تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,092,644 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,196,724 |
تأملی در قاعده فراغ و تجاوز | ||
مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
مقاله 5، دوره 9، شماره 3، مهر 1392، صفحه 115-138 اصل مقاله (188.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2013.36184 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی الهیان؛ حسن آب سواران* | ||
استادیار دانشکدۀ الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
این قاعده از قواعد پرکاربردی است که در بیشتر ابواب فقه امکان اجرا دارد، پس مناسب است که دربارۀ مسائل اساسی آن بحث شود. مفاد قاعدۀ فراغ و تجاوز این است که اگر فعلی از افعال شرعی را انجام دادیم، بعد در صحیح انجام دادن آن شک کردیم، بنا را بر این میگذاریم که آن فعل را صحیح انجام دادهایم، همچنین است اگر در انجام جزیی از اجزای آن فعل شک کردیم، در حالی که از محل انجام دادن آن جزء گذشته باشیم. از آنجا که این قاعده فقط با روایات اثباتپذیر است، مدار بحث نیز حول واژههای این روایات میگردد. در این روایات، سه واژۀ اصلی «جاوز»، «مضی» و «فراغ» وجود دارد که با بررسیها و تحقیقات انجامشده، به این نتیجه رسیدیم که واژههای اول و دوم مترادفند و معنای کلمۀ سوم از آثار و نتایج معنای کلمات اول و دوم است. همچنین آنچه در این روایات در مورد متعلق شک بیان شده، مطلق شک در انجام عمل شرعی است که منشأ آن، گاهی شک در صحت موجود است و گاهی شک در اصل وجود، بنابراین قاعدۀ مذکور، هم از لحاظ ثبوتی و هم از لحاظ اثباتی وحدت دارد. همچنین این قاعده بیشتر بر ملاکهای امارات، انطباق دارد تا ملاکهای اصول عملیه. | ||
کلیدواژهها | ||
اصل؛ اماره؛ تجاوز؛ شک؛ فراغ؛ قاعدۀ فقهی؛ مُضی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,854 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,512 |