![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,680,186 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,910,799 |
تبیین ترتیب قرارگیری انواع صفتها در زبان فارسی بر پایۀ دستور گفتمانینقشی | ||
پژوهشهای زبانی | ||
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 26، دی 1403، صفحه 181-210 اصل مقاله (846.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2024.370324.666875 | ||
نویسندگان | ||
محسن طاهری1؛ علی علیزاده* 2؛ حامد مولایی کوهبنانی3 | ||
1گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران. | ||
2گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
3گروه زبانشناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان | ||
چکیده | ||
هدف پژوهش حاضر، بررسی نحوۀ قرارگیری انواع صفات زبان فارسی در جمله بر اساس دستور گفتمانینقشی است؛ بنابراین در این مطالعه، دستور گفتمانینقشی در تعیین ترتیب قرارگیری و نحوی آرایش انواع صفات در جمله در زبان فارسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با توجه به اصول دستور گفتمانینقشی، ارائۀ الگویی در چینش انواع صفتها در جمله در زبان فارسی که ظاهراً در آن ترتیب صفات از قاعدۀ خاصی پیروی نمیکند، نیز هدف دیگر انجام پژوهش حاضر است. اگرچه در زبان فارسی به نظر ترتیب صفات از قاعدۀ خاصی پیروی نمیکند، اما اصول دستور گفتمانی نقشی نشان میدهد که نوع صفت، تعیینکنندۀ این است که هر صفتی در چه سطح و چه لایۀ سلسلهمراتبی از این دستور تولیدشده و سپس بر اساس چه ترتیبی بر روی قالبهای ساختواژی-نحوی نگاشت میشود. در این پژوهش، نحوۀ نگاشت عناصر صفتی زبان فارسی در قالبهای ساختواژی-نحوی در چهار جایگاه مطلق ابتدایی، ثانویه، میانی و پایانی و بینهایت جایگاه نسبی مطرح در دستور گفتمانینقشی مدنظر قرار گرفت. روش انجام کار بهصورت توصیفی-تحلیلی است و دادهها برگرفته از نمونه صفتهای فارسی است. بررسی نمونهها در این پژوهش نشان میدهد که اگرچه زبان فارسی دارای آزادی سازهای است و به نظر ترتیب خاصی را برای قرارگیری صفات در جمله قائل نیست، اما با توجه به اینکه بر اساس دستور گفتمانینقشی، هریک از صفتها با توجه به نوع توصیفگری، در لایهای خاص تولید میگردند، لذا الگوی ترتیب قرارگیری صفتها در جمله بر اساس سازوکارهای این دستور، برای زبان فارسی نیز پیشنهاد میگردد. نتایج حاکی است نحوی قرارگیری صفات در زبان فارسی بر اساس نوع صفت بوده و تولید هرکدام از انواع صفات در لایۀ سلسلهمراتبی مربوط به خود صورت میگیرد. نتایج همچنین نشان میدهد که دستور گفتمانینقشی با مراجعه به اصول سلسلهمراتبی لایههای تولیدی سطوح زبانی در نحوۀ قرارگیری صفات در جمله در زبان فارسی روشی مناسب و کارآمد است و الگویی مناسب را در ترتیب قرارگیری انواع صفتها در جمله در زبان فارسی ارائه میدهد | ||
کلیدواژهها | ||
دستور گفتمانینقشی؛ زبان فارسی؛ صفت؛ آرایش سازهای؛ ترتیب صفات | ||
مراجع | ||
دبیرمقدم، محمد (1392). ردهشناسی زبانهای ایرانی، تهران، سمت.
راسخمهند، محمد (1389). واژهبستهای فارسی در کنار فعل. پژوهشهای زبانشناسی، 2 (2)، 75-85.
سعادتی، علی (1396)، تجزیه و تحلیل مقایسهای ترتیب اجزای کلام در بیان صفات در زبانهای روسی و فارسی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
شریفی، شهلا (1383). بررسی آرایش واژهها در زبان فارسی معاصر بر اساس ملاحظات ردهشناختی. رساله دکتری. دانشگاه فردوسی مشهد.
طاهری، محسن (1400)، بررسی فرآیند مبتداسازی و تبیین ترتیب سازهای جملات حاوی عناصر مبتداسازیشده در زبان فارسی بر پایۀ دستور گفتمانینقشی، رسالۀ دکتری زبانشناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
طاهری، محسن؛ علیزاده، علی؛ مولایی کوهبنانی، حامد (1400)، بررسی مبتداسازی ضمیرگذار ساخت ملکی و مفعول متممی زبان فارسی بر پایۀ دستور گفتمانینقشی، مجلۀ زبان فارسی و گویشهای ایرانی، شمارۀ 12، صص 131-160.
مولایی کوهبنانی، حامد (1396)، بررسی ترتیب سازهای جمله و تبیین فرآیند خروج در زبان فارسی بر پایۀ دستور گفتمانینقشی، رسالۀ دکتری زبانشناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
مولایی کوهبنانی، حامد؛ علیزاده، علی؛ شریفی، شهلا (1399)، تبیین پردازشی فرآیند خروج بند موصولی بر پایۀ دستور گفتمانینقشی، نشریۀ پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، شمارۀ 20، صص 311-330.
Butler, Ch.,2003, Structure And Function: A Guide to Three Major Structural- Functional. Amsterdam &Philadelphia PA: Benjamins. Comrie, B.,1989, Language Universal & Linguistic Typology (2nd ed). Chicago. The University of Chicago Press. Croft, W.,2001, Radical Construction Grammar: Syntactic Theory in Typological Perspective. Oxford: Oxford University Press. Croft, W.,2003, Typology And Universals. Cambridge: Cambridge University Press. Dabirmoghadam, M., 2013, A Taxonomy of Iranian Languages, Tehran, Semat.[In Persian]. Dik, B., & Siewierska, A.,2007, The implementation of grammatical functions in Functional Discourse Grammar. Journal of Alfa, São Paulo, 51 (2). 269-292. Dik, S. C.,1997, The Theory Of Functinal Grammar: Questions Of Contrast & Context. Advances In Functional Grammar. Foris, 297-223. Fanselow, G., DamirĆavar., 2002, “Distributed deletion”. Theoretical Approaches to Universals (LinguistikAktuell/Linguistics Today 49), 65-107. Amsterdam: John Benjamins. Givón, T.,1984, Syntax: a Functional-Typological Introduction. Volume I. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. Givón. T.,1978, Definiteness And Referentiality. Universal Of Human Language, 291-331. Greenberg, H.,1963, Some Universals Of Grammar With Particular Reference To The Order Of Meaningful Elements, In Universals Of Grammar, Joseph H. Greenberg (ed.), 73: 113. Greenberg, H.,1963, Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements. Universals of Human Language. 73-113. Hengeveld, K. & Mackenzie, L.,2008,Functional Discourse Grammar: A Typologically-Based Theory Of Language Structure. Oxford: Oxford University Press. Hengeveld, K. (2013). A New Approach to Clausal Constituent Order. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. Hengeveld, K., & Mackenzie, L.,2005, Dynamic Expression In Functional Discourse Grammar. Mouton de Gruyter, 53-86. Hengeveld, K., & Mackenzie, L.,2005, Interpersonal Functions, Representational categories, & Syntactic Templates In Functional Discourse Grammar. Amsterdam: Benjamins. Hengeveld, K., & Mackenzie, L.,2008, Functional Discourse Grammar: A Typologically-Based Theory of Language Structure. Oxford: Oxford University Press. Hengeveld, K.,2013, A New Approach To Clausal Constituent Order. In Casebook In Functional Discourse Grammar. Edited by J. L. Mackenzie Hella Olberts. Keizer, E.,2015, A Functional Discourse Grammar For English. first edition, Oxford Press. Keizer, E.,2015, A Functional Discourse Grammar for English. Oxford: Oxford University Press. Lambrecht, K.,1994, Information Structure & Sentence Form: Topic, Focus, & the Mental Representations of Discourse Referents. Cambridge: Cambridge University Press. Lambrecht, K.,2001, Language Typology & Language Universals. An International Handbook. Vol. 2. Berlin: de Gruyter. 1050-1078. Mackenzie, L. & Olbertz, H.,2013, Casebook in Functional Discourse Grammar. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. Molaei Kohbanani , H., 2017, An Investigation of Sentence Structural Order and the Explanation of the Process of Extraction in Persian Based on Role and Reference Grammar, Doctoral Dissertation in Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Dr. Ali Shariati, Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]. Molaei Kohbanani, H., Alizadeh, A., Sharifi, S., 2020, A Processing Explanation of the Extraction Process of Relative Clauses Based on Role and Reference Grammar, Journal of Comparative Linguistic Research, Issue 20, pp. 311-330. [In Persian]. Nespor, M. and I. Vogel,1986, Prosodic Phonology. Dordrecht: Foris. Nespor, M., & Vogel, I.,1986, Prosodic Phonology. Dordrecht: Foris Publications. Núia, A., Keizer, E., & Payrato, L.,2014, The interaction between context and grammar in Functional Discourse Grammar. Pragmatics. 185-201. Prince, E.,1998, “On the Limits of Syntax, with Reference to Topicalization & Left-Dislocation”. Cullicover, P., McNally, L. (Eds.), Syntax & Semantics, (29), 281–302. Rasekh-Mohand, M., 2010,Persian Word Combinations Alongside the Verb. Linguistic Research, 2(2), 75-85. [In Persian]. Sa'adati, A., 2017, A Comparative Analysis of the Order of Elements in Adjective Phrases in Russian and Persian, Master's Thesis, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University. [In Persian]. Schiffrin, D., Tannen, D., Hamilton, H. E.,2008, The Handbook of Discourse Analysis. John Wiley & Sons. Sharifi, S., 2004,A Study of Word Arrangement in Contemporary Persian Based on Taxonomic Considerations. Doctoral Dissertation, Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]. Taheri, M., 2021, An Examination of the Process of Subject Formation and the Explanation of Structural Sentence Order Containing Subject-Formed Elements in Persian Based on Role and Reference Grammar, Doctoral Dissertation in Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Dr. Ali Shariati, Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]. Taheri,M., Alizadeh, A., Molaei Kohbanani, H., 2021, An Analysis of Subject Formation of Possessive Pronouns and Complement Objects in Persian Based on Role and Reference Grammar, Journal of Persian Language and Iranian Dialects, Issue 12, pp. 131-160. [In Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 120 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 10 |