
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,693 |
تعداد مقالات | 72,243 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,248,152 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,086,086 |
رابطه بین خودآگاهی و آگاهی به غیر با نظر به رویکردهای نوین در فلسفۀ ذهن و علوم شناختی | ||
فلسفه | ||
مقاله 11، دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 43، اسفند 1403، صفحه 243-264 اصل مقاله (877.58 K) | ||
نوع مقاله: علمی-ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2025.365290.1006797 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه عباسی1؛ حسین زمانیها* 2 | ||
1کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
امروزه بحث از خودآگاهی بهعنوان یکی از انواع بنیادین آگاهی، در حوزۀ علوم شناختی و فلسفه ذهن مورد توجه ویژه قرار گرفته است. بحث خودآگاهی بهمنزلۀ محوری است که حول آن سؤالات چندی شکل گرفته است. یکی از مهمترین این سؤالات این است که آیا خودآگاهی مقدم بر آگاهی به غیر یعنی جهان پیرامون و انسانهای دیگر است یا خودآگاهی امری است که در ضمن آگاهی به غیر و همراه با آن شکل گرفته و تکامل مییابد. در پاسخ به این سؤال دو دیدگاه متفاوت در تقابل یکدیگر وجود دارند. یکی دیدگاهی که قائل است خودآگاهی امری ذاتی است که بدون هیچ واسطهای از بدو تولد برای انسان حاصل است که معمولاً از آن با نام دیدگاه سنتی (دکارتی) یاد میشود و دیگری دیدگاهی که امروزه در حوزۀ علوم شناختی و فلسفۀ ذهن رواج پیدا کرده که بر اساس آن خودآگاهی امری اکتسابی است که از طریق ارتباط با جهان و انسانها دیگر بسط و تکامل مییابد. از طرفداران دیدگاه اول میتوان به ابن سینا و دکارت اشاره کرد و از جمله قائلین دیدگاه دوم نیز میتوان به کسانی چون کریگل، بیکر، داماسیو و راچت اشاره کرد. از مهمترین نقدهای وارد بر دیدگاه اول میتوان به عدم تطابق این دیدگاه با شواهد تجربی و عدم توجه به مراتب متفاوت خودآگاهی و سیر تکاملی آن اشاره کرد. و از مهمترین نقدهای وارد بر دیدگاه دوم میتوان وجود ابهام در مبانی هستیشناختی این دیدگاه از جمله ابهام در چیستی و حقیقت «خود» و همچنین فقدان مبانی فلسفی لازم جهت تبیین چگونگی سیر تکاملی حقیقت «خود» و به تبع آن خودآگاهی را ذکر کرد. اما به نظر نگارندگان در مجموع دیدگاه دوم به دلایل ذیل دیدگاه قابل دفاعتری است. الف. تطابق با شواهد تجربی؛ ب. جامعیت دیدگاه دوم در مقایسه با دیدگاه اول؛ ج. توجه به نقش ارتباط با جهان و دیگران در شکلگیری و تکامل خودآگاهی؛ ج. توجه به نقش بدن و بدنمندی در خودآگاهی. | ||
کلیدواژهها | ||
خودآگاهی؛ آگاهی به غیر؛ مراتب خودآگاهی؛ بدنمندی؛ رویکرد توسعهای (تکاملی) به خودآگاهی | ||
مراجع | ||
منابع
ابن سینا (1404الف). التعلیقات. تصحیح و تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، مکتبة الاعلام الاسلامی.
----- (1404ب). الشفاء، الطبیعیات. ج 2، النفس، با تحقیق سعید زاید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
----- (1375). الاشارات و التنبیهات. با شرح خواجه طوسی و شرح شرح از قطبالدین رازی، 3 ج، قم، نشرالبلاغة.
References Aristotle (1995). The Complete Works of Aristotle; Ed. Jonathan Barnes, One Volume Digital Edition, New Jersey: Princeton University Press. Avicenna (1375). Al-Isharat wa Al-Tanbıhat ma’a sharh Nasir al-Din al-Tusı, & Qotb al-Din al-Shirazi, 3 vols, Qom: Nashr al-Blaqah. --------(1404a). Al-Taliqat, ed. A.R. Badawi, Beirut: Maktabat al-A’alam al-Islami. --------(1404b). Al-Shifa, al-Tabi ‘iat, Vol2, al-Nafs, ed. Saeed Zaied, Qom: Maktibat Ayatullah Marashi. Baker Lynne Rudder (2012). From Consciousness to Self-Consciousness, Grazer Philosophische Studien, 84, 19-38. Baker, Lynne Rudder (2013). Naturalism and the First-Person Perspective. New York, US: Oxford University Press USA. Black, D. (2008). Avicenna on Self-Awareness and Knowing that One Knows. In: Rahman, S., Street, T., Tahiri, H. (eds) The Unity of Science in the Arabic Tradition. Logic, Epistemology, and The Unity of Science, vol 11. Springer, Dordrecht. Bower, T. G .R. (1974). Development in Infancy, San Francisco, W. H. Freeman. Damasio, A. R., Tiercelin, C., and Larsonneur, C. (1999), Le Sentiment Même de Soi : Corps, Émotion, Conscience, Paris, Odile Jacob. Descartes, Rene (1973). The Philosophical Works of Descartes, Edited and translated by Elizabeth Halane & G. T. R Ross, 2 vols., London & New York, Cambridge University Press. Kaukua, Jari (2014). Self-Awareness in Islamic Philosophy: Avicenna and Beyond. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. Keromnes Gaelle et la (2019). “Exploring Self-Consciousness From Self- and Other-Image Recognition in the Mirror: Concepts and Evaluation”, Frontiers in Psychology,May 2019, Vol 10, Kreigel, Uriah (2004). "Consciousness and Self-Consciousness", The Monist, 87: 182-205. Marmura, Michael (1986). Avicenna’s “Flying Man” in Context. The Monist ,69 (3):383-395. Oehler, Klaus (1974). Aristotle on Self-Knowledge, Proceedings of the American Philosophical Society, 118(6), 1974, 493-506. Owens Joseph; The Self in Aristotle; The Review of Metaphysics, 41(4),1988, pp 707–722. Rochat, Phillipe (2003). “Five levels of self-awareness as they unfold early in life”, Consciousness and Cognition, 12, 717-731 Rosenthal, D.M. (2009). “Concepts and Definitions of Consciousness”, In: ncyclopedia of Consciousness, Ed. William P. Banks, USA, Oxford: Academic Press (Elsevier) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 71 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 74 |