
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,762 |
تعداد مقالات | 72,830 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,691,780 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,450,950 |
پیرامون کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبهقاره (هند، پاکستان، بنگلادش) | ||
تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی | ||
دوره 58، شماره 4، دی 1403، صفحه 1-12 اصل مقاله (812.07 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlib.2025.385899.1761 | ||
نویسنده | ||
قاسم صافی* | ||
گروه برنامه ریزی و مدیریت، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
هدف: نوشته حاضر، شرحی است به معرفی و بیان نکاتی پیرامون مجموعه هفت جلدی کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبهقاره (هند، پاکستان، بنگلادش) که به همت یکی از پیشکسوتان فهرستنویسی سامان یافته است و تدوین و نشر آن به سوابق کاری مؤلف آقای دکتر عارف نوشاهی باز میگردد؛ زیرا وی علاوه بر تجربه کار فهرستنویسی در آرشیوها و کتابخانههای متعدد، سالیانی چند با سازمانها و نهادهای آرشیوی و کتابداری، همکاری کرده است و همه اینها سبب شده است تا او به عنوان پژوهشگر فهرستنگاری نسخههای خطی و چاپی و تصحیح و تألیف آثاری، به عنوان متخصص حرفهمند، به مقایسه آرشیوها و کتابخانهها و شناسایی منابع مکتوب بپردازد؛ و ضمن ارائه تاریخچهای از پیدایش ضروری فهرستنگاری در آرشیو کتابخانههای عمومی، دولتی و شخصی، به تحولات تاریخی آن هم اشاره کند و نقش عمدهای را مربوط به تاریخ کتابداری شبهقاره و ایرانزمین به دست دهد. اطلاعرسانی و دستیابی پژوهشگران و علاقهمندان به آشنایی با فهرست آثار فارسی چاپ شده و مراجع آن در شبهقاره و نحوه دسترسی آنان به منابع چاپی و پدیدههای علمی و دست آوردهای تاریخی در موضوعات مختلف در فراسوی مرزهای ایران. همچنین نمایاندن تاریخ چاپ آثار فارسی و نویسندگان منابع مرجع این دیار و نمایی از وضعیت زبان و ادب فارسی در گذشتۀ تاریخی و در بخشی از تاریخ ادبیات ایران در ممالک هند و پاکستان و بنگلادش مد نظر است. روش پژوهش: به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری و تحلیل دادهها، تحقیقات طولی، علمی و توصیفی و مقایسهای است و با در نظر گرفتن معیار زمان و مقاطعی از ادوار تاریخی را از آغاز صنعت چاپ تا سال 2023 دربرمیگیرد و به عواملی که موجب پیدایی دگرگونیها در صنعت نشر پدید آمده توجه دارد. نتیجهگیری: نتایج حاصل از توصیف، معرفی آثار فارسی چاپ شده در شبهقاره برای آگاهی اهل علم و ادب و پاسخ به نیازهای آنان و کسانی است که تمایل دارند با موضوعاتِ مختلفِ انجام گرفته در شبهقاره آشنا شوند و در تهیه پژوهشهای خود استفاده کنند و نقش تألیفی بیشتری را در ارائه و تولید دانش علمی به دست آورند و قطعاً زمینهای را برای انجام تحقیقات دیگر تقویت میکند و در نهایت، مهارت پژوهشگران را در زمینه مناسب ادبیات نظری و پژوهشی و آموزشی ارتقا میدهد و باعث توسعه مهارتهای ارتباطی و همکاری و تقویت مبانی مشترک فرهنگی میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
میراث مکتوب؛ فهرستنویسی آثار چاپ شده فارسی؛ آرشیو کتابخانهها؛ منابع اطلاعات رقمی؛ تاریخ چاپ در شبهقاره | ||
مراجع | ||
مشار، خانبابا (1352). فهرست کتابهای چاپ فارسی تهران. بنگاه ترجمه و نشر کتاب. صافی، قاسم (1347). نامهها و نوشتههای محمدجلالالدین طباطبایی. تهران، انتشارات دانشگاه تهران. صافی، قاسم (1382). بهار ادب، تاریخ مختصر زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هند و پاکستان. تهران، دانشگاه تهران. صافی، قاسم (1387). تاریخ زبان و ادب فارسی در سند و پیوستگیهای آن با ایران. تهران، دانشگاه تهران. صافی، قاسم (1392). مرجع شناسی عمومی و تخصصی، شناخت و تدوین از آغاز تا امروز. تهران، دانشگاه تهران. نوشاهی، عارف (1391). کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره. تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب. نوشاهی، عارف (1403). کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره. تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب. Noshahi, A. (2014). Bibliography of Persian works printed in the subcontinent. Tehran, Research Center for Written Heritage. (in Persian) Noshahi, A. (2025). Bibliography of Persian works printed in the subcontinent. Tehran, Research Center for Written Heritag. (in Persian) Safi, Q. (1968). Letters and writings of Mohammad Jalal al-Din Tabatabaei. Tehran, University of Tehran Press. (in Persian) Safi, Q. (2003). Bahar-e-Adab, A brief history of Persian language and literature in the Indian and Pakistani subcontinent. Tehran, University of Tehran. (in Persian) Safi, Q. (2008). History of Persian language and literature in Sindh and its connections with Iran. Tehran, University of Tehran. (in Persian) Safi, Q. (2013). General and specialized bibliography, recognition and compilation from the beginning to the present. Tehran, University of Tehran. (in Persian) Sattar, K. (1973). List of Persian printed books in Tehran. Book Translation and Publishing Company. (in Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 16 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 21 |