خستگی ذهنی، کنترل فکر و توانایی حسابرسان در شناسایی نشانه‌های تقلب

امیری، اسماعیل و فخاری، حسین (1399). شاخص ترکیبی برای خرید اظهارنظر حسابرس مبتنی بر فن تحلیل ممیزی. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 27(1)، 1-31.

بختیاری، عباس؛ حجازی، رضوان؛ جرجرزاده، علیرضا. (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر ویژگی‌های روان‌شناختی حسابرسان در قضاوت حسابرسی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10(37)، 143-158.

پاشایی فشتالی، محمد؛ آزادی هیر، کیهان؛ وطن‌پرست، محمدرضا (1400). مطالعه رابطه تیپ شخصیتی، تجربه و جنسیت با توانایی کشف تقلب حسابرس (نقش میانجی شک و تردید حرفه‌ای). پیشرفت‌های حسابداری، 13(1)، 67-100.

خدامی پور، احمد؛ امیری، اسماعیل (1398). اثر نوع حق‌الزحمه حسابرسی بر حساسیت جریان نقدی سرمایه‌گذاری. بررسی‌‏های حسابداری و حسابرسی، 26(1)، 65-86.

رضایی، ناهید؛ دیانتی دیلمی، زهرا؛ غلامی جمکرانی، رضا؛ رهنمای رودپشتی، فریدون (1403). اثر سبک‌های شناختی بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 16(2)، 201- 242.

ستوده، مسعود؛ پورحیدری، امید؛ خدامی‌پور، احمد (1402). بررسی تأثیر فشار شغلی حسابرسی بر قضاوت و هنجارهای ذهنی حسابرسان با در نظر گرفتن نقش میانجیگری هوش هیجانی و هوش اخلاقی. نشریه دانش حسابداری، 14(1)، 25-50.

علی زادگان، لیلا؛ صمدی لرگانی، محمود و ایمنی، محسن (1401). تأثیر تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه‌ای بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده با نقش تردید حرفه‌ای. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(54)، 49-77.

غلامی فتیده، اشکان؛ مهرانی، کاوه؛ تحریری، آرش (1401). بررسی تأثیر فشار زمانی، تعارض کار ـ خانواده و ابهام نقش بر رفتار کاهنده کیفیت حسابرسی با اثر میانجی استرس شغلی: تحلیلی از محیط حسابرسی ایران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 19(76)، 65-96.

فخاری، حسین؛ اسکو، وحید (1397). تقلب در صورت‌های مالی: نیاز به تغییر الگو به سمت حسابداری دادگاهی. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 7(26)، 45-60.

فیل سرائی، مهدی؛ علوی‌نیا، زهره سادات (1401). بررسی تأثیر فرسایش توان حسابرس بر قضاوت وی با توجه به نقش تعدیل‌کنندۀ خستگی‌شناختی حسابرس. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 7(14)، 365-402.

قدیمی، بهمن؛ بنی مهد، بهمن؛ نیکومرام، ‏هاشم (1401). عواطف فردی، تفکر انتقادی و ارزیابی ریسک تقلب در حسابرسی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 11(41)، 315-323.

کهن دل، زهرا؛ دعایی، میثم؛ زمانیان فر، لیلا؛ کابلی، مناسادات (1401). بررسی تأثیر سوءگیری‌های شناختی واکنش کمتر از حد، اتکا، در دسترس بودن و محافظه‌‏کاری بر خطای حسابرسان. پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالی، 3(3)، 103-133.

ملانظری، مهناز؛ اسماعیلی کیا، غریبه (1393). شناسایی ویژگی‌های روان‌‎شناختی اثرگذار بر مهارت حسابرسان در انجام قضاوت‌های حسابرسی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 21(4)، 505-526.

نعمتی کشتلی، رضا؛ حمیدیان، محسن؛ جعفری، محبوبه؛ صراف، مریم (1399). تأثیر سبک شناختی حسابرسان بر ارزیابی ریسک تقلب: آزمون نظریه یادگیری تجربی کلب. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(34)، 253-275.

 

References

Adikaram, R. & Higgs, J. (2024). Cognitive dissonance and auditor professional skepticism. Managerial Auditing Journal, 39(1), 71-110.

Akhtar, M., Khalid, M., Agha, M. & Syed, T. (2020). Conceptualizing audit fatigue in the context of sustainable supply chains. Sustainability, 12, 1-11.

Alizadegan, L., Samadi Largani, M. & Eimani, M. (2022). The effect of personality type and professional ethics on auditors' ability to detect fraud using the theory of planned behavior and the role of professional skepticism. Financial Accounting and Auditing Research, 14(54), 49–77. (in Persian)

Amiri, E. & Fakhari, H. (2020). A composite index for audit opinion shopping based on discriminant analysis technique. Accounting and Auditing Review, 27(1), 1–31. (in Persian)

Bakhtiari, A., Hejazi, R. & Jorjor Zadeh, A. (2021). Identifying factors influencing auditors' psychological characteristics in audit judgment. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 10(37), 143-158. (in Persian)

Balboula, M. Z. & Elfar, E. E. (2024). Do perfectionism types matter? Auditors' ability to detect fraud and the moderating role of time budget pressure: Evidence from Egypt. Journal of Financial Reporting and Accounting. https://doi.org/10.1108/JFRA-11-2023-0657

Blandón-Gitlin, I., Fenn, E., Masip, J. & Yoo, A. H. (2014). Cognitive-load approaches to detect deception: Searching for cognitive mechanisms. Trends in Cognitive Sciences, 18(9), 441-444.

Boksem, M. A. & Tops, M. (2008). Mental fatigue: Costs and benefits. Brain Research Reviews, 59(1), 125-139.

Boksem, M., Meijman, T. & Lorist, M. (2005). Effects of mental fatigue on attention: An ERP study. Brain Research: Cognitive Brain Research, 25(1), 107–116.

Brady, C., Sawant, S., Madathil, K. C. & McNeese, N. (2024). A systematic review on the effect of cognitive fatigue in teams. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting, 68(1), 1287-1291.

Brody, R., DeZoort, T., Gupta, G. & Hood, M. (2022). The effects of cognitive bias on fraud examiner judgments and decisions. Journal of Forensic Accounting Research, 7, 50–63.

Cheng, P. Y. K. (2011). Improving audit judgment and decision making with dual systems cognitive model. Journal of Modern Accounting and Auditing, 7(10), 1060–1069.

Dror, I. E. (2015). Cognitive neuroscience in forensic science: Understanding and utilizing the human element. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 370, 1-9.

Evans, J. S. B. (2008). Dual-processing accounts of reasoning, judgment, and social cognition. Annual Review of Psychology, 59, 255–278.

Fakhari, H. & Oskou, V. (2018). Fraud in the financial statement: The need for a paradigm shift to forensic accounting. Accounting and Auditing Studies, 7(26), 45-60. (in Persian)

Filsaraei, M. & Alavinia, Z. S. (2023). Investigating the effect of auditor ego depletion on their judgment with respect to the moderating role of the auditor's cognitive fatigue. AAPC, 7(14), 365-402. (in Persian)

Fornell, C. & Larcker, D. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.

Fullerton, R. & Durtschi, C. (2004). The effect of professional skepticism on the fraud detection skills of internal auditors. Available at SSRN.

Gavelin, H. M., Neely, A. S., Aronsson, I., Josefsson, M. & Andersson, L. (2023). Mental fatigue, cognitive performance, and autonomic response following sustained mental activity in clinical burnout. Biological Psychology, 183, 108661.

Ghadimi, B., Banimahd, B. & Nikoomaram, H. (2022). Individual moods, critical thinking, and fraud risk assessment in auditing. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 11(41), 315-323.

Gholami Fatideh, A., Mehrani, K. & Tahriri, A. (2023). The effect of time pressure, work–family conflict, and role ambiguity on audit quality reduction behavior with the mediating effect of work stress: An analysis of the Iranian audit environment. Empirical Studies in Financial Accounting, 19(76), 65-96. (in Persian)

Grazioli, S., Johnson, P. E. & Jamal, K. (2006). A cognitive approach to fraud detection. Journal of Forensic Accounting, 1, 65-88.

Griffith, E., Kadous, K. & Young, D. (2020). Improving complex audit judgments: A framework and evidence. Contemporary Accounting Research, 38(3), 2071-2104.

Happel, M. (2005). Neuroscience and the detection of deception. Review of Policy Research, 22, 667-685.

Hassan, S.W.U., Kiran, S., Gul, S., Khatatbeh, I.N. & Zainab, B. (2025).The perception of accountants/auditors on the role of corporate governance and information technology in fraud detection and prevention, Journal of Financial Reporting and Accounting, 23 (1), 5-29.

Henrizi, P., Himmelsbach, D. & Hunziker, S. (2021). Anchoring and adjustment effects on audit judgments: Experimental evidence from Switzerland. Journal of Applied Accounting Research, 22(4), 598-621.

Holt, T. P. & Loraas, T. M. (2021). A potential unintended consequence of big data: does information structure lead to suboptimal auditor judgment and decision-making? Accounting Horizons, 35(3), 161-186.

Hurley, P. J. (2019). Ego depletion and auditors' JDM quality. Accounting, Organizations and Society, 77, 1-12.

Ishii, A., Tanaka, M. & Watanabe, Y. (2014). Neural mechanisms of mental fatigue. Rev Neurosci, 25(4), 469-479.

Jenkins, A., Zhu, L. & Hsu, M. (2016). Cognitive neuroscience of honesty and deception: A signaling framework. Current Opinion in Behavioral Sciences, 11, 130-137.

Jia, H., Lin, C. & Wang, E. (2022). Effects of mental fatigue on risk preference and feedback processing in risk decision-making. Scientific Reports, 12, 1-9.

Johansson, B., Starmark, A., Berglund, P., Rödholm, M. & Rönnbäck, L. (2009). A self-assessment questionnaire for mental fatigue and related symptoms after neurological disorders and injuries. Brain Injury, 24(1), 2–12.

Kahneman, D. & Frederick, S. (2002). Representativeness revisited: Attribute substitution in intuitive judgment. In T. Gilovich, D. Griffin & D. Kahneman (Eds.), Heuristics and Biases: The Psychology of Intuitive Judgment (pp. 49–81). Cambridge University Press.

Khaksar, J., Salehi, M. & Lari DashtBayaz, M. (2022). The relationship between auditor characteristics and fraud detection. Journal of Facilities Management, 20(1), 79–101.

Khodamipour, A. & Amiri, E. (2019). The Effect of the Audit Fee Type on Investment Cash Flow Sensitivity. Accounting and Auditing Review, 26(1), 65-86. (in Persian)

Koch, C., Köhler, A. & Yankova, K. (2016). Professional skepticism and auditor judgment: Does trait skepticism mitigate the recency bias? Available at SSRN.

Kohandel, Z., Doaei, M., Zamanianfar, L. & Kaboli, M. S. (2022). The effect of cognitive biases such as underreaction, anchoring, availability, and conservatism on auditor errors. Budget and Finance Strategic Research, 3(3), 103-133.

Kunasegaran, K., Ismail, A. M. H., Ramasamy, S., Gnanou, J. V., Caszo, B. A. & Chen, P. L. (2023). Understanding mental fatigue and its detection: A comparative analysis of assessments and tools. PeerJ, 11(12), 1-27.

Lorist, M. M., Klein, M., Nieuwenhuis, S. & Meijman, T. F. (2005). The influence of mental fatigue on attention and information processing. Brain Research, 108(1), 1–10.

Miller, E. K. & Cohen, J. D. (2001). An integrative theory of prefrontal cortex function. Annual Review of Neuroscience, 24, 167–202.

Molanazari, M. and Esmaili Kia, G. (2014). Psychological characteristics contributing to expertise in audit judgment. Accounting and Auditing Review, 21(4), 505-526.
(in Persian)

Nematikoshteli, R., Hamidian, M., Jafari, M. & Sarraf, M. (2020). The Impact of Auditors' Cognitive Style on Fraud Risk Assessment: (A Test of Kolb's Experiential Learning Theory). Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 9(34), 253-275. (in Persian)

Nicolaides, R., Trafford, R. & Craig, R. (2018). Helping auditors identify deception through psycholinguistics. Journal of Financial Crime, 25, 1–26.

Olsen, C. & Gold, A. (2018). Future research directions at the intersection between cognitive neuroscience research and auditors’ professional skepticism. Journal of Accounting Literature, 41(1), 127-141.

Pashaei Fashtali, M., Azadi Hir, K. & Vatanparast, M. (2021). The study of the relationship between personality types, experience, gender, and external auditors' fraud detection capability (The mediating effects of professional skepticism). Journal of Accounting Advances, 13(1), 67–100. (in Persian)

Rezaei, N., Deyanti Deylami, Z., Gholami Jamkarani, R. & Rahnamay Roodposhti, F. (2024). The effect of cognitive styles on auditors' ability to detect fraud. Financial Accounting and Auditing Research, 16(2), 201–242. (in Persian)

Sotoudeh, M., Pourheidari, O. & Khodamipour, A. (2023). The effect of audit job pressure on auditors' judgment and mental norms by considering the mediating role of emotional intelligence and moral intelligence. Journal of Accounting Knowledge, 14(1), 25-50.

Sweller, J. (1988). Cognitive load during problem solving: Effects on learning. Cognitive Science, 12(2), 257–285.

Tanaka, M., Ishii, A. & Watanabe, Y. (2014). Neural effects of mental fatigue caused by continuous attention load: A magnetoencephalography study. Brain Research, 1561(2), 60–66.

Tümmler, M., Quick, R. (2025). How to detect fraud in an audit: a systematic review of experimental literature. Management Review Quarterly. https://doi.org/10.1007/s11301-024-00480-7.

Van Cutsem, J., Marcora, S., De Pauw, K., Bailey, S., Meeusen, R. & Roelands, B. (2017). The effects of mental fatigue on physical performance: A systematic review. Sports Medicine, 47(8), 1569–1588.

Van der Linden, D., Frese, M. & Meijman, T. F. (2003). Mental fatigue and the control of cognitive processes: Effects on perseveration and planning. Acta Psychologica, 113(1), 45–65.

Wahidahwati, W. & Asyik, N. (2022). Determinants of auditors’ ability in fraud detection. Cogent Business & Management, 9, 1–20.

Wegner, D. M. (1994). Ironic processes of mental control. Psychological Review, 101(1), 34–.

Wegner, D. M., Schneider, D. J., Carter, S. R. & White, T. L. (1987). Paradoxical effects of thought suppression. Journal of Personality and Social Psychology, 53(1), 5–13.

Wells, A. & Davies, M. (1994). The thought control questionnaire: A measure of individual differences in the control of unwanted thought. Behaviour Research and Therapy, 32, 871–878.

Wingelaar-Jagt, Y. Q., Wingelaar, T. T., Riedel, W. J. & Ramaekers, J. G. (2021). Fatigue in aviation: Safety risks, preventive strategies, and pharmacological interventions. Frontiers in Physiology, 12, 1-21.

Yan, H. & Xie, S. (2016). How does auditors’ work stress affect audit quality? Empirical evidence from the Chinese stock market. China Journal of Accounting Research, 9(4), 305-319.

Zhang, H., Wang, J., Geng, X., Li, C. & Wang, S. (2021). Objective assessments of mental fatigue during a continuous long-term stress condition. Frontiers in Human Neuroscience, 15, 1-10.