
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,251 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,284,866 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,145,549 |
بررسی نشانهشناختی «عشق» بر اساس نظریه ریفاتر در منطقالطیر عطار و غزلیات فاضل نظری | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 36، بهمن 1403، صفحه 1-22 اصل مقاله (823.74 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2025.373585.2000 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه مدرسی* 1؛ حسین شیردل2 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران. | ||
چکیده | ||
نشانهشناسی دانش مطالعۀ انواع نشانهها، عوامل حاضر در فرایند تولید معنا و تعبیر آنها و قواعد حاکم بر نشانهها است. این نظریه علاوه بر اینکه به جوانب گوناگون ساختمان شعر یعنی انباشت، منظومۀ توصیفی، هیپوگرام و شبکۀ ساختاری توجه میکند، برخی از زوایای پنهان اشعار را آشکار میکند و انسجام و طرح فکری و دلالتهایی که در پس معنای ظاهری شعر نهفته است، با این الگو قابلِ بررسی و تبیین است. ما در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی آن هستیم که «عشق» در منطقالطیر عطار را با غزلیات فاضل نظری، بر مبنای نشانهشناسی ریفاتر بررسی و تحلیل کنیم. دلیل انتخاب این دو شاعر این بوده است که خواستهایم مفهوم عشق را از دیدگاه قدیم و جدید بررسی کنیم و ضمن تطور این مفهوم، دیدگاه هر دو شاعر را نسبت به «عشق» بررسی و تحلیل و به تفاوتها و شباهتهای این دو دیدگاه اشاره کنیم. بر این اساس در این پژوهش معنابُنهای عاشق و غیر عاشق یا عشق و بدون عشق در متن کلاسیک و معاصر ترسیم شد و مشاهده گردید که هیپوگرامهای مشترک در منظومۀ فکری دو شاعر وجود دارد: از دیدگاه هر دو شاعر، عشق پایگاه و جایگاهی بلند دارد؛ بهگونهای که بنیاد آفرینش بر اساس عشق است و با عنایت و کرامت عشق است که زندگی معنا و ارزش پیدا میکند. در راه عشق و عاشقی باید خوندلها خورد و مرارتها و سختی چشید و کشید و همهچیز را فنا و قربانی کرد تا به هستی و معرفت حاصل از عشق رسید. | ||
کلیدواژهها | ||
نشانهشناسی؛ ریفاتر؛ عشق؛ منطقالطیر عطار؛ غزلیات فاضل نظری | ||
مراجع | ||
قرآن الکریم.
ابراهیم بن بزرگمهر، عراقی (1376). گزیدۀ آثار عراقی. انتخاب، مقدمه و شرح لغات از سعید یوسف نیا، چاپ دوم. تهران: قدیانی.
ابن عربی، محمد بن علی (1380). عشق و عرفان. ترجمۀ سید محمد رادمنش، چاپ سوم، تهران: جام.
---------------- (1389). عشق و عرفان. ترجمۀ سید محمد رادمنش، چاپ سوم. تهران: جام.
احمدی، بابک (1382). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اکو، امبرتو (1389). نشانهشناسی. ترجمۀ پیروز ایزدی، چاپ دوم. تهران: نشر ثالث.
آلگونه جونقانی (1395). «کاربست الگوی نشانهشناختی ریفاتر در خوانش شعر»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، دورۀ ۲۲ ۱۳۹5، شمارۀ ۱، صص 33 – 58.
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت. ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
امین مقدسی، أبوالحسن و سالم، محمد (2020). أثر النکسة فی شعر أمل دنقل «دراسة سیمیائیة على ضوء منهجیة مایکل ریفاتر»، دورۀ 11. شمارۀ 31. آذر 2020. صص 1-22.
پاینده، حسین (1388). نشانهشناسی شعر: نقد نشانهشناختی شعر زمستان، ادبیات و زبانها: گوهران. شمارۀ 21-22. ص 183-165.
--------- (1387). نقد شعر آی آدمها سرودۀ نیمایوشیج از منظر نشانهشناسی. نامۀ فرهنگستان 40. دورۀ 10. ش 4. ص 113-95.
چدوک، چالز (1375). سمبولیسم. ترجمۀ مهدی سحابی، تهران: مرکز.
سلدن، رامان (1372). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو.
شفیعی، کدکنی (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.
صارمی، سهیلا (1389). مصطلحات عرفانی و مفاهیم برجسته در زبان عرفان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صبور، داریوش (1349). عشق و عرفان و تجلی آن در شعر فارسی. تهران: زوار.
صفوی، کورش (1394). آشنایی با نشانهشناسی ادبیات. تهران: انتشارات علمی.
عطار نیشابوری، فریدالدین (1366). تذکره الاولیاء. به تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوّار.
------------------- (1356). منطقالطیر. به اهتمام صادق گوهرین، تهران: نشر کتاب.
فلامکی، منصور (1381). شکلگیری معماری در تجارب ایران و غرب. تهران: انتشارات فضا.
گیرو، پیر (1380). نشانهشناسی. ترجمة محمد نبوی، نشر تهران: آگه: تهران.
مخری، حسنی (220 م). نظریة النص من بنیة المعنى إلى سیمیائیة الدال. الطلعة الأولی، الجزائر: الدار العربیة للعلوم.
مکاریک، ایرناریما (1385). دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگه.
----------- (1385). نظریۀ دانشنامههای ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر، چاپ دوم. تهران: آگه.
نبیلو، علیرضا (1390). کاربرد نظریۀ نشانهشناسی مایکل ریفاتر در تحلیل ققنوس نیما. پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی. دورة 1. شمارة 2. پاییز و زمستان. صص 81 ـ 94.
نجم رازی، عبدالله بن محمد (1389). مرصادالعباد. به اهتمام محمدامین ریاحی. چاپ چهاردهم، تهران: علمی فرهنگی.
نظری، فاضل (1401). کتاب (مجموعه اشعار). تهران: سورۀ مهر.
References The Holy Quran. Ahmadi, Babak (2003). Sakhtar va Ta'vil-e Matn. Tehran: Markaz. (In Persian) Alguneh Joneghani (2016). "Application of the Semiotic Model of Rivater in Reading Poetry," Pazhohesh-e Adabiat-e Mo'aser-e Jahan, Vol. 22, No. 1, pp. 33-58. (In Persian) Allen, Graham (2001). Binamatniat. Translated by Payam Yazdanjoo. Tehran: Nashr-e Markaz. (In Persian) Amin Maqdasi, Abul Hasan and Salem, Muhammad (2020). "The Impact of the Setback in the Poetry of Amal Dunqul: A Semiotic Study in Light of Michael Rivater's Methodology," Vol. 11, No. 31. December 2020, pp. 1-22. (In Persian) Attar Neishabouri, Farid al-Din (1987). Tazkerat al-Awliya. Edited by Mohammad Estelami. Tehran: Zavar. (In Persian) Chadok, Charles (1996). Symbolism. Translated by Mehdi Sahabi. Tehran: Markaz. (In Persian) Eco, Umberto (2010). Shenasehasi. Translated by Pirouz Izadi. Second edition. Tehran: Nashr-e Salis. (In Persian) Flamaki, Mansour (2002). Shekl-giri-ye Me'mari dar Tajareb-e Iran va Gharb. Tehran: Entesharat-e Faza. (In Persian) Giro, Pierre (2001). Neshaneshenasi. Translated by Mohammad Nabavi. Tehran: Agah. (In Persian) ibrahim ibn Bozorgmehr, Iraqi (1997). Ghazideh Aasar Iraqi. Edited, introduced, and glossed by Said Youssef Nia. Second edition. Tehran: Qadyani. (In Persian) Ibn Arabi, Muhammad ibn Ali (2001). Ishq va 'Irfan. Translated by Seyed Mohammad Radmanesh. Third edition. Tehran: Jam. (In Persian) Ibn Arabi, Muhammad ibn Ali (2010). Ishq va 'Irfan. Translated by Seyed Mohammad Radmanesh. Third edition. Tehran: Jam. (In Persian) Makarik, Iranarima (2006). Daneshnameye Nazariyehayi Adabi Mo'aser. Translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi. Second edition. Tehran: Agah. (In Persian) Makariak, Iranarima (2006). Nazariye-ye Daneshnameha-ye Adabi Mo'aser. Translated by Mehran Mohajer. Second edition. Tehran: Agah. (In Persian) Makri, Hasani (220 AC). Nazariye-ye Text az Bonyade Ma'na ta Semiotics-e Dal. First edition. Algeria: Al-Dar Al-Arabiyya Lil-‘Uloom. (In Persian) Nabillu, Alireza (2011). Karbord-e Nazariye-ye Shenasehasi-e Michael Rivater dar Tahlil-e Qoqnus-e Nima. Pazhoheshha-ye Zaban-shenakhti dar Zabanha-ye Khareji. Vol. 1, No. 2. Autumn and Winter, pp. 81-94. (In Persian) Najm Razi, Abdullah ibn Muhammad (2010). Mirsad-ul-Ibad. Edited by Mohammad Amin Riayhi. 14th edition. Tehran: Ilmi Farhangi. (In Persian) Nazari, Fadel (2022). Ketab (Majmueh Ash'ar). Tehran: Sooreh Mehr. (In Persian) Payandeh, Hossein (2008). Naqd-e She'r-e "Ay Adam-ha" Sorude Nima Youshij az Manzar-e Shenasehasi. Nameh-ye Farhangestan 40, Vol. 10, No. 4, pp. 113-95. (In Persian) Payandeh, Hossein (2009). Shenasehasi-ye She'r: Naqd-e Shenasekhashti-ye She'r-e Zemestan, Adabiat va Zabanha: Goharan. Nos. 21-22, pp. 183-165. (In Persian) Riffater, Michael (1973). “Interpretation and Descriptive Poetry: A Reading of Wordsworth’s Yew-Trees”. New Literary History, Vol. 4. Iss. 2, pp. 229-257. (In Persian) Riffater, M. (1978) Semiotics Of Poetry, 1st ed. Bloomingston: Indiana University Press. (In Persian) Safavi, Kourosh (2015). Ashnaii ba Shenasehasi-ye Adabiat. Tehran: Entesharat-e Elm. (In Persian) Saremi, Soheila (2010). Mastelahat-e 'Irfani va Mafahim-e Barjaste dar Zaban-e 'Irfan. Tehran: Pazhoheshgah-e Ulume Insani va Mutale'at-e Farhangi. (In Persian) Selden, Raman (1993). Rahnamayi Baraye Nazariye-ye Adabi Mo'aser. Translated by Abbas Mokhber. Tehran: Tarh-e No. (In Persian) Shafiei Kadkani (2013). Zaban-e She'r dar Nasr-e Sofiyeh. Tehran: Sokhan. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 67 |