنوس. کریستن سن، آرتور (1389). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، چاپ پنجم، تهران، صدای معاصر. کیانی، محمد یوسف (1380). پیشینۀ سفال و سفالگری در ایران، تهران، نسیم دانش. گری، بازیل (1392). نقاشی ایرانی. ترجمۀ عربعلی شروه، چاپ سوم، تهران، نشر دنیای نو. گیرشمن، رومن (1371). هنر ایران، ترجمۀ عیسی بهنام و بهرام فره‌وشی، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. ماتیوز، راجر (1391). باستانشناسی بینالنهرین: نظریات و رهیافتها، ترجمۀ بهرام آجورلو، تبریز، انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز. ناومان، رودلف (1373). تخت سلیمان، ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی، تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی. نظامی گنجوی (1380). هفت پیکر ، به تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. هرمان، جورجیانا (1373). تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمۀ مهرداد وحدتی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. Babayev, I. A. et al. 2012. Axemeнидckий aдmиниctpatивный цeнtp (Catpaпckaя peзидeнция) нa южннom kaвkaзe, In M. N. Rahimova (ed.), The International Conference on the Ancient Town- Urban Culture of Azerbaijan, Gabala 6th- 10th November 2012 (17-20), Baku: Azerbaijan National Academy of Sciences. Babayev, I. A. 2012. “Oбщи иtoги packoпok Гaбaлы ctoличнoгo гopoдa Kaвkaзckoй Aлбaнии”, In M. N. Rahimova (ed.), The International Conference on the Ancient Town- Urban Culture of Azerbaijan, Gabala 6th- 10th November 2012 (23-25), Baku: Azerbaijan National Academy of Sciences. Bahn, P. and Renfrew, C. 2012. Archaeology: Theories, Methods, Practice. 6th edition, London, Thames and Hudson. Efendiyev, R. 1986. The Architecture of Soviet Azerbaijan, Baku, Azerbaijan National Academy of Sciences. Ettinghausen, R. 1979. Bahram Gur’s hunting feats on the problem of identification, Iran 17: 25-31. Fontana, M. V. 1986. La leggenda di Bahrām Gūr e Āzāda: Materiale per la storia di una tipologia figurativa dalle origini al XIV secolo. Naples, Istituto Universitario Orientale, Dipartimento di Studi Asiatici, Series Minor 24. Fontana, M. V. 2011. Iranian pre-Islamic elements in Islamic art, In E. Yarshater (ed.), Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/art-in-iran-xii-iranian-pre-islamic-elements-in-islamic-art Giyasi, J. 1991. The Architectural Monuments of Nizami Period, Baku, Azerbaijan National Academy of Sciences. Harper, P. O.1987. Sassanian art, In E. Yarshater (ed.), Encyclopaedia Iranica 2 (585-94), London, Routledge & Kegan & Paul. Khaleghi-Motlagh, D. 1987. ĀZĀDA, In E. Yarshater (ed.), Encyclopaedia Iranica 3: 174. Kuiper, K. 2010. Islamic Art, Literature and Culture. New York: Britannica Educational Publishing and Rosen Educational Service. Redford, S. 1993. 13th century Rum Seljuq palace and palace imagery, Ars Orientalis 23: 219-36. Schmidt, E. F. 1935. The Persian Expedition, Bulletin of the Museum of Fine Arts 33: 56. Soucek, P. 1987. Islamic pre-Safavid, In E. Yarshater (ed.), Encyclopaedia Iranica 2 (603-18), London, Routledge & Kegan & Paul. Thompson, D. 1976. Stucco from Chāl Tarkhān-Eshqābād near Rayy. Warminster, Colt Archaeological Institute Publications, Aris & Philips. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,170 |
||