سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,693
تعداد مقالات72,239
تعداد مشاهده مقاله129,228,547
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,060,267
نوروزی, علیرضا, عظیمی, مهدی, نجفی, حسین. (1402). تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی. , 56(1), 205-223. doi: 10.22059/jitp.2023.355065.523400
علیرضا نوروزی; مهدی عظیمی; حسین نجفی. "تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی". , 56, 1, 1402, 205-223. doi: 10.22059/jitp.2023.355065.523400
نوروزی, علیرضا, عظیمی, مهدی, نجفی, حسین. (1402). 'تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی', , 56(1), pp. 205-223. doi: 10.22059/jitp.2023.355065.523400
نوروزی, علیرضا, عظیمی, مهدی, نجفی, حسین. تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی. , 1402; 56(1): 205-223. doi: 10.22059/jitp.2023.355065.523400

تعـارض اتمیزم فیزیکـی با نظریـۀ ارسطویـی صـورت: نقـد راه‌حـل علامۀ طباطبایی

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 205-223    اصل مقاله (580.4 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2023.355065.523400
نویسندگان
علیرضا نوروزی* 1؛ مهدی عظیمی2؛ حسین نجفی3
1طلبۀ سطح چهار حوزۀ علمیۀ قم و دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی (مبانی نظری اسلام)، دانشکدۀ معارف دانشگاه تهران. تهران، ایران
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3طلبۀ سطح سه حوزۀ علمیۀ قم و دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی (مبانی نظری اسلام)، دانشکدۀ معارف دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
اتمیان باستان اجسام را مرکّب از ذرّات بسیار ریز، غیر قابل مشاهده و نابسودنی به نام «اتم» می‌انگاشتند که هر جسمی به آنها تجزیه می‌شود. ارسطو در مقابل، تجزیۀ فیزیکی جسم را ردّ کرده، و به‌جای آن قائل به تجزیۀ متافیزیکی از ماده و صورت شد. بیشتر فلاسفه  به راه ارسطو رفتند، درحالی‌که که فیزیک جدید با تحقیقات مبتنی بر مشاهده، جانب اتمیزم را می‌گیرد. این نوشتار درصدد صحت‌سنجی راه‌حلی است که علامۀ طباطبایی برای دفع تعارض مذکور بیان نموده است، و اینکه در فرض استحالۀ جمع میان دو نظریه، باید جانب کدام مکتب را گرفت. تحقیق حاضر با روش تحلیل مفهومی، گزاره‌ای و سیستمی به حلّ این مسائل می‌پردازد.
به نظر می‌رسد راه‌حل علامه موجب تخریب و ناکارآمدی نظریّۀ «صورت» می‌شود. از نظر ارسطو، صورت، تمام حقیقت نوع است. لازمۀ این سخن آن است که صورت به سطح اتم، قابل فروکاهش نیست؛ زیرا هیچ اتمی به تنهایی تمام حقیقت جسم و بنیاد نوعیّت آن نیست؛ به عنوان مثال اتم یک «انسان» تمام حقیقت انسان را تشکیل نمی‌دهد.
کلیدواژه‌ها
اتمیزم؛ علامه طباطبایی؛ نظریۀ صورت
مراجع
      قرآن کریم.

  1. ابن سینا، حسین بن عبدالله؛ فن سماع طبیعی، ترجمۀ محمدعلی فروغی؛ تهران؛ انتشارات امیرکبیر؛ 1361
  2. ______________؛ اشارات و تنبیهات مع المحاکمات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی؛ قم؛ انتشارات البلاغه؛ 1375
  3. ______________؛ اشارات و تنبیهات مع المحاکمات، شرح فخرالدین رازی؛ قم؛ انتشارات مکتبۀ آیت الله مرعشی(ره)؛ 1404
  4. اخوان الصفا؛ رسائل اخوان الصفاء و خلّان الوفاء؛ بیروت؛ انتشارات الدار الإسلامیة؛ 1412
  5. ارزنده نیا، محمد؛ اتم و الفبای کتاب طبیعت؛ تهران؛ انتشارات کتاب‌های سپیده (وابسته به انتشارات اطلاعات)؛ 1371
  6. بابایی، پرویز؛ مکتب‌های فلسفی از دوران باستان تا امروز؛ تهران؛ انتشارات نگاه؛ 1392
  7. جعفری، محمدتقی؛ مولوی و جهان‌بینی‌ها؛ تهران؛ موسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری ره؛ 1395
  8. حقیقت قره قشلاقی، سهراب؛ تحلیل ماده و صورت نزد ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا؛ قم؛ تبیان؛ 1387
  9. حلّی، حسن بن یوسف؛ اسرار الخفیّه فی العلوم العقلیّه؛ قم؛ انتشارات بوستان کتاب؛ 1387
  10. عبودیت، عبدالرسول؛ چگونگی ترکیب ماده و صورت از نگاه صدرالمتألهین؛ معرفت فلسفی، شمارۀ 25؛ پاییز 1388.
  11. سام، مهدی؛ مبانی فلسفۀ علمی؛ تهران؛ انتشارات آذرخش؛ 1357
  12. سبزواری، ملاهادی؛ شرح منظومه، مرتضی مطهری؛ تهران؛ انتشارات حکمت؛ 1361
  13. شهرزوری، شمس الدین؛ رسائل الشجرة الهیة فی علوم الحقائق الربانیة؛ تهران؛ انتشارات موسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران؛ 1383
  14. شهیدی، سعیده سادات؛ ماهیت جسم از دیدگاه فلاسفۀ یونان باستان و مسلمان؛ فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی، شمارۀ 28و29؛ بهار و تابستان 1384
  15. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة؛ بیروت؛ انتشارات دار الإحیاء التراث؛ 1981
  16. ______________؛ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه؛ مشهد؛ انتشارات المرکز الجامعی للنشر؛ 1360
  17. ______________؛ المشاعر؛ تهران؛ انتشارات کتابخانۀ طهوری؛ 1363
  18. ______________؛ مفاتیح الغیب؛ تهران؛ انتشارات موسسۀ تحقیقات فرهنگی؛ 1363
  19. طباطبایی، محمدحسین؛ 1332؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم، حاشیه و پاورقی مرتضی مطهری؛ تهران؛ انتشارات صدرا؛ 1364
  20. ______________؛ ترجمه و شرح بدایة الحکمة، شرح علی شیروانی؛ قم؛ انتشارات بوستان کتاب؛ 1391
  21. ______________؛ ترجمه و شرح نهایة الحکمة، شرح علی شیروانی؛ قم؛ انتشارات دار الفکر؛ 1392
  22. ______________؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم؛ انتشارات موسسۀ اسماعیلیان ایران؛ 1412
  23. ______________؛ بدایة الحکمة؛ قم؛ انتشارات موسسة النشر الإسلامی؛ 1419
  24. ______________؛ نهایة الحکمة؛ قم؛ انتشارات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛ 1434
  25. ______________؛ ایضاح الحکمة ترجمه و شرح بدایة الحکمة، شرح علی ربانی گلپایگانی؛ قم؛ انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی؛ 1371
  26. طوسی، خواجه نصیرالدین؛ أجوبة المسائل النصیریة؛ تهران؛ انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی؛ 1383
  27. ______________؛ شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام، شرح عبدالرزاق لاهیجی؛ قم؛ انتشارات موسسة الإمام صادق علیه السلام؛ 1425
  28. فارابی، ابونصر؛ الجمع بین رأی الحکیمین؛ تهران، انتشارات الزهراء (س)؛ 1405
  29. فروغی، محمدعلی؛ سیر حکمت در اروپا؛ تهران؛ انتشارات هرمس؛ 1390
  30. قوام صفری، مهدی؛ نظریۀ صورت در فلسفه ارسطو؛ تهران؛ انتشارات حکمت؛ 1394
  31. کاپلستون، فردریک؛ 1956؛ تاریخ فلسفه کاپلستون، ترجمۀ سید جلال الدین مجتبوی؛ تهران؛ انتشارات سروش؛ 1392
  32. مصباح یزدی، محمدتقی؛ آموزش فلسفه؛ تهران؛ انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی؛ 1368
  33. مصطفوی، نفیسه؛ تبیین و نقد ماده و صورت در فلسفه اسلامی و مقایسه آن با فیزیک کوانتوم؛ قم؛ دفتر نشر معارف؛ 1387
  34. مطهری، مرتضی؛ مجموعۀ آثار شهید مطهری ره؛ تهران؛ انتشارات صدرا؛ 1371
  35. ملکیان، مصطفی؛ تاریخ فلسفۀ غرب: مجموعۀ درس‌های مصطفی ملکیان، ویراستۀ: سعید عدالت نژاد؛ تهران؛ انتشارات دفتر همکاری حوزه و دانشگاه؛ 1377
  36. هلزی هال، لوییس ویلیام؛ 1974؛ تاریخ و فلسفۀ علم، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ؛ تهران؛ انتشارات سخن؛ 1391
  37. Shields, Christopher, Jonathan barnes, Aristotle: a very short introduction, oxford university press, 2000
  38. Jean Baptiste Perrin, Encyclopedia of World Biography. Encyclopedia.com. https: //www.encyclopedia.com, 2023.
  39. Murray Gell-Mann, W.H.freeman, The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the Complex, and company newyork, 1994
  40. Francis Halzen and Alan D. Martin, Quarks and Leptones: An Introductory Course in Modern Particle Physics, 1991
  41. Michael V.Wedin, Aristotle's Theory of Substance The Categories and Metaphysics Zeta, oxford university press, 2000.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 314
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 238





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب