
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,761 |
تعداد مقالات | 72,822 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,635,244 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,415,794 |
جهان زندگی ناباوران؛ مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران و شریف | ||
بررسی مسائل اجتماعی ایران | ||
دوره 15، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 1-21 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijsp.2025.389797.671294 | ||
نویسندگان | ||
صابر جعفری کافی آباد* 1؛ محمد سیدغراب2؛ محمد یاری بیگی درویشوند3 | ||
1استادیار گروه جامعهشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره) | ||
2کارشناسی ارشد رشته جامعهشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، | ||
3دانشجوی دکترای جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و طلبه پایه سه حوزۀ علمیه قم | ||
چکیده | ||
افراد در مواجهه با دین بطور معمول در دو دسته دیندار و بیدین جای میگیرند؛ اما در نگاهی عمیقتر دینداری امری است که تلون بسیاری میپذیرد. بنابراین پژوهش و سیاستگذاری در حوزه دین و دینداری بدون توجه به تنوعها و تکثرات موجود در آن ناقص است. مطالعه باورها و سنت عملی برخاسته از آن در میان افرادی که از دید ناظری بیرونی، غیردیندار تلقی میشوند، همچنان در زمره مطالعات دینداری جای دارد؛ اما در مطالعات جامعهشناختی دین، کمتر به این طیف توجه میشود. همچنین تاثیرات برجسته نخبگان بر سرنوشت جوامع اهمیت مطالعه دینداری در بین آنان را دوچندان میکند. دین و دینداری را نیز میتوان در سه بُعد معرفتی، گرایشی و رفتاری دستهبندی کرد. از آنجا که تحقیق در همه ابعاد سهگانه، مانع توجه کافی به جزئیات در هر یک از این ابعاد است، مقاله حاضر تنها به بعد معرفتی دینداری میپردازد. در این پژوهش چارچوبی متشکل از 6 محور به عنوان محورهای گفتوگو با مصاحبهشوندگان مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل دادههای گردآوری شده، منجر به تمایز سه دسته «غیرمعتقدین به اصول دین»، «غیرمعتقدین به شریعت» و «معتقدین به شریعت» شد. در این تحقیق به سبب تنوع و گستردگی دادهها تنها به مطالعه مواضع معرفتی دانشجویان غیرمعتقد به اصول دین پرداخته میشود. در بررسی قشر ناباوران شش گونه بدست آمد که عبارتند از: منکر خدای برساختگرای علمآیین، لاادری شکبنیاد، شکبنیاد خودآیین، لاادریگرای علمآیین، آرامشطلب تکلیفگریز و خداباورِ شکبنیادِ کثرتگرا. | ||
کلیدواژهها | ||
مفاهیم کلیدی: گونهشناسی دینداری؛ پدیدارشناسی؛ دانشجویان؛ نخبگان؛ منکرین دین؛ دینگریزان | ||
مراجع | ||
آربلاستر، آنتونی (1377). لیبرالیسم غرب: ظهور و سقوط، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
آرون، ریمون (1386). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعهشناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
آزاد ارمکی، تقی و غیاثوند، احمد (1381). تحلیل جامعه شناختی وضعیت دینداری جوانان با رویکرد بیشکلی دینورزی، علوم انسانی (دانشگاه شهید بهشتی)، شماره 35، صص 117-148.
افلاطون (1380). دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
الهیراد، صفدر (1395). انسانشناسی، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
الیاده، میرچا (1396). فرهنگ و دین، ترجمه هیئت ترجمان (زیر نظر بهاءالدین خرمشاهی)، تهران: طرح نقد.
برگر، پیتر و برگر، بریجیت و کلنر، هانسفرید (1381). ذهن بیخانمان؛ آگاهی و نوسازی، ترجمه محمد ساوجی، تهران: نشر نی.
بشیریه، حسین (1374). جامعهشناسی سیاسی: نقش گروههای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشر نی.
پارسانیا، حمید (1401). رنسانس دینی و سکولاریسم پنهان، تهران: انتشارات کتاب فردا.
توسلی، غلامعباس و مرشدی، ابوالفضل (1385). بررسی سطح دینداری و گرایشهای دینی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر)، مجله جامعهشناسی ایران، سال هفتم، شماره 4، صص 96-118.
جوادی آملی، عبدالله (1372). شریعت در آینه معرفت، تهران: رجا.
جوادی آملی، عبدالله (1380). انتظار بشر از دین، قم: اسرا.
حسنپور، آرش و ربانی، علی (1393). نقد مطالعات گونهشناسی دینداری و ارائه چارچوبی نو، راهبرد فرهنگ، شماره 28، صص 61-90.
حسنپور، آرش و شجاعیزند، علیرضا (1393). گونهشناسی دینداری جوانان شهر، جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و پنجم، شماره 4، صص 17-39.
ذکایی، محمدسعید (1399). هنر انجام پژوهش کیفی: از مسالهیابی تا نگارش، تهران: آگاه.
شجاعیزند، علیرضا (1380). دین، جامعه و عرفی شدن، تهران: نشر مرکز.
شجاعیزند، علیرضا (1394). ضرورت و امکان سنجش دینداری، مطالعات اجتماعی ایران، سال نهم، شمار 3، صص 110-131.
شجاعیزند، علیرضا و شریعتی مزینانی، سارا و حبیبزاده خطیبهسرا، رامین (1385). بررسی وضعیت دینداری در بین دانشجویان، مطالعات ملی، سال هفتم، شماره 2، صص 55-80.
طباطبایی، محمدحسین (1388 الف). شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1388 ب). قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب.
کلانتری، عبدالحسین و شهرزاد، زهرا و پارسانیا، حمید (1400). مطالعه کیفی مکانیزمهای یادآوری و غفلت از مرگ، پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال دهم، شماره 4، صص 1-20.
کرایب، یان (1378). نظریه اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: آگه.
کرسول، جان دبلیو (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایتپژوهی، پدیدارشناسی، نظریه دادهبنیاد، قومنگاری، مطالعه موردی)، ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار.
کمپانی، فضلالله (1351). ماهیت و منشا دین، تهران: فراهانی.
گیدنز، آنتونی (1386). جامعهشناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
محمدپور، احمد (1400). ضد روش: زمینههای فلسفی و رویههای عملی در روششناسی کیفی، تهران: لوگوس.
مصباح، مجتبی (1395). مبانی اندیشه اسلامی 4: فلسفه اخلاق، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح یزدی، محمدتقی (1384). آموزش عقاید، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1378). آزادی معنوی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا.
ملکیان، مصطفی (1387). دین و اخلاق، آیین مهر، شماره 16، صص 13-16.
همیلتون، ملکم (1389). جامعهشناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: ثالث.
یاریبیگی درویشوند، محمد و سیدغراب، محمد و وحیدی اصل، مهدی (1403). طراحی و ارزیابی الگوی سنجش دینداری با رهیافت بومی؛ با تاکید بر بعد معرفتی، نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، دوره 14، شماره 1، صص 38-65.
Berger, peter L (1967). The sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. New York: Doubleday and Co
Durkheim, E (1915). The Elementary Forms of the Religious life. London: Allen and Unwin.
Luckmann, T (1963). On Religion in Modern Society: Individual Consciousness, World View, Institution. Journal for the Scientific Study of Religion. Vol 2 (No 2). Pp 147-162
The American Heritage College Dictionary (2002). Fourth Edition. Boston: Houghton Mifflin Company | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 96 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 76 |