تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,555 |
تعداد مقالات | 70,736 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,671,441 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,867,664 |
نقش بلاکینگ در رخداد سرماهای فرین ایران | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 3، دوره 43، شماره 77 - شماره پیاپی 675337، دی 1390، صفحه 39-55 اصل مقاله (1.15 M) | ||
نویسندگان | ||
قاسم عزیزی1؛ مائیده خلیلی2 | ||
1دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2کارشناس ارشد اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
ژانویهی سالهای 1964 و 2008، سردترین روزها را در طول تاریخ ثبت دادههای هواشناسی در کشور داشتهاند. برای تبیین ویژگیهای آماری و همدیدی این دو ماه، دمای حدّاقل همهی ایستگاههای کشور از سایت سازمان هواشناسی کشور، برای ژانویه 1964 و 2008 استخراج شد. بررسی نوسان دما در دورهی (1964-2005)، نشان داد که بیشینهی ناهنجاری منفی دما در طیِّ دورهی 50 ساله، در روزهای ژانویهی این دو سال رخ داده است. با بررسی نمرهی استاندارد، تعدادی از روزهای بسیار سرد برای مطالعهی علّت همدیدی سرما انتخاب شدند. برای بررسی سامانههای همدیدی مؤثّر در سرماهای مذکور، نقشههای میانگین فشار سطح دریا و سطح 500 هکتوپاسکال از سایت NCEP/NCAR دریافت و بررسی شدند. با وارسی نقشهها، مشخّص شد که سامانه غالب در این دو ماه، پدیدهی بلاکینگ بوده است. این پدیده، شرایط همدید مناسبی را برای فرارفت هوای سرد بر روی کشور فراهم کرده است. ازجمله پیامدهای این شرایط، تداوم سرمای شدید بر روی ایران و مناطق همجوار است. مقایسهی دو سامانهی بلاکینگی مشخّص کرد که بلاکینگ ژانویهی سال 1694 از نوع امگاو بلاکینگ سال 2008 از نوع دوقطبی بوده است. شاخص شدّت بلاکینگ نیز نشان از شدّت بیشتر الگوی امگای روزهای 25-21 ژانویهی سال 1964، نسبت به الگوی دوقطبی روزهای 20-16 ژانویهی سال 2008 دارد. موقعیّت قرارگیری سامانه بلاکینگ نیز از مهمترین عوامل در وقوع سرمای دو ژانویه بوده است. دادههای دمای کمینه نیز، بیانگر شدّت بیشتر الگوی امگا در طول استقرار خود در ژانویهی سال 1964است که بیشترین افت دما را در سراسر کشور در پی داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
الگوی امگا؛ سرمای ژانویه؛ شاخص شدّت بلاکینگ؛ فرارفت هوای سرد؛ ناهنجاری دمای حدّاقل | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,977 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,472 |