تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,505,081 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,769,196 |
لس: ویژگیها و کاربردها برای مطالعات اقلیم گذشته | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 1، دوره 43، شماره 76 - شماره پیاپی 571693، مهر 1390، صفحه 1-20 اصل مقاله (620.05 K) | ||
نویسندگان | ||
علیرضا کریمی1؛ حسین خادمی2؛ احمد جلالیان2 | ||
1استادیار علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2استاد علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان | ||
چکیده | ||
مطالعات مستند لس، قدمت 185 ساله دارد. بادرفتیبودن و غالببودن جزء سیلت، دو ویژگی اصلی رسوبات لسی است. لئونارد در سال 1824 این رسوبات را شناسایی و واژهی لس را برای آنها ارائه کرد. لایل در سال 1833 با گزارشهای خود، توجّه جهانی را به این رسوبات جلب کرد. تعیین ماهیّت (بادرفتی، آبرفتی یا تشکیل درجا) و تعیین و تبیین فرآیندهای تولید سیلت، دو موضوع مهم پژوهشها در این دوره بودهاند. برگ (1916) بهشدّت طرفدار تشکیل درجای لس بود، ولی ریکتوفن، خیلی پیشتر از او، در سال 1882، ماهیّت بادرفتی رسوبات لسی را اثبات کرده بود. تاتکوفسکی در سال 1899، بر اساس رابطه نزدیک پهنههای بزرگ لسی با نواحی یخچالی، نقش یخچالها را در تولید سیلت مطرح کرد و حتّی تا دههی اخیر، برخی پژوهشگران مانند اسمالی با آن موافق بوده و سایش یخچالی را تنها عامل دارای انرژی کافی برای تولید سیلت کوارتزی میدانستند. ابرشو در ابتدای قرن بیستم (1911)، لس را به دو دستهی لس سرد و لس داغ یا بیابانی، تقسیم و به عواملی غیر از سایش یخچالی برای تولید سیلت اشاره کرد. در حال حاضر بر اساس منشأ سیلت، رسوبات لسی به چهار دستهی لس یخچالی یا حاشیهی یخچالی، لس بیابانی یا حاشیهی بیابانی، لس کوهستانی یا حاشیهی کوهستانی و لس غیر تیپیک تقسیم شدهاند. جنبهی دیگر مطالعات لسی بر اساس مشاهدههای اولیه هارد کاستل در سال 1890 بود که تشکیل لس را به تغییرات اقلیمی ربط داد. نتیجهی مطالعات فراوان تا به امروز، نشان داده است که رسوب لس و تشکیل خاک، بهترتیب در دورههای سرد یخچالی و گرم بینیخچالی انجام شده است. در ایران پهنههای گستردهی لس در شمال کشور وجود دارد. در دههی اخیر، مطالعات گستردهای دربارهی جنبههای مختلف رسوبات لسی در قسمتهای مختلف ایران انجام شده است؛ با این حال، هنوز نیاز به بررسیهای بیشتر احساس میشود. در این نوشتار، پژوهشهایی که در دنیا دربارهی لسها انجامشده مورد بررسی قرار گرفته و تاریخچهی مطالعات لس در ایران تشریح میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
اقلیم گذشته؛ خاک قدیمی؛ سیلت؛ لس؛ مراحل ایزوتوپ دریایی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,071 |