
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,692 |
تعداد مقالات | 72,237 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,207,672 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,035,948 |
چالشهای حقوقی ناظر بر تشکیل و فعالیت اتاق پایاپای بورس کالای ایران | ||
مجله علمی "حقوق خصوصی" | ||
دوره 21، شماره 2، مهر 1403، صفحه 269-280 اصل مقاله (1010.49 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolt.2025.386336.1007352 | ||
نویسندگان | ||
امیرحسین رضافر* ؛ میلاد نقشی؛ محمود باقری | ||
گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
درحالیکه تاریخچة بورسهای کالایی در ایران نسبت به سایر کشورها کوتاهتر است اتاق پایاپای، با تجربهای قابل اتکا و به عنوان یکی از بازوان اجرایی شرکت بورس کالای ایران، تحت قوانین و مقرراتی چون قانون احکام دائمی برنامههای توسعة کشور (مصوب 1395)، دستورالعمل تسویه و پایاپای معاملات در بورس کالای ایران (مصوب 1389 سازمان بورس و اوراق بهادار)، و سایر مقررات مربوطه جهت کنترل تضامین عرضهکنندگان، پایش ریسک، تسویه وجوه، و پایاپای کردن بخشی از معاملات فعالیت میکند. این پژوهش، ضمن تبیین جایگاه قانونی اتاق پایاپای و تشریح وظایف و اختیارات آن، به چالشهای حقوقی موجود و تعارضات احتمالی با نهادی چون شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویة وجوه میپردازد. همچنین، بنا بر آن است، ضمن بررسی چالشهای موجود در خصوص تشکیل اتاق پایاپای، آسیبشناسی مختصری نیز پیرامون فعالیت این نهاد انجام گیرد. بر اساس تحقیقات صورتگرفته با منابع کتابخانهای و به روش توصیفیـ تحلیلی، نتایج نشان میدهد وجود نظام تسویة واحد و تخصصی برای بهینهسازی فعالیتها، تدوین نظام جامع عضویت فعالان بازار کالایی، و کاهش ریسکهای قانونی و مالی بورسهای کالایی در قالب سپردهگذاری مرکزی ویژة بورسهای کالایی ضروری است. | ||
کلیدواژهها | ||
اتاق پایاپای؛ بورس کالا؛ تسویه؛ دستورالعمل؛ سپردهگذاری مرکزی | ||
مراجع | ||
حسینزاده، جواد و علایی، صابر (1400). کارکرد و ماهیت حقوقی عملکرد شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویة وجوه. دیدگاههای حقوق قضایی، د 26، ش 94، 1 ـ 22.
حسینزاده، جواد و معبدی، دانا (1398). تحلیل حقوقی کارکرد و نقش اتاق پایاپای در معاملات مشتقة مالی. مطالعات حقوقی، ش 2، د 11، 99 ـ 126.
حسینی، علی و همکاران (1398). نگاهی حقوقی به کارکرد، ماهیت، و ساختار صندوق تضمین تسویة وجوه در بازار بورس و اوراق بهادار. تحقیقات مالی اسلامی، ش 1 (پیاپی 17)، س 9، 295 ـ 326.
دمسی، چیپ (1392). بورسهای کالایی جهان؛ گذشته، حال، و آینده (یادداشت: تسویه و پایاپای، سیر تکاملی و دستاوردهای آینده). مترجم: شرکت بورس کالای ایران. تهران: انتشارات بورس، تهران.
رضافر، امیرحسین (1403). تعامل میان مقررهگذاری و خودانتظامی در بازار سرمایة ایران. پایاننامه جهت دریافت درجة کارشناسیارشد. رشتة حقوق مالی. دانشگاه تهران.
شهیدی، مرتضی (1396). قواعد حقوقی حاکم بر معاملات در بورسهای کالایی. تهران: میزان.
نقشی، میلاد (1402). رژیم حقوقی حاکم بر معاملات گواهی سپردة کالایی در بورسهای کالایی. پایاننامه جهت دریافت درجة کارشناسیارشد. رشتة حقوق مالی. دانشگاه تهران.
Algieri, B. (2018). A Journey Through the History of Commodity Derivatives Markets and the Political Economy of (De) Regulation. ZEF-Discussion Papers on Development Policy, No. 268, Center for Development Research, Bonn, December.
Chairman, B. (2011) Speach on “clearinghouses, financial stability, and financial reform”. Board of Governors of the Federal Reserve System. Retrieved 2017-10-20, At the 2011 Financial Markets Conference, Stone Mountain, Georgia.
Chip, D. (2012). The World's Commodity Echanges; Past- Present- Future (note “Settlement, evolution and future achievements”). Translated by: Iran Mercantile Exvhange. Tehran: Bourse publication. (in Persian)
Gilman, T. (1904). The Clearing-House System. Journal of Political Economy, Vol. 12, No. 2. 208-224.
HKEX (2020). reseach report: “The London Metal Exchange-The World’s Industrial Metals Trading And Pricing Venue”, Chief China Economist’s Office, Hong Kong Exchanges and Clearing Limited and The London Metal Exchange, July.
Hoseanzadeh, J. & Alaei, S. (2019). The mechanism of fulfilling obligations in stock market transactions. Stock Exchange journal, Vol. 48, 57-85. (in Persian)
Hoseanzadeh, J. & Mabaudi, D. (2018). Legal analysis of the function and role of the clearing house in financial derivative transactions. Academic Journal of Legal Studies, Vol. 2, 99-126. (in Persian)
Hosseinee, A. et al. (2019), A Legal Look at the Function, Nature and Structure of the Settlement Guarantee Fund in the Stock and Securities Market. Bi-quarterly Scientific Journal of Islamic Finance Researches, Vol. 9, No. 1 (Serial 17), 295-326. (in Persian)
Huda, M.N & Hossain, M.A and Shaturaev, J. (2023). Effect of Commodity Exchange on the Economy- Prospects and Challenges, MPRA Paper 118331, University Library of Munich, Germany, Vol. 1, No. 29, March.
Gibbons. J.S (1859). The Banks of New-York, Their Dealers, the Clearing House, and the Panic of 1857. New York City: D. Appleton & Co.
Moser, J. T. (1994). Origins of the Modern Ecchange Clearinghouse: A history of Early Clearing and Settlement Methods at Futures Exchanges. Working papers series Issues in financial regulation research department Federal Reserve Bank of Chicago. April (WP-94-3).
Naqshi, M. (2024). Legal regime governing transaction of commodity deposit certificate in commodity exchanges. A thesis submitted as a partial fulfilment for the requirements of Master Degree in financial law. University of Tehran. (in Persian)
Kroszner, R.S. (1999). Can the Financial Markets Privately Regulate Risk? The Development of Derivatives Clearinghouses and Recent Over-the-Counter Innovations, Journal of Money, Credit and Banking, 31(3), 596-618.
RezaFar, A.H. (2024). Interaction between regulation and self-regulation in the capital market of Islamic Republic of Iran. A thesis submitted as a partial fulfilment for the requirements of Master Degree in financial law. University of Tehran. (in Persian)
Shahidi, M. (2017). Legal rules governing transactions in commodity exchanges. Mizan Legal Foundation. (in Persian)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 140 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 92 |