تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,028 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,499,346 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,761,828 |
تحلیل کاربردشناختی سازوکارهای ادب ورزی در مفاهیم اخلاقی نهج البلاغه | ||
ادب عربی | ||
مقاله 1، دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 42، آذر 1403، صفحه 1-24 اصل مقاله (599.13 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2024.370667.612779 | ||
نویسندگان | ||
سید مهدی مسبوق* 1؛ اکرم ذوالفقاری2 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران، | ||
2دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران، | ||
چکیده | ||
کاربردشناسی یا پراگماتیس مطالعه ای دربارۀ ارتباط میان ساختار زبان و کاربرد آن است. یکی از مهمترین مؤلفه ها برای تحلیل کاربردشناختی متون، شناسایی شاخصهای ادب ورزی است که هدف آن کشف شیوههای ادبورزی و بهگویی و نقش آنها در انعکاس مفاهیم ضمنی است. از آنجا که مفاهیم ضمنی در کاربرد زبان پدیدار میشود بنابراین فهم آنها در شناخت دو عامل بیرونی و درونی شکل می گیرد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کاربردشناختی، سی و یک پاره گفت نهج البلاغه در مقوله بخشندگی، بخل و صبر را بر اساس دسته بندی کتاب «المعجم الموضوعی لنهجالبلاغه» مورد مطالعه قرار داده و شیوه های ادب ورزی در این پاره گفت ها را نقد و تحلیل نموده است. با بررسی راهبردهای ادب ورزی در موضوعات یادشده در نهایت این نتیجه حاصل شد که امام (ع) ضمن رعایت سازوکارهای ادب ورزی، مخاطب را آگاه نموده و به او اطمینان می دهد تا کلام ایشان را پس از سنجش، ارزیابی، تعقل، تدبر و استدلال بپذیرد. در این راستا ایشان از راهبردهایی از قبیل ایجاد اشتیاق، اشاره به قدرت اختیار انسان، منعطف کردن ذهن، تلطیف سخن، همسوسازی هدف خود با هدف گوینده، افزایش آزادی عمل و غیره معانی افزوده ای مانند تذکر و یادآوری، هشدار دادن، آگاهکردن، بازداشتن، ترغیب کردن، بزرگداشت شأن مخاطب و مواردی از این قبیل، درخواست تجدید نظر دربارۀ یک مساله را به مخاطب القا کرده است بدون اینکه کوچک ترین خدشه ای به شخصیت مخاطب وارد کند. | ||
کلیدواژهها | ||
کاربردشناسی؛ ادب ورزی؛ مفاهیم اخلاقی؛ بخل؛ صبر؛ نهج البلاغه | ||
مراجع | ||
آیتی، عبدالمحمد. (1378)، ترجمۀ نهجالبلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
أویس، کریم محمد (1408)، المعجم الموضوعی لنهجالبلاغة. مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
بحرانی، میثم بن علی بن میثم. (1375)، شرح نهجالبلاغه، ترجمۀ قربانعلی محمدی مقدم، علیاصغر نوایی یحیی زاده، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
بهاءالدین السبکی (2003)، المفتاح، تحقیق: عبد الحمید هنداوی، بیروت، المکتبة العصریة.
تکتبار فیروزجانی، حسین، حاجیخانی، علی، مقدسینیا، مهدی (2018)، دراسة استراتیجیة مراعاة الأدب فی الصحیفة السجادیة، مجلة الجمعیة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها، فصلیة علمیة محکمیة، العدد 49، شتاء 1397 هـ. ش، صص 20-1.
عبید، حاتم (2015)، البعد الثقافی فی تعلیم العربیّة لغة ثانیة، العدد 2، مجلة اللسانیّات العربیة لمرکز الملک عبدالله بن عبد العزیز، 2015، صص 118-147.عربی، موسی، اشراقپور، مریم (1398)، تحلیل کاربردشناسی خطبه امام حسن (ع) در باب صلح، مجله ادب عربی، سال 11، شمارۀ 2، صص167-186.
مجموعة من المؤلفین فی مجمع اللغة العربیة (1994)، المعجم الوجیز، مصر، وزارة التربیة والتعلیم.
مقدسینیا، مهدی، سلطانی، سید علیاصغر (1392)، کاربردشناسی زبان و سازوکارهای ادب ورزی در برخی از ادعیۀ شیعه، دوماهنامه جستارهای زبانی، شمارۀ 5، صص 228-207.
مکارم شیرازی، ناصر (1390)، پیام امام امیرالمؤمنین، شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه. قم: امام علی بن أبی طالب (ع).
نجفی ایوکی، علی؛ طالبیان، منصوره (1396)، بررسی و تحلیل شگرد احتجاج در کلمات قصار امام علی علیهالسلام، پژوهشنامه نهجالبلاغه، شمارۀ 25، صص 41-60.
یول، جورج (1385)، بررسی زبان، ترجمۀ علی بهرامی، تهران، رهنما
ـــــــــــ (1398)، کاربردشناسی زبان. ترجمۀ محمد عموزاده مهدیرجی، منوچهر توانگر، تهران، سمت.
Bahrani, Maitham bin Ali bin Maitham. (1996), Description of Nahj al-Balagheh, translation: Gurban Ali Mohammadi Moghadam, Ali Asghar Nawai Yahiizadeh, Mashhad: Astan Quds Razavi Islamic Research Foundation. [in Persian]. Brown, Penelope. Levinson, Steven C.(1987), Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press. [in English]. Makarem Shirazi, Nasser. (2011), Message of Imam Amir al-Mu'minin, a new and comprehensive commentary on Nahj al-Balagha. Qom: Imam Ali bin Abi Talib (a.s.). [in Persian]. Moghadasi Nia, Mehdi, Soltani, Seyyed Ali Asghar. (2012), Pragmatics of language and politeness mechanisms in some Shia supplications, Bimonthly Journal of Linguistic Studies, No. 5, pp. 228-207. [in Persian]. Najafi Ayuki, Ali. Talebian, Mansoura. (2016), Investigation and analysis of the method of protest in the short words of Imam Ali (peace be upon him), Nahj al-Balagha Research Journal, No. 25, pp. 41-60. [in Persian]. Searle, John R., (1969), Speech Acts: an Essay in the Philosophy of Language. Cambridge University Press. Cambridge. [in English]. Tak Tabar Firouzjani, Hossein, Haji Khani, Ali, Moghadasi-Nia, Mehdi. (2018), A Strategic Study of Literature Consideration in Sahifa al-Sajjadiyya, Journal of the Iranian Society of Arabic Language and Literature, a refereed scientific quarterly, Issue 49, Winter 1397 AH, pp. 1-20. [In Arabic]. Uwais, Karim Muhammad. (1987), Thematic Dictionary of Nahj al-Balagha. Mashhad: Islamic Research Complex. [In Arabic]. Yule, George. (2006), Language review. Translator: Ali Bahrami, Tehran: Rahnama. [in Persian]. Yule, George. (2018), Pragmatics of language. Translator: Mohammad Amozadeh Mehdirji, Manouchehr Tawanger, Tehran: Samt. [in Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 299 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 235 |