پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,762 |
| تعداد مقالات | 72,830 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,697,102 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,453,512 |
دربارۀ آثار احمدبن عمر کرابیسی ریاضی‌دان سدۀ چهارم هجری قمری | ||
| تاریخ علم | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2025.390440.371817 | ||
| نویسنده | ||
| نرگس عصارزادگان* | ||
| خانۀ ریاضیات اصفهان | ||
| چکیده | ||
| از احمدبن عمر کرابیسی ریاضی‌دان ممتاز سدۀ چهارم هجری دو رساله بر جای مانده است: شرح مشکل صدور مقالات کتاب اقلیدس و مساحت الحلق. رسالۀ اول شرحی بر مصادرات اصول اقلیدس (مقالات 1تا 11 به جز مقالات 8 و9) با هدف تسهیل یادگیری متعلم و با دیدگاهی کمابیش فیلسوفانه و مبتنی بر نظرات دانشمندان یونانی و اسلامی و رسالۀ دوم شامل تعاریف و قضایایی دربارۀ شکل‌های هندسی مطوّق و حلقه‌هاست. رسالۀ شرح مشکل صدور مقالات کتاب اقلیدس که تنها دو نسخه از آن باقی است از دیدگاه تاریخی اهمیت زیادی دارد چون سندی است که نشان می‌دهد کرابیسی به نسخۀ عربی اصول و برخی شرح‌های یونانی اصول دسترسی داشته است و اثر او شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با شرح اصول نیریزی و ترجمۀ لاتینی شرح اصول توسط ژرار کرمونایی دارد. از طرفی، او در این اثر خود به اصل موضوع یا مصادرۀ پنجم مقالۀ اول اصول پرداخته است. رساله‌های دیگری نیز در منابع به کرابیسی منسوب است: تفسیر اقلیدس، حساب الدور، کتاب الوصایا، کتاب الهندی که هیچ‌کدام اکنون موجود نیستند. رساله‌های او از ارزشمندترین آثار دورۀ اسلامی به شمار می‌آیند. در این نوشته دربارۀ رسالۀ شرح مشکل صدور مقالات کتاب اقلیدس توضیحاتی عرضه می‌شود و رسالۀ مساحت الحلق تصحیح و ترجمه می‌شود و توضیحات کوتاهی دربارۀ برخی قضایا عرضه می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ریاضیات دورۀ اسلامی؛ کرابیسی؛ شکوک مصادرات اصول اقلیدس؛ اصول اقلیدس؛ مصادرۀ پنجم مقالۀ اول اصول؛ کتاب التقاسیم. مطوّق؛ حلقه | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب