
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,762 |
تعداد مقالات | 72,837 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,856,331 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,533,374 |
بررسی الگوهای تغییرات تنش لرزهای، سکون لرزهای و سرعت امواج لرزهای، قبل و بعد از رخداد زمینلرزههای با بزرگای بیش از 5 در پهنه لرزه زمینساختی البرز–آذربایجان | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 1، دوره 51، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 1-15 اصل مقاله (1.99 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2025.376820.1007610 | ||
نویسندگان | ||
محمد امیری1؛ محمد طالبی2؛ حبیب رحیمی* 1 | ||
1گروه زلزلهشناسی، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای مرتبط با لرزهخیزی (b-value و Z-value) و تغییرات نسبت سرعت امواج لرزهای ()، قبل و بعد از زمینلرزههای با بزرگای بالای 5 در پهنه لرزهزمینساختی البرز-آذربایجان بررسی شد. برای انجام این پژوهش، فهرستنامه مربوط به زمینلرزههای رخ داده بعد از سال 2006، با حداقل بزرگای محلی (بیش از 4/0)، از مرکز لرزهنگاری کشور استخراج و پس از پردازشهای اولیه، مورد استفاده قرار گرفت. پردازشها شامل حذف دادههای غیر زمینساختی ناشی از انفجارهای معدنی، زمینلرزههای وابسته (پیشلرزهها و پسلرزهها) و دادههایی با بزرگای کمتر از حد آستانه کامل بودن فهرستنامه بودند. نتایج این مطالعه گذشتهنگر نشان دادند که پیش از وقوع تمامی 7 زمینلرزه مورد بررسی، حداقل یکی از ناهنجاریهای مرتبط با پارامترهای لرزهخیزی و تغییرات سرعت امواج لرزهای، قابل مشاهده بوده است. عمده مناطقی که در طی زمان دارای روند کاهشی قابلتوجه در b-value بوده و مقدار کمتر از 0/1 را برای این پارامتر ثبت کردهاند و بهطور همزمان، دارای مقدار Z-value بزرگتر یا مساوی3 باشند، مستعد رخداد زمینلرزههای با اهمیت (دارای بزرگای محلی بیش از 5) در آینده هستند. همچنین، تغییرات سرعت امواج لرزهای نیز میتوانند بیانگر تغییرات میزان تنش موجود در پوسته یک منطقه باشند و نتایج نشان داد که ناهنجاریهای کاهشی پارامتر از نظر مکانی با رخداد زمینلرزههای اصلی تطابق دارند. در مجموع، یافتههای این پژوهش بیانگر آنند که ناهنجاریهای زمانی و مکانی پارامترهای لرزهخیزی و سرعت امواج لرزهای، میتوانند بهعنوان پیشنشانگرهای قابلتأمل برای شناسایی مناطق مستعد وقوع زمینلرزههای بزرگ در آینده در نظر گرفته شوند. | ||
کلیدواژهها | ||
پیشنشانگرهای زمینلرزه؛ پارامترهای لرزهخیزی؛ تنش لرزهای؛ سکون لرزهای؛ تغییرات سرعت امواج لرزهای؛ البرز-آذربایجان | ||
مراجع | ||
امامی، ک.؛ بایرامنژاد، ا و قیطانچی، م. (1393). بهینهسازی تعیین محل زمینلرزههای رخ داده بین سالهای 2006 تا 2013 در شمال غرب ایران با استفاده از پارامترهای سَمت (آزیموت) و پرتو. مجله فیزیک زمین و فضا. 40 (4). 14-1.
تدین، م و مصدقزاده، ا. (1400). بررسی لرزهخیزی و نوزمینساختی منطقه شمال فیروزکوه، محدوده تالار رود و بابل رود البرز. زمینساخت، 5 (17)، 23-1.
توکلی، ش.، (1382). زلزلهشناسی. چاپ سوم، انتشارات دانشگاه پیامنور. 222 صفحه.
رضاپور، م. و متقی، ع. (1388). سرعت امواج لرزهای در منطقه شبکه لرزهنگاری تهران. مجله فیزیک زمین و فضا، 35 (3). 12-1.
صاحب سرا، ش. (1396). بررسی تغییرات ناهمسانگردی و نسبت بهعنوان پیشنشانگرهای زلزله. پایاننامه کارشناسی ارشد، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران. 82 صفحه.
مختاری، م.؛ شاهپسند زاده، م.؛ یمینیفرد، ف.؛ مهشادنیا، ل.؛ شیرزایی، م.؛ مبین، پ. و اکبری، م. (1387). مقدمهای بر مطالعات پیشبینی زمینلرزه. چاپ اول، انتشارات شرکت ناقوس اندیشه، 152 صفحه.
موسویان، س و تاتار، م. (1392). ساختارسرعتی پوسته در البرز غربی به روش برگردان همزمان تابعهای انتقال گیرنده و منحنی پاشندگی امواج سطحی. مجله ژئوفیزیک ایران، 7 (4)، 94-81.
مهرپویان، م.؛ خطیب، م.؛ جامی، م.؛ ارجمندی، م و میرزینلییزدی، ح. (1392). هندسه فرکتالی گسلها و لرزهخیزی آذربایجان (شمال غرب ایران). یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، 7 (13). 51-42.
نعمتی، م. (1398). مبانی لرزهزمینساخت با نگاهی ویژه به لرزهزمینساخت ایرانزمین. چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، انتشارات همراه علم. 299 صفحه.
Aki, K., )1965(. Maximum likelihood estimate of b in the formula logN=a-bM and its confidence limits. Bulletin Earthquake Research, 43, 237-239. Gardner, JK., & Knopoff, L., (1974). Is the sequence of earthquakes in Southern California, with aftershocks removed, Poissonian?. Bulletin of the Seismological Society of America, 64 (5), 1363-1367. Gutenberg, B., & Richter, C. (1944). Frequency of earthquakes in California. Bull. Seismol. Soc. Am., 34, 185-188. Habermann, R. E. (1983). Teleseismic detection in the Aleutisn island arc. J. Geophys. Res., 88, 5056-5064. Hessami, K., Jamali, F., & Tabassi, H. (2003). Major active faults of Iran. IIEES, Tehran. Kramer, S. L. (1996). Geotechnical earthquake engineering. Pearson Education India. Mirzaei, N., Gao, M., & Chen, Y., T. (1998). Seismic source regionalization for seismic zoning of Iran: Major seismotectonic provinces. J. Earthquake. Pred. Res., 7. 465-495. Oztürk, S., & Bayrak, Y. (2012). Spatial variations of precursory seismic quiescence observed in recent years in the eastern part of Turkey. Acta Geophys, 60, 92–118. Reasenberg, P. (1985). Second‐order moment of central California seismicity, 1969–1982. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 90, 5479-5495. Schorlemmer, D., Wiemer, S., & Wyss, M. (2005). Variations in earthquake-size distribution across different stress regimes. Nature, 437, 539-542. Talebi, M., Zare, M., Mahdizadeh, R., & Balilashak, A. (2015). Spatial-temporal analysis of seismicity before the 2012 Varzeghan, Iran, Mw 6.5 earthquake. Turkish Journal of Earth Sciences, 24 (3). Article 5. Wiemer S., & Wyss, M. (1994). Seismic quiescence before the landers (M = 7.5) and big bear (M = 6.5), Bull. Seism. Soc. Am., 84, 3, 900–916. Wiemer, S., McNutt, S., & Wyss, M. (1998). Temporal and three-dimensional spatial analysis of the frequency–magnitude distribution near Long Valley Caldera, California. Geophysical Journal International, 134: 409-421. Wiemer, S. (2001). A software package to analyze seismicity: ZMAP. Seismological Research Letters, 72(3), 373-382. Wiemer, S., & Baer, M. (2000). Mapping and removing quarry blast events from seismicity catalogs. Bulletin of the Seismological Society of America, 90, 525-530. Wiemer, S., & Wyss, M. (2002). Mapping spatial variability of the frequency-magnitude distribution of earthquakes. Advances in geophysics, 45, 259-302. Wiemer, S., & Schorlemmer, D., (2005). An asperity-based likelihood model for California. Seismological Research Letters, 78. 134-140. Woessner, J., & Wiemer, S. (2005). Assessing the quality of earthquake catalogues: Estimating the magnitude of completeness and its uncertainty. Bulletin of the Seismological Society of America, 95, 684-698. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 89 |