
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,693 |
تعداد مقالات | 72,239 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,222,564 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,052,527 |
سیرِ نفوذِ موسیقی غربی به ایران در عصرِ قاجار | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
مقاله 1، دوره 19، 2(پاییز و زمستان 1393)، مهر 1393، صفحه 5-16 اصل مقاله (2.59 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2014.51688 | ||
نویسنده | ||
ساسان فاطمی* | ||
دانشیار دانشکدهی هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
چکیده نفوذ موسیقی غربی به ایران، برخلاف نقاشیِ غربی که از عصر صفوی آغاز شد، بسیار متأخر است و از دورة قاجار عقبتر نمیرود. در ضمن، این نفوذ بهطور غیرمستقیم و در پیِ مدرنسازیِ قشونِ کشور توسط عباسمیرزا صورت گرفت که یکی از ملزوماتِ آن، ایجاد دستة موسیقیِ نظامی بهشیوة غربی بود. بنابراین، موسیقی غربی، مثل برخی از کشورهای منطقه، با موسیقیِ نظامی وارد ایران شد و بعدها، در زمان ناصرالدینشاه، آموزشِ نظاممندِ مبانیِ این موسیقی را نیز، توسط یک افسرِ موسیقیِ فرانسوی، با خود همراه آورد. با این حال، شواهد نشان میدهد که در طولِ دورة قاجار، این موسیقی تأثیرِ ناچیزی بر موسیقیِ ایران از نظر ساختاری به جا گذاشت و بیشتر، بهعنوان یک «موسیقیِ دوم»، در کنار موسیقیِ ایرانی به حیات خود ادامه داد؛ چیزی که قابلمقایسه با تأثیر سریعِ نقاشیِ غربی، که تقریباً از همان ابتدا منجر به «فرنگیسازی» شد و در اواسط عصرِ ناصری تقریباً بهکلی نقاشیِ سنتی را به حاشیه راند، نیست. برای اینکه موسیقیِ غربی تأثیری روشن بر فرهنگِ شنیداری و به تبعِ آن، بر ساختارهای موسیقیِ ایران بگذارد، میبایست تا دورة پهلوی صبر کرد. با این حال، برخورد با موسیقیِ غربی منجر به نوعی مدرنسازی در فرهنگ موسیقاییِ کشور در اواخر عصر قاجار شد. | ||
کلیدواژهها | ||
واژههای کلیدی موسیقی غربی؛ قاجار؛ موسیقی نظامی؛ فرنگی سازی | ||
مراجع | ||
آدویل، ویکتور (1353)، موسیقی نزد ایرانیان در 1885 میلادی، ترجمه ی حسینعلی ملاح، هنر و مردم، شماره های 146 تا 148، تهران. اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1363)، المآثر و الآثار، جلد اول، به کوشش ایرج افشار، اساطیر، تهران.
اورسل، ارنست (بیتا)، سفرنامه اورسُل، 1882 میلادی، ناشر نامعلوم.
اولئاریوس، آدام (1363)، سفرنامه آدام اولئاریوس، بخش ایران، ترجمه ی احمد به پور، سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار، تهران.
آژند، یعقوب (1385)، مکتب نگارگری اصفهان، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
بایندر، هانری (1370)، سفرنامه هنری بایندر: کردستان، بین النهرین و ایران، ترجمه ی کرامت الله افسر، فرهنگسرا (یساولی)، تهران.
بروگش، هاینریش (1374)، در سرزمین آفتاب، ترجمه ی مجید جلیلوند، نشر مرکز، تهران.
پولاک، یاکوب ادوارد (1361)، سفرنامه پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمه ی کیکاوس جهانداری، خوارزمی، تهران.
پاکباز، رویین (1383)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، انتشارات زرین و سیمین، تهران. تاورنیه، ژان باتیست (بیتا)، سفرنامة تاورنیه، ترجمه ی ابوتراب نوری، سنایی، تهران.
خالقی، روحالله (1390)، سرگذشت موسیقی ایران، ماهور، تهران.
دنبلی، عبدالرزاق (1383)، مآثر سلطانیه، از روی نسخه موزه بریتانیا، به کوشش فیروز منصوری، اطلاعات، تهران. سپنتا، ساسان (1377)، تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران، ماهور، تهران.
سولتیکف، الکسیس (1365)، مسافرت به ایران، ترجمه ی محسن صبا، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
ظهیرالدوله، علی (1351)، خاطرات و اسناد ظهیرالدوله، زیر نظر ایرج افشار، زرین، تهران.
عزیزالسلطان، غلامعلی خان (ملیجک) (1376)، روزنامه خاطرات غلامعلی خان عزیزالسلطان، ملیجک، به کوشش محسن میرزایی، زریاب، تهران.
فاطمی، ساسان (1383)، ناشنوایی فرهنگی، فصلنامه ی موسیقی ماهور، شماره ی 26، زمستان، تهران.
فلاندن، اوژن (2536)، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه ی حسین نورصادقی، اشراقی، تهران.
فلور، ویلم (1381)، نقاشی و نقاشان عصر قاجار، در نقاشی و نقاشان دوره قاجاریه، نوشته ی ویلم فلور، پیتر چلکووسکی و مریم اختیار، ترجمه ی دکتر یعقوب آژند، انتشارات ایل شاهسوند بغدادی، تهران.
کنییِر، مایکل (1386)، صفحه های فارسی شرکت گرامافون: 1899 تا 1934، ترجمه ی محسن محمدی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران. لومر، آلفرد ژان ـ باتیست (1382)، آوازها و تصنیف های ایرانی، گردآوری و اجرا: منوچهر صهبائی، M.CD-152، ماهور، تهران.
مشحون، حسن (1373)، تاریخ موسیقی ایران، سیمرغ – فاخته، تهران. معیرالممالک، دوستعلی خان (1361)، رجال عصر ناصری، نشر تاریخ ایران، تهران.
ولش، آنتونی (1385)، شاهعباس و هنرهای اصفهان، مترجم: احمدرضا تقاء، فرهنگستان هنر، تهران.
Drouville, Gaspard (1976), Voyage en Perse pendant les années 1812 et 1813, Imperial Organization for Social Services. Gobineau, Comte de (1922), Trois ans en Asie (de 1855 à 1858), vol. 1, Bernard Grasset, Paris. Lagrange, Frédéric (1996), Musiques d’Egypte, Cité de la Musique / Actes Sud, Paris. Ouseley, William (Sir) (1823), Travels in Various Countries of the East; More Particularly Persia, Vol. III, Redwell and Martin, London. Racy, Ali Jihad (1983), Music in Nineteenth-Century Egypt: An Historical Sketch, Selected Reports in Ethnomusicology, Vol. 5, University of California, Los Angeles. Reinhard, Ursula & Kurt (1969), Les traditions musicales: Musique de Turquie, Buchet/Chastel, Paris. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,218 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 7,941 |