پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,692 |
| تعداد مقالات | 72,232 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,199,321 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,029,104 |
مدرنیته و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی در شهر ایرانی- اسلامی اردبیل در قرن 19 میلادی (مطالعه موردی: نارین قلعه) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 55، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 399-420 اصل مقاله (3.6 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2023.364770.654429 | ||
| نویسندگان | ||
| پرویز پورکریمی* 1؛ حبیب شهبازی شیران2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری باستان‌شناسی دوران اسلامی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
| 2گروه باستان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل | ||
| چکیده | ||
| مدرنیته و فناوری از گذشته تا کنون از عوامل موثر در تغییر فضاهای معماری و شهرسازی به‌شمار می‌آمده و زمینه‌ساز تغییراتی در هویت و سازمان فضایی و کالبدی سکونتگاه‌های انسانی بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر مدرنیته و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی با ساخت نارین قلعه در شهر اردبیل در قرن 19 میلادی را بررسی کند. هدف این پژوهش، تحلیل چرایی و چگونگی نفوذ معماری دفاعی سبک باستیونی در شهر اردبیل و بررسی پلان و ساختار معماری این قلعه در مقایسه با نمونه‌های مشابه است. پژوهش حاضر به‌لحاظ شیوه تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانیست. یافته‌های پژوهش نشان داده است که پلان و سبک معماری سکونتگاه‌های قلعه‌ای شمال غرب ایران در گذر زمان با ظهور فناوری‌های جدید نظامی متحول شده است؛ به‌گونه‌ای که بررسی پلان و عناصر کالبدی 300 مورد از سکونتگاه‌های قلعه‌ای این منطقه با استفاده از منابع تاریخی، بررسی‌های میدانی، عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای به‌شناسایی 8 قلعه در محدوده مورد مطالعه منتهی شد که در دوره قاجار تحت تاثیر نفود مدرنیته و فناوری سلاح گرم و برای تجهیز بهتر به‌توپ‌خانه، میدان دید بیشتر و حذف نقاط کور برج‌ها به‌سبک قلعه‌های باستیونی اروپا ساخته شده‌اند. در این میان، نارین قلعه اردبیل دارای سبک معماری منحصر به‌فردی بوده و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی با ساخت این قلعه در شکل‌دهی به‌سیما و هویت شهر اردبیل و سازمان فضایی و کالبدی آن تاثیر بارزی داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اردبیل؛ باستیون؛ معماری دفاعی؛ نارین قلعه | ||
| مراجع | ||
|
امیری، پیمان (1384). در جستجوی هویت شهری اردبیل. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
اوزون چارشی‌لی، اسماعیل حقی (1369). تاریخ عثمانی از فتح استانبول تا مرگ سلطان سلیمان قانونی. جلد 2. ترجمه ایرج نوبخت. تهران: کیهان.
اولئاریوس، آدام (1369). سفرنامه آدام اولئاریوس. جلد 2. ترجمه حسن کردبچه. تهران: کتاب برای همه.
باربارو، جوزافا (1381). سفرنامه باربارو. در سفرنامه‌های ونیزیان در ایران. ترجمة منوچهر امیری. تهران: خوارزمی.
پورکریمی، پرویز (1398). تحلیل فضایی و ساختاری قلاع و استحکامات دفاعی ایران و عثمانی از سده 10 تا 14 هجری (محدوده مورد مطالعه: شمال غرب ایران و آناتولی شرقی). رساله دکتری باستان‌شناسی. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل (منتشر نشده).
پورکریمی، پرویز (1400). عوامل مؤثر در مکان‌گزینی، شکل‌گیری و افول قلاع و استحکامات دفاعی شهرستان‌های مرزی آذربایجان شرقی. مطالعات تاریخ انتظامی، 8 (29)، 145-168.
پورکریمی، پرویز؛ حاجی‌زاده، کریم؛ رضالو، رضا و افخمی، بهروز (1398). ارزیابی و رتبه‌بندی عوامل طبیعی مؤثر در پراکنش سکونتگاه‌های قلعه‌ای استان اردبیل با استفاده از مدل ویکور. جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقهای)، 9 (3)، 261-273.
پورکریمی، پرویز؛ حاجی‌زاده، کریم؛ رضالو، رضا و افخمی، بهروز (1399). تحلیل نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی سکونتگاه‌های قلعه‌ای استان اردبیل با استفاده از GIS و AHP. مطالعات باستان‌شناسی، 12 (1): 40-19.
پورکریمی، پرویز و حاجی‌زاده، کریم (1402). رتبه‌بندی متغیرهای محیطی- طبیعی موثر در مکان‌یابی و توزیع فضایی قلعه‌های آذربایجان شرقی با استفاده از مدل ARAS و GIS. مطالعات باستان‌شناسی پارسه، پذیرش (منتشر نشده).
پورکریمی، پرویز و صدرایی، علی (1399). قلاع و استحکامات دفاعی شهرستان‌های کلیبر، خداآفرین و جلفا. ترجمه حسنلو، تبریز: نشر پروژه.
ترابی طباطبایی، سیدجمال (1351). آثار باستانی آذربایجان. تهران: انجمن آثار ملی.
دانشنامه ایران و اسلام (1370). اردبیل. جلد 11. به اهتمام احسان یارشاطر. تهران: علمی و فرهنگی.
رضازاده اردبیلی، مجتبی و پیغامی، لیلا (1388). رهیافتی حاصل از شناخت شهر سنتی به منظور ارائه الگوی مداخله در بافت (مطالعه موردی: اردبیل). هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 1 (38)، 73-84.
رضازاده اردبیلی، مجتبی و انصاری، محمدرضا (1390). تاثیر تفکر طریقت بر شکل‌گیری مجموعه مزار شیخ صفی‌الدین اردبیلی. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 3 (4)، 81-96.
روملو، حسن (1384). احسن‌التواریخ. به اهتمام عبدالحسین نوائی. جلد 1. تهران: اساطیر.
زارعی، محمدابراهیم و دهقان، مریم (1398). بررسی تاریخی و باستان‌شناختی قلعه کهنه کرمانشاه. فصلنامه پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، 9 (21)، 209-225.
زنو، کاترینو (1381). سفرنامه کاترینو. در سفرنامه‌های ونیزیان در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: خوارزمی.
سایکس، سرپرسی (1330). تاریخ ایران. جلد 1. ترجمه محمدتقی فخر داعی گیلانی. تهران: چاپخانه نگین.
سیوری، راجر (1374). ایران عصر صفوی. ترجمه کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز.
شهبازی شیران، حبیب (1394). اندبیل قالا (خلخال) و نارین قلعه (اردبیل) جلوه‌هایی گمنام و محو شده از شکوه معماری ایرانی اسلامی. کنفرانس بین‌المللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط زیست؛ افق‌های آینده، نگاه به گذشته. تهران. https://civilica.com/doc/608192
صفری، بابا (1370). اردبیل در گذرگاه تاریخ. جلد 2. اردبیل: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1385). قلاع و استحکامات نظامی. تهران: سوره مهر.
مهریار، محمد؛ فتح الله‌یف، شامیل؛ فخاری تهرانی، فرهاد و قدیری، بهرام (1378). اسناد تصویری شهرهای ایرانی دوره قاجار. تهران: دانشگاه شهید بهشتی و سازمان میراث فرهنگی کشور.
موریه، جیمز (1386). سفرنامه جیمز موریه. جلد 2. ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس.
مهمید، محمدعلی (1361). تاریخ دیپلماسی ایران قبل از هخامنشیان تا پایان قاجاریه. تهران: میترا.
نفیسی، سعید (1361). تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر. جلد 2. تهران: بنیاد.
هاشمیان، هادی (1388). تاریخ قدیم آذربایجان (اردبیل و تبریز). نوشته میرزا احمد تبریزی. پیام بهارستان، 2 (4).
Couto, D., Loureiro, R., & Gulbenkian, F. C. (2008). Revisiting Hormuz: Portuguese interactions in the Persian Gulf region in the early modern period. Germany: Wiesbaden.
Elgood, R. (1995). Firearms of the Islamic world: in the Tareq Rajab Museum. Kuwait: London.
Fraser, J. B. (2012). Travels and Adventures in the Persian Provinces. Cambridge: Cambridge University Press.
Giyasi, J. (1991). the Architectural Monuments of Nizami Period. Baku: Umior.
Holmes, W. R. (1845). Sketches on the Shores of the Caspian: Descriptive and Pictorial. London: Richard Bentley.
Hinz, W. (1992). Uzun Hasan ve Seyh Cuneyd. Ankara: T. T. K. Yay.
Kleiss, W. (1980). Europäische Befestigung architektur In Iran. AMI. 13: 167-178.
Woods, J. (1976). The Aqquyunlu: Clan, confederation. Empire: A Study in 15th/ 9th Century Turko-Iranian Politics. Bibliotheca Islamica. Mineapolis and Chicago. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 342 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 372 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب