پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,544 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,896,601 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,944,503 |
تحلیل رویکرد جابری به دو مقوله "قیاس" و "نظام استدلالی" جرجانی بر پایه پارادایم‌های فکری - انتقادی | ||
| ادب عربی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2025.387061.612903 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالاحد غیبی* 1؛ الهام بابلی بهمه2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
| 2پژوهشگر پسادکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نقدِ فرایند روش‌شناختی رویکردهای انتقادی جدید در رابطه با میراث فصیح بلاغی، مستلزم شناخت اندیشه‌های انحرافی حاکم بر بلاغت و شناسایی طرح شبه‌ها برای پیشگیری از نفوذ چنین دیدگاه‌هایی به بلاغت است. جابری (۱۹۳۶م) متفکر مراکشی با بهره‌گیری از علوم انسانی جدید، پروژه فکری «نقدِ عقل عربی» را در طیف وسیعی از میراث عربی رقم زده و به‌بهانه تعامل با میراث به تحریفِ علوم زبانی از جمله بلاغت پرداختهاست. ایشان، با رویکردی واحد (انتقادی) و دو روش متفاوت (اندیشه‌های واگرا و همگرا) خوانشی انتقادی از آراء بلاغت‌پژوهان داشته‌است و جرجانی (۴۷۱هـ) را ذیل اندیشه واگرا قرار داده تا با تصویرسازی منفی روش عقلانیت وی را برابر با نهادینهکردن تفکر قیاسی بداند که نوعی ایستایی را بر بلاغت حاکم کرد. در پرتو نگاه معرفتی جابری به بلاغت، پژوهش پیش‌رو کوشیده‌است با رویکرد کیفی و روش استقرائی به چگونگی خوانش انتقادی و روش‌شناسی جابری از دو مقوله "قیاس" و "نظام استدلالی" جرجانی بر پایه پارادایم‌های فکری – انتقادی به پروژه «نقد عقل عربی» بپردازد. جستار کنونی، با این فرض که خوانش جابری بر پایه حذف روش عقلانیت جرجانی از دایره عقل بیانی پیش می‌رود، به این نتایج رسیده‌است که مخالفت جابری با مبنای معرفت‌شناسی جرجانی بوده که عینیت‌گرا است تا جایی‌که "قیاس بیانی" و "نظام استدلالی" را شکل‌دهنده رویکرد معرفتی ایشان می‌بیند. جابری با تفکیک میان روش فلسفی و دینی همانندی میان جرجانی و ارسطو نمی‌بیند؛ زیرا به‌گمان ایشان، روش استدلال و استنتاج‌های جرجانی با ذات بلاغت بیگانه‌است. وی در ضمن نظام استدلالی، عقل در اندیشه عبدالقاهر را عقلی مرده در دانش بلاغت دانسته که به‌دلیل برابری با معانی‌النحو هویتی مستقل ندارد. بنابراین، صورت‌بندی استدلالی جرجانی را ذهنی‌گرا توصیف‌کرده و قیاس برهانی را در مقایسه با قیاس بیانی برای تعامل با بلاغت ترجیح داده‌است. در واقع، از نظر جابری، جرجانی براساس ظرفیت‌های درونی بلاغت، به‌سراغ آن نرفته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محمد‌عابد جابری؛ عبدالقاهر جرجانی؛ قیاس؛ نظام استدلالی؛ عقل؛ روش | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 71 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب