پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,255 |
| تعداد مقالات | 68,022 |
| تعداد مشاهده مقاله | 116,149,052 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,916,071 |
قرآن و تفقه مرسوم؛ درآمدی بر روش‌شناسی انتقادی قرآن‌گرایان در مواجهه با فقه موجود بر پایۀ مدل اسپریگنز (بررسی موردی: محمد صادقی تهرانی) | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 13، شماره 3، مهر 1402، صفحه 33-48 اصل مقاله (523.28 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.358387.1604 | ||
| نویسنده | ||
| علی آقاجانی* | ||
| استادیار گروه علوم سیاسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| چکیده | ||
| یکی از جریاناتی که به چالش‌های فقه معاصر پرداخته، نحلۀ قرآن‌گرایان است که دارای طیف‌های گوناگون است. محمد صادقی تهرانی، صاحب تفسیر الفرقان، از زمرۀ قرآن‌گرایانی است که به این چالش توجه داشته و آن را کاویده است. مقاله براساس چارچوب نظری مدل بحران اسپریگنز و مراحل چهارگانۀ آن با تصرفاتی به بررسی نگرش صادقی تهرانی پرداخته است. صادقی بر آن است که مهجوریت قرآن و دوری از آن، اصلی‌ترین چالش روش‌شناختی و محتوایی فقه معاصر است. بر این پایه، او دلایل بحران یا مسئلۀ مهجوریت قرآن را ظنی الدلاله خواندن قران، تفسیر قرآن با روایات نه بالعکس، ترجیح سنت غیرقطعی بر قرآن، بشری‌انگاشتن قرآن و برخی عوامل بیرونی مانند استعمار دانسته است. راه‌حل صادقی، انقلاب قرآنی در همۀ ابعاد است. از این‌رو علوم اسلامی موجود به‌ویژه فقه بالمعنی الاعم یا فقه اکبر را قرآنی نمی‌داند و بر آن نقد دارد. بدین‌جهت «تفقه گویا» را در مقابل تفقه سنتی و تفقه پویا به‌عنوان راه‌حل چالش فقه معاصر مطرح می‌سازد. تفقه گویا از نظر او مبتنی بر پذیرش قطعی‌الدلاله‌بودن قرآن و استناد به سنت قطعیه در حاشیه آن است که تمامی علوم اسلامی را اشراب و اشباع می‌سازد. این تفقه قرآنی تمام عرصه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی را شامل می‌شود که هرکدام می‌تواند حوزه‌هایی از فقه و علوم اسلامی انسانی را دربرگیرد و نتایج متفاوتی در تمام عرصه‌ها دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انقلاب قرآنی؛ روش‌شناسی فقهی؛ صادقی تهرانی؛ فقه گویا؛ قرآن‌گرایان؛ مهجوریت قرآن؛ نظریۀ اسپریگنز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Quran and conventional jurisprudence: an introduction to the critical methodology of Quranists in facing the existing jurisprudence based on the Spriggans model (case study: Mohammad Sadeghi Tehrani) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ali aqajani | ||
| Assistant Professor of the Department of Political Science of the Research Institute and University | ||
| چکیده [English] | ||
| The diverse spectrums of the Qoranists’ movement are among the currents that have addressed the challenges of contemporary jurisprudence. The author of Tafsir al-Furqan, Mohammad Sadeghi Tehrani, is one of the Quranists who paid attention to and analyzed this challenge. Based on the theoretical framework of Spriggan’s crisis model and its four phases, this article investigates Sadeghi Tehrani’s attitude toward a few of his possessions. Sadeghi considers the abandonment of the Quran and separation from it to be the most significant methodological and content challenge of contemporary law. On this basis, he attributed the crisis or the issue of abandonment of the Quran to a false interpretation of the Quran, the interpretation of the Quran with narrations rather than vice versa, the preference of an uncertain tradition over the Quran, the humanization of the Quran, and external factors such as colonialism. The only ethical solution is the total Quranic revolution. Therefore, existing Islamic sciences, particularly jurisprudence in the general sense or jurisprudence of Akbar, do not consider it as Quranic and criticize it. In contrast to traditional Tafaqquh and dynamic Tafaqquh, he proposes Tafaqquh Guya as a solution to the challenge of contemporary jurisprudence. According to him, Tafaqquh Guya is founded on the unquestionable acceptance of the Quran as proof and the reference to the unquestionable Sunnah on its margin, which renders all Islamic sciences inebriated. This Quranic fiqh encompasses all personal, social, and political domains. Sadeghi Tehrani believes that the optimal situation will occur when Imam Zaman appears, which will usher in the Quranic revolution and Quranic government. According to him, the phrase “coming with a new book” regarding the Imam of the time, which is mentioned in some narrations, does not refer to a new Quran but rather to the extant Quran, whose teachings have been disregarded throughout history. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quranists, Abandonment of the Quran, Quranic Revolution, Goya Jurisprudence, Sadeghi Tehrani, Jurisprudential Methodology, Spriggans Theory | ||
| مراجع | ||
|
ابن فهد حلی، احمد بن محمد (1411 ق). المهذب البارع. قم: انتشارات اسلامی.
ابن قتیبه، عبدالله (1405 ق). تأویل المختلف الحدیث. بیروت.
اسپریگنز، توماس (1370). فهم نظریه‌های سیاسی، فرهنگ رجایی. تهران: آگاه.
اسعدی، محمد (1397). جریان‌شناسی تفسیر قرآن‌گرا. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
الهی‌بخش، خادم حسین (1409 ق). القرآنیون و شبهاتهم حول السّنّة. الطّائف: مکتبة الصّدّیق.
چراتیان، علی (1391)، محوریت قرآن و سنت ثابته در روش فقهی آیت‌الله العظمی صادقی تهرانی رضوان الله تعالی علیه. همایش بیداری قرآنی در تاریخ معاصر، دورۀ 1؛ 09/11/1391.
حسن بن زین‌الدین (بی‌تا). معالم الدین. قم: انتشارات اسلامی.
حقیقت، سید صادق و حجازی، سید حامد (1389). نگاهی انتقادی به کاربرد نظریۀ بحران اسپریگنز در مطالعات سیاسی. علوم سیاسی، 13(49)، 187-149.
خضری، محمد (1373 ق). تاریخ التشریع الاسلامی. قاهره: مطبعه الاستقامه.
رضایی کرمانی، محمدعلی، مولوی، محمد، جلالی، مهدی و اسدی، علی (1394). بررسی تطبیقی روش‌شناسی فهم و نقد روایات در تفاسیر المنار و الفرقان. حدیث‌پژوهی، 7(2)، 33-78.
رفیع‌پور، فرامرز (۱۳۸۲). تکنیک‌های خاص تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ساروخانی، باقر (۱۳۸۰). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سباعی، مصطفی (1405 ق). السنه و مکانتها. بیروت: المکتب الاسلامی.
شاطبی، ابراهیم بن موسی (1423 ق). الموافقات فی اصول الشریعه. بیروت: دارالکتب العربی.
شهید ثانی، زین‌الدین (بی‌تا). رسائل الشهید الثانی. قم:انتشارات بصیرتی.
صادقی تهرانی، محمد (1375). التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم. تهران:امید فردا.
صادقی تهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۸۳). فقه گویا، یا، فقه سنتی، فقه پویا و فقه بشری؟ نگرشی مختصر در سراسر فقه اسلامی. چاپ اول. تهران: امید فردا.
صادقی تهرانی، محمد (1384). رسالۀ توضیح المسائل نوین. تهران: امید فردا.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۹۰). ترجمان فرقان. قم: شکرانه.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۹۳). التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم الفقه المقارن بین‌الکتاب و السنة. قم: شکرانه.
صادقی تهرانی، محمد (1393). نگرشی جدید بر نماز و روزۀ مسافران. قم: شکرانه.
صادقی تهرانی، محمد (بی‌تا). مفت‌خوران از دیدگاه کتاب و سنت. قم: شکرانه.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۸۹). علی و الحاکمون: دراسه تحلیلیه مقارنه حول مختلف الحکومات العالمیه و حکم الامام علیه السلام. مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
صادقی تهرانی، محمد، نرم‌افزار فقیه قرآنی، مجموعه آثار آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی، قم: مؤسسۀ کامپیوتری علوم اسلامی.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۸۶الف). نقدی بر دین‌پژوهی فلسفۀ معاصر: نقدی قرآنی بر دانش هرمنوتیک و پلورالیسم دینی و قبض و بسط تئوریک شریعت. قم: شکرانه.
صادقی تهرانی، محمد (۱۳۸۶ب). نگرشی جدید بر حقوق بانوان در اسلام: به ضمیمۀ مناظرات مکتوب پیرامون حقوق زنان. تهران: امید فردا.
فراتی، عبدالوهاب (۱۳۸۶). روحانیت و تجدد. رسالۀ دکتری. قم: دانشگاه باقرالعلوم.
فیض کاشانی، ملا محسن (بی‌تا). التحفة السنیة. مشهد: کتابخانۀ آستان قدس رضوی.
کلانتری، علی‌اکبر (1399). بررسی و نقد نظریۀ مشهور مبنی بر ظنی‌بودن ظواهر قرآن، فصلنامۀ تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 17(2)، 107-135.
نائینی، محمدحسین (1409 ق). فوائد الاصول. قم: انتشارات اسلامی.
وحید بهبهانی، محمدباقر (1419 ق). الرسائل الفقهیه. قم: مؤسسۀ وحید بهبهانی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 83 |
||