سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,692
تعداد مقالات72,229
تعداد مشاهده مقاله129,178,752
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,006,780
علیزاده, بهناز, حصاری, بهزاد, صمدیان, مرتضی. (1403). ساخت، ارزیابی و پیش بینی مدل‌ سیلاب حوضه تحت تاثیر تغییر اقلیم با کمک مدل ریاضی HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه نازلو چای، ارومیه). , 14(4), 953-968. doi: 10.22059/jwim.2024.378868.1172
بهناز علیزاده; بهزاد حصاری; مرتضی صمدیان. "ساخت، ارزیابی و پیش بینی مدل‌ سیلاب حوضه تحت تاثیر تغییر اقلیم با کمک مدل ریاضی HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه نازلو چای، ارومیه)". , 14, 4, 1403, 953-968. doi: 10.22059/jwim.2024.378868.1172
علیزاده, بهناز, حصاری, بهزاد, صمدیان, مرتضی. (1403). 'ساخت، ارزیابی و پیش بینی مدل‌ سیلاب حوضه تحت تاثیر تغییر اقلیم با کمک مدل ریاضی HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه نازلو چای، ارومیه)', , 14(4), pp. 953-968. doi: 10.22059/jwim.2024.378868.1172
علیزاده, بهناز, حصاری, بهزاد, صمدیان, مرتضی. ساخت، ارزیابی و پیش بینی مدل‌ سیلاب حوضه تحت تاثیر تغییر اقلیم با کمک مدل ریاضی HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه نازلو چای، ارومیه). , 1403; 14(4): 953-968. doi: 10.22059/jwim.2024.378868.1172

ساخت، ارزیابی و پیش بینی مدل‌ سیلاب حوضه تحت تاثیر تغییر اقلیم با کمک مدل ریاضی HEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه نازلو چای، ارومیه)

مدیریت آب و آبیاری
دوره 14، شماره 4، اسفند 1403، صفحه 953-968    اصل مقاله (1.88 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwim.2024.378868.1172
نویسندگان
بهناز علیزاده1؛ بهزاد حصاری* 2؛ مرتضی صمدیان3
1گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
2گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه و پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه و گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
3علوم و مهندسی آب، منابع آب، شرکت سهامی آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی، ارومیه، ایران.
چکیده
در مدیریت یکپارچه حوضه‌های آبریز محاسبه دبی اوج برای شناسایی کامل اثرات سیل و کاهش میزان خسارت‌ها امری ضروری است. فعالیت‌های مربوط به تخمین حجم رواناب و پیک سیلاب را می‌توان با اتخاذ یک مفهوم مدل‌سازی و با درک پیکربندی بارندگی و عوامل اصلی ایجادکننده رواناب به‌راحتی ساده کرد. ساخت مدل حوضه نیاز به پاسخ‌گویی مدل در دبی‌های کم و دبی‌های بزرگ (دوره بازگشت بالا) دارد که برای هر دو باید مدل پاسخ‌گوی نیازها باشد. در این پژوهش نظر به عدم وجود باران‌سنج ثبات در حوضه موردمطالعه، براساس شش رویداد رگبار متناظر مربوط به ایستگاه کمپ ارومیه به‌منظور شبیه‌سازی و اعتبارسنجی داده‌های سیلاب استفاده شد. بدین‌سان چهار واقعه رگبار جهت شبیه‌سازی و واسنجی و دو واقعه رگبار جهت صحت کار گرفته شد. در ضمن، واسنجی برای پارامترهای شماره منحنی، زمان تأخیر و تلفات اولیه انجام شد. پس از واسنجی مدل، برای اطمینان از دقت مدل شبیه‌سازی‌شده و مقادیر واسنجی‌شده، اعتبارسنجی مدل با داده‌های جدید انجام گرفت. نتایج نشان داد هیدروگراف شبیه‌سازی‌شده تطبیق قابل‌قبولی با هیدروگراف مشاهداتی دارد. شاخص‌های ارزیابی R2 و RSME در این حالت به‌ترتیب برابر 90/0 و 67/0 در ایستگاه آباجالوسفلی و 86/0 و 34/0 در ایستگاه تپیک می‌باشند. مقدار R2 در همه موارد، در زیر سطح 5 درصد معنی‌دار است. متوسط شاخص ناش-ساتکلیف در حد عالی است و به‌طور کلی متوسط درصد خطای دبی پیک، زیر 10 درصد و خطای نسبی زمان پیک، زیر 3 درصد است. برای ساخت مدل برای سیلابه‌ای بزرگ، رگبار بارش با دوره بازگشت‌های مختلف حوضه وارد مدل شده و دبی اوج هر دوره بازگشت در محل ایستگاه انتهایی آباجالو سفلی در رودخانه نازلوچای شبیه‌سازی گردید. نتایج مقایسه برآورد سیلاب مقادیر مشاهداتی سیلاب رودخانه (Q1) و محاسبه‌شده با مدل HEC-HMS (Q2) در دوره بازگشت‌ 25 سال به‌ترتیب برابر 1/196 و 9/198 مترمکعب بر ثانیه و در دوره بازگشت 50 سال به‌ترتیب برابر 2/235 و 1/255 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید و خطا در دوره بازگشت‌های پایین تا 10000 ساله بین 3 تا 7 درصد بوده است که نشان از تطابق بالای مقادیر شبیه‌سازی‌شده با مشاهداتی می‌باشد. هم‌چنین با بررسی درصد تغییرات بارش نسبت به شرایط فعلی و مقایسه با سناریوهای تغییر اقلیم نتایج مؤید آن است که در سناریوی خوش‌بینانه (RCP2.6) در دوره بازگشت‌های 10 سال، 100 سال و 1000 سال، به‌ترتیب 9، 42 و 95 درصد بوده که همین مقایسه در سناریوی (RCP4.5) و در دوره بازگشت‌های فوق به‌ترتیب 12، 46 و 98 درصد و در سناریوی (RCP8.5) در دوره بازگشت‌های 10 سال، 100 سال و 1000 سال؛ به‌ترتیب 6، 27 و 53 درصد مشاهده گردید. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از مقایسه سیلابه‌ای تاریخی رودخانه با سیلابه‌ای آینده تحت سناریوهای تغییر اقلیم با دوره بازگشت‌های مختلف به‌کمک مدل LARS-WG نشان‌دهنده افزایش گسترده میزان این سیلاب‌ها در سال‌های آتی است.
کلیدواژه‌ها
بارش- رواناب؛ سیلاب؛ HEC-HMS؛ گزارش ششم تغییر اقلیم؛ دریاچه ارومیه
مراجع
  1. Adib, A., Salarijazi, M., Vaghefi, M., Shooshtari, M. M., & Akhondali, A. M. (2010). Comparison between GcIUH-Clark, GIUH-Nash, Clark-IUH, and Nash-IUH models. Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, 34(2), 91-104.
  2. Afifi, M.A. (2019). Simulation of runoff precipitation and flood potential using the HEC-HMS model and fuzzy logic, a case study of Bal river catchment in Fars province. Natural Geography Quarterly, 46, 111-127. (In Persian) 
  3. Asadi, A., & Boostani, F. (2013). Application of HEC-HMS for flood forecasting in Kabkian basin and Delibajak subbasin in Iran. Journal of Engineering, 3(9), 10-16.
  4. Ashfete, P., &and Masah Boani, A. (2018). The effect of uncertainty of climate change on temperature and precipitation of Aydogmush basin in the period of 2040-2069. Water and Soil Science Quarterly, 19(2). (In Persian) 
  5. Azmat, M., Qamar, M.U., Ahmed, S., Hussain, E., & Umair, M. (2017). Application of HEC-HMS for the event and continuous simulation in high altitude scarcely-gauged catchment under changing climate. European Wwater, 5(7), 77-84.
  6. Bhuiyan, H.A., McNairn, H., Powers, J., & Merzouki, A. (2017). Application of HEC-HMS in a cold region watershed and use of RADARSAT-2 soil moisture in initializing the model. Hydrology, 4(1), 9-28.
  7. Darji, K., Khokhani, V., Prakash, I., Mehmood, K., Pham, B.T., & Final, M.E. (2019). Rainfall-runoff modelling using HEC-HMS model: an application of regression analysis. Journal of Emerging Technologies and Innovative Research, 6(5), 225-234.
  8. Dimri, T., Ahmad, S., & Sharif, M. (2022). Hydrological modelling of Bhagirathi River basin using HEC-HMS.  Journal of Applied Water Engineering and Research,  11(2), 249-261. https://doi.org/10.1080/23249676.2022.2099471
  9. Din, S.Ud., Khan, N.M., Israr, M., Nabi, H., & Khan, M. (2019). Runoff Modelling Using Hec Hms fFor Rural Watershed. International Journal of Advance Engineering and Research Development, 5.71.
  10. El-Bagoury, H., & Gad, A. (2024). Integrated hydrological modeling for watershed analysis, flood prediction, and mitigation using meteorological and morphometric data, SCS-CN, HEC-HMS/RAS, and QGIS. Water, 16(2), 356. https://doi.org/10.3390/w16020356
  11. El-Bagoury, Heba, and Ahmed Gad. (2024). Integrated Hydrological Modeling for Watershed Analysis, Flood Prediction, and Mitigation Using Meteorological and Morphometric Data, SCS-CN, HEC-HMS/RAS, and QGIS. Water, 16(2), 356 .
  12. Gebre, S. L. (2015). Application of the HEC-HMS model for runoff simulation of Upper Blue Nile River Basin. Hydrology: Current Research, 6(2), 1.
  13. Haibo, M., Xin, D., & Wenjuan, C. (2018). Application of Synthetic Unit Hydrograph on HEC-HMS Model for flood forecasting. In MATEC Web of Conferences 246 (01076), 1-8.
  14. Haibo, M., Xin, D., & Wenjuan, C. (2018). Application of Synthetic Unit Hydrograph on HEC-HMS Model for flood forecasting. In MATEC web of conferences (Vol. 246, p. 01076). EDP Sciences.
  15. Halwatura, D., & Najim, M. M. M. (2013). Application of the HEC-HMS model for runoff simulation in a tropical catchment. Environmental modelling & software, 46, 155-162.
  16. Halwatura, D., & Najim, M.M.M. (2013). Application of the HEC-HMS model for runoff simulation in a tropical catchment. Environ. Model. Softw., 1(46), 155-162.
  17. Heydari Bi Safar, A., Hessari, B., & Samadian, M. (2020). Sensitivity analysis of effective parameters in flood design using HEC-HMS (case study: Sardasht Dam). Ecohydrology, 7(4), 951-965. (In Persian) 
  18. Jahanbakhsh Assal, S., Dinpajoh, Y., & Aali Nejad, M.M. (2015). Comparison of SRM and HEC-HMS Models in Simulation of Runoff from Snowmelt in Shahrchay River Basin, Urmia. Hydrogeopharmology, 5, 101-117. (In Persian) 
  19. Legesse Gebre, S. (2015). Application of the HEC-HMS Model for Runoff Simulation of Upper Blue Nile River Basin. Journal of Waste Water Treatment & Analysis.6:2.
  20. Majidi, A., & Shahedi, K. (2012). Simulation of rainfallrunoff process using Green-Ampt method and HEC-HMS model (Case study: Abnama Watershed, Iran). International Journal of Hydraulic Engineering, 1, 15-9. )In Persian)
  21. Mortezai Pouya, S., Ashfete, P., & Gulfam, P. (2021). Comparison of hydroclimate changes in the watershed caused by climate change under the third and fifth IPCC reports. The first national conference on water quality management and the third national conference on water consumption management.
  22. Nash, J. E., & Sutcliffe, J. V. (1970). River flow forecasting through conceptual models part IA discussion of principles. Journal of hydrology, 10(3), 282-290.
  23. Oleyiblo, J.O., & Li, Z.J. (2010). Application of HECHMS for flood forecasting in Misai and Wan’an catchments in China. Water Science and Engineering, 3(1), 14-22.
  24. Rathod, P., Borse, K., & Manekar, V. L. (2015, December). Simulation of rainfall-runoff process using HEC-HMS (case study: Tapi river, India). In 20th International Conference on Hydraulics, Water Resources and River Engineering (pp. 17-19).
  25. Rathod, P., Borse, K., & Manekar, V.L. (2015). Simulation of rainfall-runoff process using HEC-HMS (case study: Tapi river, India). In 20th International Conference on Hydraulics. Water Resources and River Engineering, 9(8), 3440-3449
  26. Ren, D.F., & Cao, A.H. (2023). Precipitation-runoff simulation Xiushi river basin using HEC-HMS hydrological model. Modeling Earth System and Environment, 9, 2845-2856.
  27. Sahu, M. K., Shwetha, H. R., & Dwarakish, G. S. (2023). State-of-the-art hydrological models and application of the HEC-HMS model: a review. Modeling Earth Systems and Environment, 9(3), 3029-3051. https://doi.org/10.1007/s40808-023-01704-7
  28. Sahu, M.K., Shwetha, H.R. & Dwarakish, G.S. (2023). State-of-the-art hydrological models and application of the HEC-HMS model: a review. Model. Earth Syst. Environ, 9, 3029-3051. https://doi.org/10.1007/s40808-023-01704-7
  29. Samadian, M., Asadi, E., Ghorbani, M. A., & Ahmadi, F. (2023). Investigating Precipitation Changes and Meteorological Drought Characteristics with Climate Change Scenarios (Case Study: Sari-Qamish Sub-basin of Zarinehrood). Water Harvesting Research, 6(1), 38-54. doi: 10.22077/jwhr.2023.6786.1106
  30. Sampath, D.S., Weerakoon, S.B., & Herath, S. (2015). HECHMS model for runoff simulation in a tropical catchment with intrabasin diversions–case study of the Deduru Oya river basin, Sri Lanka. Engineer. Journal of the Institution of Engineers, Sri Lanka XLVIII(01, ISSN 1800-1122). 11(1), 1-9
  31. Shahidi, M., & Nabi Bid Handi, G. (2023). The role of spatial distribution of basin hydrological units on changes in peak flood discharge using HEC-HMS hydrological model, (case study: Safa Roud watershed), remote sensing and geographic information system in natural resources, 14(4), 17-20. (In Persian) 
  32. Visweshwaran, R. (2017). Application of the HEC-HMS model for runoff simulation in the Krishna basin. Master’s thesis. National Institute of Technology Karnataka. Surathkal. India, 19 pages.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 197
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 187





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب