پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,508 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,128,012 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,531 |
نقش تغییرات مورفولوژی رودخانه‌ی مرزی هیرمند در روابط سیاسی ایران و افغانستان | ||
| پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
| مقاله 11، دوره 43، شماره 4 - شماره پیاپی 78، دی 1390، صفحه 197-220 اصل مقاله (903.71 K) | ||
| نویسندگان | ||
| مرجان بدیعی ازنداهی1؛ سعید رحیمی هرآبادی2؛ سعید گودرزی مهر3 | ||
| 1استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| مرزها پدیدههایی هستند که اساساً ماهیّتی انسانی دارند که انسان بهواسطهی درک اختلافهای میان خود، آنها را ترسیم میکنند و در زمینه‌ی مطالعاتی جغرافیای سیاسی، بهعنوان یکی از موضوعهای محوری شمرده میشوند. در این میان، رودخانهها بهعنوان مرزهای طبیعی دو واحد سیاسی، بهدلیل ماهیّت تغییرپذیری و تنوّع مورفولوژیکی خود، آثار محسوسی بر روابط سیاسی دو کشور بهویژه بر سر مسائل مرزی دارند. رودخانه‌ی هیرمند، واقع در مرز ایران و افغانستان ـ به دلایل مختلف طبیعی و انسانی ـ از زمان شکلگیری مرز، همواره روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است. یکی از عوامل مؤثر در مسائل مرز رودخانهای دو کشور، ناشی از شرایط مورفولوژیکی رودخانه‌ی هیرمند و تغییر مسیرهای متعدّد آن در ادوار کوتاهمدّت است، بهطوریکه مسائل پیچیده و متعدّدی را در نظام حقوقی آن ایجاد کرده است. این مقاله، درصدد پاسخگویی به این پرسش اساسی است که "آیا بروز اختلافهای مرزی ایران و افغانستان بر روی رودخانه‌ی هیرمند، ناشی از خصوصیات مورفولوژی (یا الگو) و سیمای طبیعی رودخانه است یا تنها درنتیجهی مناسبات سیاسی دو کشور؟" نتایج پژوهش نشان میدهد، مورفولوژی رودخانه‌ی هیرمند، بهویژه در بازه‌ی مرزی از نوع الگوی شریانی است که بیشترین تغییرات را نسبت به دیگر الگوهای رودخانهای دارد و مرز دو کشور کاملاً آگاهانه بر روی بخشهایی از تغییرپذیرترین بستر رودخانه قرار داده شده است. این امر موجب بروز اختلافهای مرزی میان ایران و افغانستان از ابتدا تا کنون بوده است و به احتمال در آینده نیز، زمینهساز مشکلات بیشماری برای هر دو کشور، بهویژه برای بخش ایرانی خواهد بود. بهطورکلّی مهمترین پیامدهای ناشی از تغییرات مورفولوژی این رودخانه که بر روابط سیاسی دو کشور تأثیرگذار بوده است عبارتاند از، اختلافات بر سر تعیین دقیق مرز در بستر تغییرپذیر رودخانه، اختلافات ناشی از ناپایداری الگوی توزیع حقآبه میان دو کشور و سرانجام اختلافات ناشی از تعیین وسعت و قلمرو محدودهی مرزی. روش پژوهش مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه‌ی مطالعات کتابخانه‌ای و همچنین اندازهگیریهای تاریخی تغییرات مورفولوژی رودخانه‌ی هیرمند است که با استفاده از دادههای سنجش از دور و مقایسه‌ی تصاویر ماهوارهای TM-5 در دو بازه‌ی زمانی بیستساله انجام شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روابط سیاسی ایران و افغانستان.؛ رودخانههای مرزی؛ مرز مشترک هیرمند؛ مورفولوژی رودخانهای | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,044 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,016 |
||