پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,824 |
| تعداد مقالات | 73,565 |
| تعداد مشاهده مقاله | 134,711,939 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 105,226,973 |
خوانش پسااستعماری قانون در اندیشه میرزاملکم‌خان؛ با تاکید بر روزنامۀ «قانون» | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 15، شماره 2، تیر 1404، صفحه 37-53 اصل مقاله (688.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2025.386821.1752 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مصطفی طاهرزاده* 1؛ هادی نوری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر به‌دنبال بازخوانی پروژه قانون‌خواهی میرزا ملکم‌خان در روزنامه «قانون» است تا به این پرسش پاسخ بدهد که آیا اندیشه ملکم‌خان حامل دورگه‌بودگی است یا تفکری ذات‌گرا دارد؟ اندیشه ملکم‌خان تا چه اندازه بازتاب امکان مقاومت فعالانه در برابر استعمار است. هدف پژوهش «تفسیر»، نوع پژوهش «بنیادی» و استراتژی پژوهش «استفهامی» است. برای پاسخ به پرسش اصلی از نظریه پسااستعماری و برای تفسیر اطلاعات از روش وانوسازی استفاده می‌گردد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد تقابل‌های دوگانه موجود در متن حامل «تقلید» از تجربه انسانِ غربی است. ملکم‌خان هویت ایرانی زمانه خود را نه خالص بلکه دورگه می‌بیند. اما این دورگه‌یافتگی عناصر با غلبه عناصر هویت غربی (11 مورد از تقابل‌ها) بر سنت بومی همراه است که تنها انتظار انطباق‌یافتگی از آنان دارد (3 مورد از تقابل‌ها). ملکم‌خان به تقلید غرب می‌پردازد اما این تقلید به تمسخر آن ختم نمی‌شود تا راه برای مقاومت در برابر سلطه فرهنگی غرب مهیا گردد. از این رو، پروژه قانون‌خواهی او با مرجعیتی اروپامحور برساخت می‌شود و چنین اندیشه‌ای امکان مقاومت فعالانه در برابر استعمار و سلطه فرهنگی غرب ندارد. ردیابی عناصری مانند پروژه آدمیت او نشان می‌دهد که اندیشه ذات‌گرا بر پروژه قانون‌خواهی ملکم‌خان مستولی است و سیالیت پروژه به حدی نیست که باعث بی‌ثبات‌شدگی تقابل‌های دوگانه و سلسله‌مراتب آن گردد چراکه ملکم‌خان برغم ادعای نخستینش در پیوند شریعت و ترقی بلافاصله و همواره سراغ ثبات غرب می‌رود، و از «فضای سوم» و خلق هویت دورگه جدید دور می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پسااستعماری؛ دورگه بودگی؛ وانوسازی؛ میرزا ملکم‌خان؛ قانون | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1395). ایران بین دو انقلاب. ترجمۀ محمدابراهیم فتاحی و احمد گل‌محمدی. چاپ بیست‌وچهارم. تهران: نشرنی.
اصیل، حجت‌الله (1376). زندگی‌نامه و اندیشۀ میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. تهران: نشرنی.
الگار، حامد (1369). پژوهشی در باب تجددخواهی ایرانیان، میرزا ملکم‌خان. ترجمۀ جهانگیر عظیما. ترجمۀ حواشی: مجید تفرشی. تهران: مدرس.
الگار، حامد (1369). میرزا ملکم‌خان. مرتضی عظیما و مجید تفرشی. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری مدرس.
برتنس، هانس (1391). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. چاپ چهارم. تهران: ماهی.
بوژه، دیوید ام. (1387). تحلیل واسازی. ترجمۀ حسن محدثی. فصلنامۀ رسانه، 19(1).
ترابی فارسانی، سهیلا (1388). تحول گفتمان روزنامه‌های روشنفکری در قبل و بعد از جنبش مشروطه (با تکیه بر قانون، روح‌القدس و صوراسرافیل). پژوهشنامۀ تاریخ، 5(17)، 1-44.
جوانمرد، سمیرا و منشادی، مرتضی (1391). بررسی شاخصه‌های دولت حقوقی در روزنامۀ قانون. مجلۀ دانش سیاسی و بین‌الملل، 1(3). 23-46.
حجازی، سیدنصراله و رادمرد، محمد (1393). گذار از عدالت شخصی به عدالت نهادی در اندیشۀ میرزا ملکم‌خان. فصلنامۀ رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 6(39)، 157-178.
رایین، اسماعیل (1350). میرزا ملکم‌خان، زندگی و کوشش‌های سیاسی او. چاپ اول. تهران: صفی علیشاه با همکاری فرانکلین.
ریچ، گراهام (1402). تحلیلی در باب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ گایاتری چاکراورتی اسپیوک. ترجمۀ هادی نوری. تهران: پیله.
زاهد، فیاض (1386). درخشش روزنامۀ قانون در میان آثار و افکار ملکم‌خان. نشریۀ جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، آیین، 8.
سعید، ادوارد (1382). فرهنگ و امپریالیسم. ترجمۀ اکبر افسری. تهران: توس.
شاهمیری، آزاده (1389). نظریه و نقد پسااستعماری. تهران: علم.
صدرهاشمی، محمد (1385). آشنایی اجمالی با روزنامۀ قانون و مدیر آن میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. یاد، 82، 23-۳۴.
صفری، ماجد (1382). مطبوعات ایران از کاغذ اخبار تا نشریه‌های الکترونیکی. تهران: رویداد.
ضیمران، محمد (1392). ژاک دریدا و متافیزیک حضور. تهران: هرمس.
طاهری‌مقدم، سید محمد و بوچانی، ابراهیم (1394). میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله و تأملی بر اندیشه‌های آموزشی او. جستارهای تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6(1)، 73-88.
فانون، فرانتس (1355). پوست سیاه صورتک‌های سفید. ترجمۀ محمدامین کاردان. تهران: خوارزمی.
فی، استیون و هایدون، لیام (1402). تحلیلی در باب موقعیت فرهنگ هومی بابا. ترجمۀ هادی نوری. تهران: پیله.
قنبری، فرج‌الله علی، طاهریان، محمدرضا و اعتمادی، امیر (1393). تجددگرایی در ایران معاصر؛ مطالعۀ موردی اندیشۀ میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. جستارهای سیاسی معاصر، 5(3)، 131-150.
کوهستانی‌نژاد، مسعود (1385). روزنامه یا الواح قانون، جریان‌شناسی تحلیلی جراید فارسی روزنامۀ قانون. یاد، 82.
گانکل، دیوید جی (1402). وانوسازی. ترجمۀ هادی نوری. تهران: نشر پیله.
گاندی، لیلا (1391). پسااستعمارگرایی. ترجمۀ مریم عالم زاده و همایون کاکا سلطانی. چاپ دوم. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات اجتماعی.
مریجی، شمس‌الله (1386). بازشناسی جریان‌های روشنفکری در ایران. نشریۀ علوم سیاسی، 9(37)، 45-70.
میلز، سارا (1392). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی. چاپ سوم. زنجان: نشر هزارۀ سوم.
ناطق، هما (1355). روزنامۀ قانون. به کوشش و با مقدمۀ هما ناطق. چاپ اول. تهران: سپهر.
ناطق، هما (1385). نشریۀ قانون و بازتاب‌های سیاسی و اجتماعی آن در ایران. مجلۀ یاد، 82، 101-130.
نورائی، فرشته (1352). تحقیق در افکار میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری فرانکلین.
وحدت، فرزین (1383)، رویارویی فکری ایران با مدرنیت. ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه. چاپ اول. تهران: ققنوس.
هرناندز، فلیپ (1402). هومی بابا برای معماران. ترجمۀ شادی عزیزی و شارین شیرمحمدیان. تهران: کتابکدۀ کسری.
یانگ، رابرت جی. سی. (1391). درآمدی اجمالی بر پسااستعمارگری. ترجمۀ فاطمه مدرسی و فرح قادری. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Baxter, J. (2003), Why Choose to Use FPDA? Positioning Gender in Discourse, Palgrave Macmillan, London.
Bhabha, Homi k. (1994). The Location of Culture. London: Routledge.
Derrida, J. (1995), Points: Interviews, 1974-1994, Stanford, CA.
Derrida, J. )1976(, Of Grammatology, Trans. Gayatri Chakravaty Spivak, Baltimore: John Hopkins University Press.
Fay, Stephen & Haydon, Liam (2017), An Analysis of Homi K. Bhabha's The Location of Culture, London: Macat Library.
Loomba, Ania (2000), Colonialism and Post Colonialism, London: Routledge Classic.
Martin, Joanne (1990), “Deconstructing organizational taboos: The suppression of gender conflict in organization”, Organization Science, 1 (4): 339-359.
Schegloff, E.J. (1999) Schegloff’s texts as Billig’s data: a critical reply. Discourse & Society, 10(4), pp. 558–70.
Scott, D. and Usher, R. (eds) (1996) Understanding Educational Research, London: Routledge).
Spivak, Gayatri Chakravorty (1999), A Critique of Postcolonial Reason: Towards a History of the Vanishing Present. Cambridge: Harvard University Press, Print. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 172 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 67 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب