سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,693
تعداد مقالات72,243
تعداد مشاهده مقاله129,252,903
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,092,560
طوبایی, فاطمه, نیری, محمد یوسف. (1402). بررسی و تحلیل سطوح معنایی اصطلاح «التباس» و نسبت آن با تثلیثِ «عشق، زیبایی و تجلیّ» در نگرش عرفانی شیخ روزبهان. , 56(1), 31-53. doi: 10.22059/jrm.2023.356404.630428
فاطمه طوبایی; محمد یوسف نیری. "بررسی و تحلیل سطوح معنایی اصطلاح «التباس» و نسبت آن با تثلیثِ «عشق، زیبایی و تجلیّ» در نگرش عرفانی شیخ روزبهان". , 56, 1, 1402, 31-53. doi: 10.22059/jrm.2023.356404.630428
طوبایی, فاطمه, نیری, محمد یوسف. (1402). 'بررسی و تحلیل سطوح معنایی اصطلاح «التباس» و نسبت آن با تثلیثِ «عشق، زیبایی و تجلیّ» در نگرش عرفانی شیخ روزبهان', , 56(1), pp. 31-53. doi: 10.22059/jrm.2023.356404.630428
طوبایی, فاطمه, نیری, محمد یوسف. بررسی و تحلیل سطوح معنایی اصطلاح «التباس» و نسبت آن با تثلیثِ «عشق، زیبایی و تجلیّ» در نگرش عرفانی شیخ روزبهان. , 1402; 56(1): 31-53. doi: 10.22059/jrm.2023.356404.630428

بررسی و تحلیل سطوح معنایی اصطلاح «التباس» و نسبت آن با تثلیثِ «عشق، زیبایی و تجلیّ» در نگرش عرفانی شیخ روزبهان

مجله ادیان و عرفان
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 31-53    اصل مقاله (652.59 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2023.356404.630428
نویسندگان
فاطمه طوبایی* 1؛ محمد یوسف نیری2
1دانش‌آموختۀ دکترا، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
شیخ روزبهان یکی از مشایخ تأثیرگذار در تحول جریان تصوف است که به سبب پیچیدگی‌های نظام اندیشگانی و زبانی‌اش کمتر شناخته‌ شده‌است. یکی از این پیچیدگی‌ها که در مرکز نگرش عرفانی وی قرار دارد و با تثلیث بنیادین ساختار فکری او یعنی: «عشق، زیبایی و تجلی» و نیز مراحل سه‌گانۀ سلوک روزبهانی پیوندی ناگسستنی برقرار می‌کند، اصطلاح «التباس» و لایه‌های مختلف معنایی آن است. به رغم پیچیدگی مفهوم «التباس» و اهمیت آن در زمینۀ ادراک جهان‌بینی عرفانی روزبهان، تاکنون تحقیقی که تمام جوانب این اصطلاح را روشن گرداند، انجام نشده‌است. در این پژوهش با تفحص و غور در آراء شیخ، روشن می‌شود که اصطلاح التباس در نگرش شیخ، دو معنای کلی دارد؛ نخست، التباس در معنای سادۀ پوشش و لباسی از جنس طاعت، نور و زیبایی است و دوم، در معنای حجاب یا واسطه‌ای است که ظرف تجلی است و تجلی از مسیر همان حجاب رخ می‌دهد. «التباس» در معنای دوم خود، کارکردی بسیار اساسی در تمام منازل سلوک شیخ دارد. اگر سلوکِ مبتنی بر منظومۀ فکری روزبهان را دارای سه منزلگاه اصلی (عشق انسانی، عشق الهی، معرفت و توحید) فرض کنیم، التباس، با سه لایۀ معنایی گوناگون، یعنی تجلی التباسی از نوع اول، تجلی التباسی از نوع دوم و تجلی التباسی از نوع سوم، در تمام مراحل حضور فعال دارد.
کلیدواژه‌ها
التباس؛ تجلیّ؛ روزبهان بقلی شیرازی؛ زیبایی؛ عشق
مراجع
       قرآن مجید؛ ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی؛ تهران؛ دوستان؛ 1392.

  1. ابن‌عربی؛ فصوص الحکم؛ ترجمه و توضیحات محمد علی موحد؛ تهران؛ کارنامه؛ 1395.
  2. ارنست، کارل؛ روزبهان بقلی: عرفان و شطح اولیاء در تصوف اسلامی؛ تهران؛ نشر مرکز؛ 1387.
  3. بختیاری نسب، سمیرا؛ بررسی و مقایسۀ رابطۀ زبان و جهان‌بینی در چهار متن سوانح‌العشاق، عبهرالعاشقین، لمعات و رسالۀ عقل و عشق بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی؛ استاد راهنما: خیرالله محمودی؛ رسالۀ دکتری؛ شیراز؛ دانشگاه شیراز؛ 1399.
  4. برتلس، یوگنی؛ تصوف و ادبیات تصوف؛ تهران؛ امیرکبیر؛ 1382.
  5. جبارپور، سمیه؛ شیراز برج اولیاء و دیار درویشان (جستاری در تصوف فارس). کنگرۀ بین‌المللی زبان و ادبیات فارسی؛ صص 1-19، 1395.
  6. چیتیک، ویلیام؛ عوالم خیال؛ ترجمۀ قاسم کاکایی؛ تهران؛ هرمس؛ 1390.
  7. خالق زاده، محمد هادی؛ نخستین صوفیان فارس و مشرب ایشان؛ فصل نامۀ تخصصی عرفان اسلامی؛ سال دهم؛ شمارۀ 38؛ صص 77-99؛ 1391.
  8. خوشحال، طاهره؛ «نقد و تحلیل پدیدار شناختی عرفان روزبهان با تأکید بر مبحث «تجلیات التباسی» در عبهرالعاشقین»؛ ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا؛ سال سوم؛ شمارۀ پنجم؛ صص 1-26؛ 1390.
  9. خیراندیش، مهدی؛ پاکان خاکی نهاد فارس؛ شیراز؛ رخشید؛ 1396.
  10. دانش‌پژوه، محمد تقی؛ روزبهان‌نامه؛ تهران؛ انجمن آثار ملی؛ 1347.
  11. رحیمیان، سعید؛ تجلی و ظهور در عرفان نظری؛ قم؛ موسسۀ بوستان کتاب؛ 1367.
  12. روزبهان بقلی شیرازی؛ شرح شطحیات؛ تصحیح هانری کربن؛ تهران؛ طهوری؛ 1394.
  13. .......................................؛ رساله القدس و غلطات السالکین؛ تصحیح و تعلیقات غلام رضا خوش اقبال؛ شیراز؛ برازمان؛ 1398 الف.
  14. .......................................؛ عرایس البیان فی حقایق القرآن؛ ترجمه و تحقیق علی بابایی؛ تهران؛ مولا؛ 1398 ب.
  15. .......................................؛ کشف‌الاسرار و مکاشفات الانوار؛ ترجمۀ محمد خواجوی؛ تهران؛ مولا؛ 1398 ج.
  16. .......................................؛ عبهرالعاشقین؛ به اهتمام هانری کربن و محمد معین؛ تهران؛ انتشارات منوچهری؛ 1366.
  17. زرکوب شیرازی، ابوالعباس؛ شیراز نامه؛ به تصحیح دکتر اکبر نحوی؛ شیراز؛ دانش نامۀ فارس؛ 1390.
  18. زرین کوب، عبدالحسین؛ جست و جو در تصوف؛ تهران؛ امیرکبیر؛ 1396.
  19. سجادی، جعفر؛ فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی؛ تهران؛ طهوری؛ 1370.
  20. سیدرضی؛ نهج البلاغه؛ ترجمۀ سید مهدی جعفری؛ تهران؛ نشر و تحقیقات ذکر؛ 1394.
  21. شایگان، داریوش؛ هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی؛ ترجمۀ باقر پرهام؛ تهران؛ فرزان روز؛ 1373.
  22. شرف الدین ابراهیم؛ تحفه اهل العرفان فی ذکر سید الاقطاب شیخ روزبهان؛ تهران؛ انجمن آثار ملی؛ 1347.
  23. شکری، همایون؛ «تأثیر اندیشه‌های نوافلاطونی؛ در باب بهره‌مندی و صدور؛ بر وضع اصطلاح «التباس» در اندیشۀ روزبهان بقلی شیرازی»؛ حکمت معاصر؛ سال یازدهم؛ شمارۀ دوم؛ صص 1-25؛ 1399.
  24. عبداللطیف بن روزبهان؛ روح الجنان فی سیره شیخ روزبهان؛ تهران؛ انجمن آثار ملی؛ 1347.
  25. فاموری، مهدی؛ «نگاهی به مفهوم التباس در نزد شیخ روزبهان بقلی شیرازی»؛ مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان؛ شمارۀ دوازدهم؛ صص163-182؛ 1398.
  26. قرامصطفی، احمد؛ تصوف: روزگار تکوین؛ ترجمۀ اشکان بحرانی؛ قم؛ دانشگاه مفید؛ 1395.
  27. نصرآبادی، ابوالقاسم؛ اخبارالحلاج؛ تصحیح لوئی ماسینیون؛ ترجمه محمد فضایلی؛ تهران؛ پرسش؛ 1378.
  28. نوری، علی و همکاران؛ «تحلیل و تطبیق سه اصطلاح تمثل و التباس و منازله در نظام فکری عین‌القضات همدانی، روزبهان بقلی و محی الدین بن عربی»؛ پژوهشهای ادب عرفانی؛ سال یازدهم؛ شمارۀ سوم؛ صص97-128؛ 1396.
  29. نیری، محمد یوسف؛ نرگس عاشقان؛ شیراز؛ دانشگاه شیراز؛ 1395.
  30. ....................................؛ عروس حضرت قرآن؛ شیراز؛ مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری؛ 1400.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 245
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب