پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,826 |
| تعداد مقالات | 73,629 |
| تعداد مشاهده مقاله | 135,035,254 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 105,339,167 |
ایران و سازمان همکاری شانگهای: فرصت‌ها و چالش‌ها | ||
| مطالعات اوراسیای مرکزی | ||
| دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 35، شهریور 1404، صفحه 85-110 اصل مقاله (990.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcep.2025.390354.450303 | ||
| نویسندگان | ||
| امیر محمد حاجی یوسفی* 1؛ شمیمه شیرخانی2 | ||
| 1دانشیار علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، گروه سیاست منطقه‌ای و جهانی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد، مطالعات منطقه‌ای، دانشکدۀ بیمۀ اکو، دانشگاه علامۀ طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تلاش و پیگیری ایران برای عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای (اس‌سی‌اُ)در بیست‌ویکمین نشست سران در 17 سپتامبر 2021 در دوشنبه تاجیکستان، زمانی به نتیجه رسید که به‌صورت رسمی به‌عنوان عضو دائمی پذیرفته شد. این عضویت، پیروزی دیپلماتیک محسوب می‌شود، اما پیامدهای قابل توجهی را نیز به همراه دارد که نیازمند بررسی دقیق‌تری است. در این نوشتار به‌دنبال پاسخ این پرسش هستیم که فرصت‌ها و چالش‌های سیاسی، حقوقی و سازمانی پیش روی ایران پس از عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای با استفاده از چارچوب تحلیل اس‌دبلیو‌اُتیچیست؟ همچنین بسامد کدام مورد از میان فرصت‌ها و چالش‌های احتمالی بیشتر است؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که ایران با فرصت‌های متعددی روبه‌رو است، مانند تقویت وابستگی متقابل، مقابله با تأثیرهای هژمونیک جهانی، مبارزه با افراط‌گرایی و قاچاق مواد مخدر و تغییر در سازوکارهای امنیتی. بااین‌حال چالش‌هایی مانند تفاوت در قدرت و نفوذ چانه‌زنی اعضای سازمان و ابهام‌های مربوط به هویت اصلی سازمان نیز وجود دارد. بررسی قوت‌ها و فرصت‌ها در مقایسه با ضعف‌ها و چالش‌ها نشان می‌دهد که فرصت‌ها و قوت‌ها بیشتر است، در نتیجه، سود ایجادشده از همکاری بیشتر از چالش‌ها و ضعف‌ها است. در این مطالعه از رویکرد توصیفی‌تحلیلی و چارچوب سوآت برای تحلیل وضعیت ایران در سازمان همکاری شانگهای استفاده می‌‌کنیم. برای افزایش منافع و اثربخشی راهبردی ایران در این سازمان راهبردهایی هم پیشنهاد می‌دهیم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سازمان‌های بین‌المللی؛ سازمان همکاری شانگهای؛ عضویت دائم؛ مدل اس‌دبلیواُتی؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی، محسن، محمدحسین جمشیدی و محمدعلی جمالی‌پور (۱۳۹۷)، «فرصت‌های امنیتی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران از طریق عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای بر اساس مدل SWOT»، انجمن بین‌المللی تحقیقات ملی، دوره 29، شماره 3، صص. ۱-۲۰، قابل دسترسی در: https://ensani.ir/fa/article/378962، (تاریخ دسترسی: ۳۰/۰۴/۲۰۱۸)
انصاری‌نسب، مسلم و نجمه بیدمال (1402)، «چندجانبه‌گرایی تجاری ایران برای استفاده بهینه از موقعیت ژئوپلیتیکی سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 15، شماره 2، صص. 103-127 (doi: 10.22059/jcep.2022.338994.450061)
بیاری، سعید، علی‌محمد حقیقی و غفار زارعی، (1402)، «چالش‌های عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای»، ماهنامه علمی-پژوهشی جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره 5، شماره 11، صص. 2534-2550، (doi:10.30510/psi.2022.336278.3310)
جعفری، علی اکبر، میثم بلباسی و شهرام اسفندیار (۱۳۹۷)، «منافع ملی و عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه علمی و پژوهشی سیاست، دوره 13، شماره 2، صص. ۱۶۳-۲۰۰، doi:10.30497/pk.2018.2165))
جمشیدی، حبیب‌الله، حجت مهکویی، مهناز گودرزی و مهدی مومنی (۱۳۹۹)، «اثرپذیری ژئوپلیتیکی منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از رقابت ناتو و سازمان همکاری شانگهای در آسیای مرکزی»، فصلنامه راهبرد، دوره 29، شماره 96، صص. ۱۰۳-۱۳۶، قابل دسترسی در: https://www.sid.ir/paper/952487/fa، (تاریخ دسترسی: ۲۴/۱۰/۲۰۲۰)
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد و مرضیه سادات الوند (۱۳۸۷)، «ایران و سازمان همکاری شانگهای: هژمونی و ضد هژمونی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 3، شماره 2، صص. ۱۶۳-۱۹۴، قابل دسترسی در: https://www.ipsajournal.ir/article_49.html، (تاریخ دسترسی: ۰۳/۰۶/۲۰۱۰)
حکیم، حمید و محبوبه ایران‌نیا (1401)، «تأثیر عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای بر وزن ژئوپلیتیکی آن در منطقه آسیای مرکزی»، فصلنامه سازمان‌های بین‌المللی، دوره 14، شماره 5، صص. 1-26، قابل دسترسی در: https://www.magiran.com/paper/2366914، (تاریخ دسترسی: 14/04/2023)
رضایی، علیرضا و عباس صالحی (1389)، «سازمان همکاری شانگهای و عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی، دوره 3، شماره 9، صص. 51-76، قابل دسترسی در: https://journals.iau.ir/article_666086.html، (تاریخ دسترسی: 01/11/2012)
رئیسی‌نژاد، آرش و برنجی، نسیم (1401) «مدل منطقه‌گرایی سازمان همکاری شانگهای»، مجله مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 15، شماره 1، ۱۰۱-۱۲۶ (doi: 10.22059/jcep.2022.342405.450069)
سلیمی، جلال‌الدین، رضا جلالی، حسین علی‌فام و سیدمرتضی حسنی (1401)، «بررسی سازمان همکاری شانگهای و تأثیر عضویت ایران»، فصلنامه علوم سیاسی، دوره 3، شماره 7، صص. 107-127. (doi.org/10.31857/S032150750021972-1)
شریعتی‌نیا، محسن (1401)، «عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای: پیامدهای امنیتی و اقتصادی»، رویکردهای سیاسی و بین‌المللی، دوره، 13، شماره 3، صص. 35-56، (doi:10.29252/piaj.2022.226421.1226)
عطایی، فرهاد و سمیه زنگنه (۱۳۹۹) «سیر تحول اولویت‌ها در سازمان همکاری شانگهای از زمان تأسیس تا سال ۲۰۱۹»، مجله مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 13، شماره 1، صص. ۱۴۳-۱۶۰
(doi: 10.22059/jcep.2020.287851.449867)
کوچرا، جاشوا (1394)، «با لغو تحریم‌ها چه اتفاقی افتاد: هموار کردن راه برای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای»، قابل دسترس در: http://irdiplomacy.ir/fa/news/1955954,9، (تاریخ دسترسی: ۲۷/۱/۲۰۱۶)
کوشکی، محمدصادق و سیدمحمود حسینی (۱۳۹۶)، «فرصت‌ها و چالش‌های عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 47، شماره 3، صص. ۷۳۷-۷۵۲، doi:10.22059/jpq.2017.62862))
مشایخ، جواد (1403)، «ایران و سازمان همکاری شانگهای: همکاری علمی و فناوری در دوران پس از جهانی شدن فناوری»، مجله مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 17، شماره 2، صص. 399-432، (doi:10.22059/JCEP.2024.379492.450237)
مشفق، زهرا (1402)، «ملاحظات عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها»، ماهنامه علمی-پژوهشی امنیت اقتصادی، دوره 11، شماره 4، صص. 63-76، (doi:20.1001.1.17354188.1402.11.4.6.8)
نوزعیم، نوید، سیدباقر میرعباسی، مریم مرادی، و سهیل سهیلی نجف آبادی (1403)، «ارزیابی سیاسی رویکرد و مواضع استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در قبال سازمان همکاری شانگهای»، مطالعات سیاسی ایران (سپهر سیاست سابق)، دوره 1، شماره11، صص. 7-24، قابل دسترسی در: https://civilica.com/doc/2091879/، (تاریخ دسترسی: 24/03/2024)
واعظی، محمود (۱۳۸۹)، «اهداف و منافع چین و روسیه در سازمان همکاری شانگهای»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره ۷۲، صص. 1-35، قابل دسترسی در: https://ensani.ir/fa/article/230264، (تاریخ دسترسی: زمستان ۱۳۸۴)
همیانی، مسعود و سجادپور، محمد کاظم (1401)، «ژئوپلیتیک و هویت اوراسیایی: ایران و سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 28، شماره 117، صص. 71-98، (doi:10.22034/igq.2024.416182.1811)
English
Agreement on Cooperation and Interaction of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization on Border Issues (2015), The Shanghai Cooperation Organization, Available at: https://eng.sectsco.org/20150710/1628301.html,(Accessed on: 10/06/2015)
Agreement on Cooperation in Combating Crime between the Governments of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2010), The Shanghai Cooperation Organization, Available at: https://eng.sectsco.org/20100611/1626562.html, (Accssesed on:11/06/2010)
Agreement on Cooperation in Combating Illicit Trafficking in Arms, Ammunition and Explosives between the Governments of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2008), The Shanghai Cooperation Organization, Availableat: https://eng.sectsco.org/20080828/1628188.html, (Accessed on: 28/08/2008)
Agreement on Cooperation in Education between the Governments of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2006), The Shanghai Cooperation Organization, Available at:https://eng.sectsco.org/20060715/1627748.html, (Accessed on:15/06/2006)
Agreement on Cooperation in Ensuring International Information Security between the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2009), the Shanghai Cooperation Organization, Available at:https://eng.sectsco.org/20090616/1626432.html, (Accssed on:16/03/2009)
Agreement on Disaster Relief Mutual Assistance between the Governments of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2005), The Shanghai Cooperation Organization, Available at: https://eng.sectsco.org/20051026/1626813.html, (Accessed on: 26/10/2005)
Agreement on Scientific and Technical Cooperation between the Governments of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2013), The Shanghai Cooperation Organization, Available at: https://eng.sectsco.org/20130913/1625823.html, (Accessed on:13/09/2013)
Agreement on Regional Anti-Terrorist Structure between the Member States of the Shanghai Cooperation Organization (2001), The Shanghai Cooperation Organization, Available at:https://eng.sectsco.org/20010615/1625891.html, (Accssed on :15/06/2001)
Dizboni, Ali, Amir Mohammad HajiYousefi and Greg Mcpherson (2010), “Iran and the Shanghai Cooperation Organization: Counter-Hegemony as Common Purpose”, World Affairs: The Journal of International Issues, Vol. 14, No. 2, pp. 150–166, (doi:10.22059/wsps.2018.238014.1013), [in English].
Honrada, Gabriel Joel. P. and Daniyal Ranjbar (2023), “Iran’s Membership in the Shanghai Cooperation Organization: A SWOT Analysis”, Asia and Africa Today, No. 3, pp. 30–36, (doi: 10.31857/S032150750021972-1)
Joint Communique Meeting of the Council of Ministers of Foreign Affairs of the Member States of the Shanghai Cooperation Organization, (2005), The Shanghai Cooperation Organization, Available at: https://eng.sectsco.org/20050225/1626872.html,(Accessed on: 25/02/2005)
Memorandum of Obligations of the Islamic Republic of Iran with the Aim of Obtaining the Status of the Member State of Shanghai Cooperation Organization, (2023) Available at: https://lex.uz/uz/docs/6486537#undefined, (Accssesd on: 02/07/2023).
Pervaiz Iqbal, Rana and Syed Mussawer Bukhari (2022), “Iran as a Permanent Member of SCO: Scope and Challenges”, Journal of Development and Social Sciences, Vol. 3, No. 2, pp. 773-782, (doi.org/10.47205/jdss.2022 (3-II)70)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 94 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 85 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب