تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,110,063 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,213,797 |
دانش همیشه قدرت نیست! تحلیل جامعه شناختی سلطه گفتمان روانشناسی گرایی در ایران | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
دوره 30، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 51-72 اصل مقاله (705.42 K) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2023.348736.1797 | ||
نویسنده | ||
فرهاد بیانی* | ||
استادیار جامعهشناسی، گروه علم و فناوری، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی | ||
چکیده | ||
مقدمه: توجه فزاینده حاکمیت در ایران به گفتمان فردمحور و اصناف معرفت آن سبب نفوذ آرام و فزایندة نظریهها، روششناسی و رویکردهای فردمحور، به ویژه روانشناسیگری در تبیینها و تحلیلهای اجتماعی شده و این از مظاهر و مصادیق رابطة امپریالیستی میان گفتمان فردگرا و جامعهشناسی است. هدف: این مقاله در پی مطالعه و واکاوی این امپریالیسم و برملا کردن ابعاد مختلف آن است. مقاله پیشرو براساس روش- نظریه تبارشناسی انجام شده است. براساس فرض این تحقیق و شواهد تجربی و تاریخی مورد استناد، مکتب نامینالیسم و مدعاهای هستیشناختی و معرفت شناختیاش به مثابه بخش قابلتوجهی از قواعد و بنیانهای روانشناسی عمل میکند. یافتهها: یافتهها نشان میدهد گفتمان فردمحور و ذرهنگر از طریق روانشناسی، به عنوان یکی از اصناف معرفت آن، به صورت فزایندهای در جامعه ایران سربرآورده و رشد کرده است. نامینالیسم هم به مثابه بنیان هستیشناختی و معرفتشناختی این گفتمان نقش مهمی در تئوریزه کردن اهداف و رویههای موجود داشته است. نتیجه این وضعیت هم چیزی نیست جز فربه شدن امر فردی و تکیدگی و بیاعتبار شدن امر جمعی، هم در تحلیل واقعیت و هم در ساخت آن. در این میان نباید و نمیتوان از همراهی و همدستی قدرت و دانش برای ظهور، پاگرفتن و پایدار شدن این وضعیت غافل بود. | ||
کلیدواژهها | ||
نامینالیسم؛ امپریالیسم علمی؛ گفتمان فردمحور؛ روانشناسی گری؛ قدرت | ||
مراجع | ||
باشگاه خبرنگاران جوان، 03/07/1399. https://www.yjc.news/00VTo8
باقری، خسرو (1386). نوعملگرایی و فلسفه تعلیم و تربیت: بررسی دیدگاه ویلارد کواین و ریچارد رورتی در تعلیم و تربیت. تهران: دانشگاه تهران.
بیکر، ال. ترز (1381). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمه: هوشنگ نایبی. چاپ دوم. تهران: انتشارات روش.
پارسانیا، حمید و طالعی اردکانی، محمد. (1392). روششناسی بنیادین و روششناسی کاربردی در علوم اجتماعی با تاکید بر رئالیسم و نومینالیسم. فصلنامه معرفت فرهنگی و اجتماعی، 14(2): 73-96.
پوپر، کارل (1397). جامعه باز و دشمنان آن. ترجمه رحمتاله جباری. تهران: شرکت سهامی انتشار.
حیدری، آرش (1396). روانشناسی، حکومتمندی و نولیبرالیسم. مطالعات جامعهشناختی، 24(1): 39-9.
خبرگزاری دانا، 04/08/1392. http://danakhabar.com/fa/news/1160713
خبرگزاری مهر، 25/09/1395. mehrnews.com/xGx3Y
خبرگزاری ایمنا، 10/02/1396. www.imna.ir/news/301009
رُزلینگ، هانس (1399). واقعنگری؛ چرا جهان را کژ میفهمیم. ترجمه: علی کاظمیان. چاپ دوم. تهران: نشر کرگدن.
زائری، قاسم و نریمانی، آرش (1399). نفی امر اجتماعی: برآمدن گفتارهای فردگرایانه در ایران پساجنگ (روانشناسی موفقیت، عرفانگرایی و انسان اقتصادی). نشریه مطالعات جامعهشناختی، (56): 49-9.
فوکو، میشل (1389). نظم اشیاء: دیرینهشناسی علوم انسانی. ترجمه: یحیی امامی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
لوئیس، کوزر (1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
Amzadt, J., Femi, O., and Abdullahi, A. (2015). "Realist and Nominalist Traditions in Sociological Theorizing." Pp. 137-47 in Foundations of the Social Sciences, edited by Ilufoye Ogundiya and Jimoh Amzadt. Lagos: Malthouse.
Bagheri, Kh. (2007). Neopragmatism and the philosophy of education: examining the views of Willard Quine and Richard Rorty in education. Tehran: Tehran University Press. [in Persian]
Bashgah-e Khabarnegaran-e Javan. (2020). Available at www.yjc.news/00VTo8. [in Persian]
Bhaskar, R. (2005). The Possibility of Naturalism: A Philosophical Critique of the Contemporary Human Sciences: Routledge.
Clarke, S., & Walsh, A. (2009). Scientific imperialism and the proper relations between the sciences. International Studies in the Philosophy of Science, 23(2), 195-207.
Coser, L. (1994). Masters of Sociological Thought: Ideas in Historical and Social Context. Translated by Mohsen Solasi. Tehran: Elmi Press. [in Persian]
Dana News Agency. (2013). Available at http://danakhabar.com/fa/news/1160713. [in Persian]
Dennett, D. C. (1995). Darwin's Dangerous Idea. New York. Touchstone, Simon and Schuster.
Dupré, J. (1995). Against scientific imperialism. PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association,
Dupré, J. (2001). Human nature and the limits of science. Clarendon Press.
Foucault, M. (2010). The Order of Things: Archeology of the Humanities. Translated by Yahya Emami. Tehran: Institute for Cultural and Social Studies, Ministry of Science. [in Persian]
Heydari, A. (2016). Psychology, Governance and Neoliberalism. Sociological Review, 24(1): 9-39. [in Persian]
Imna News Agency. (2016). Available at www.imna.ir/news. [in Persian]
Mäki, U. (2002). Explanatory ecumenism and economics imperialism. Economics and Philosophy, 18(2), 237-259.
Mäki, U. (2013). Scientific imperialism: Difficulties in definition, identification, and assessment. International Studies in the Philosophy of Science, 27(3), 325-339.
Marx, K. (1976). Capital: A Critique of Political Economy, Volume 1. Penguin Books.
McDonald, M., & O'Callaghan, J. (2008). Positive psychology: A Foucauldian critique. The Humanistic psychologists, 36 (2), 127-142.
Mehr News Agency. (2015). Available at mehrnews.com/xGx3Y. [in Persian]
Parsania, H., and Talei Ardakani, M. (2012). Fundamental methodology and applied methodology in social sciences with emphasis on realism and nominalism. Cultural and Social Knowledge Quarterly, 14(2): 73-96. [in Persian]
Pinto, M. F. (2017). Imperializing epistemology: Shortcomings of the naturalistic turn. In U. Mäki, A. Walsh, & M. Fernández Pinto (Eds.), Scientific Imperialism (pp. 274-290). Routledge.
Popper, K. (2017). Open Society and its Enemies. Translated by Rahmatollah Jabbari. Tehran: Publishing Company. [in Persian]
Quine, W. V. (1969). Epistemology Naturalized. In Ontological Relativity and Other Essays. Columbia University Press.
Ritzer, George. 2011. "Sociological theory, eight edition." New York, America: The McGraw-Hill Companies.
Rosling, Hans. (2019). Factfulness: Ten Reasons We're Wrong about the World--And Why Things Are Better than You Think. Translated by Ali Kazemian. Second edition. Tehran: Kargdan Publishing. [in Persian]
Stigler, G. J. (1984). Economics: The imperial science? the scandinavian Journal of economics, 86(3), 301-313.
Therese, L., B. (2002). Doing Social Research. Translated by Houshang Naebi. Tehran: Soroush Press. [in Persian]
Zairi, Q., and Narimani, A. (2019). Negation of the social: the emergence of individualistic discourses in post-war Iran (psychology of success, mysticism and economic man). Journal of Sociological Review, (56): 9-49. [in Persian] | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 261 |