
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,714 |
تعداد مقالات | 72,516 |
تعداد مشاهده مقاله | 130,607,431 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,866,486 |
پیدایش گفتمان عقب ماندگی در ایران. | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
دوره 31، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 33-57 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2024.362524.1883 | ||
نویسندگان | ||
رضا پارسامقدم* 1؛ قاسم زائری2 | ||
1دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در این مقاله، با استفاده از چارچوب نظری - روشیِ تبارشناسانۀ فوکو، چگونگیِ پیدایشِ گفتمانِ عقب ماندگی به مثابۀ هسته های سامان بخشِ نظامِ قدرت- دانش در ایران را از طریق پیوندِ مفاهیم، موضوعات و راهبردها، مطمح نظر قرار داده ایم. فریدون آدمیت، به مثابه کارگزار و حاملِ اصلیِ «گفتمان عقب ماندگی»، با دسترسیِ منحصرانه و تصادفی ای که در دهههای 1340 و 1350 ش. به مکتوبات، نوشتهها و آثارِ ناسیونالیست های رمانتیکِ ایرانی (میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی) پیدا میکند و با تأکید، استفاده و استنادِ همدلانه به آثار و بیانِ پارادوکسیکال و دوگانۀ این دو منورالفکرِ متقدمِ پیشامشروطه که شاملِ ترکیبی [معجونی] از متون ایدئولوژیکِ دساتیریِ [آسمانی] آذر کیوانیان (هم عصرِ صفویان) و آموزههای ناشی از آن که بدل به یک ایدئولوژی التقاطی ای گشت، با محوریتِ تأکید بر «ایران باستان»، «عرب ستیزی» [بخوانید اسلامستیزی]، «پارسی نویسی» و «برتریِ نژادی» مشخصاً «نژاد آریایی» ، با درهم ریختن نظمِ گفتاری مستقرِ پیشین در سنتِ تاریخنگاری ایران، گفتاری نوپدید آورد و از خلالِ این گفتارها، مفهوم فربۀ عقبماندگی، یک اسلوب بیانی مشخص و منسجم پیدا میکند، مفاهیم و موضوعات آن متعین میگردد، نظامِ دانش و نظمِ گفتار، پیرامونِ آن شکل میگیرد و حوادث، رخدادها بهواسطة آن درک و فهم میشود. در نتیجۀ، نظمی جدید و رژیمِ حقیقتِ جدیدی برساخته شد. تا پیش از تاریخنگاریِ آدمیت، چنین صورت بندی و نظم گفتمانی ای ظهور نیافته بود. در این صورتبندیِ گفتمانی، ایرانِ «پیشااسلامی»، نماد و نشانگرِ عصر «قدرت و عظمت» و «دورۀ اسلامی» نمایانگرِ «ضعف و نابسامانی» ایران انگاشته میشود | ||
کلیدواژهها | ||
گفتمان عقب ماندگی؛ رویداد؛ تاریخِ اکنون؛ فریدون آدمیت؛ باستانگرایی؛ اسلامستیزی؛ گسست | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 115 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 75 |