پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,521,043 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,780,617 |
از «کشف اسرار» تا «ولایت فقیه»: ثبات در اندیشۀ سیاسی امام خمینی (ره) | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 13، شماره 2، تیر 1402، صفحه 39-51 اصل مقاله (716.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.360367.1623 | ||
| نویسنده | ||
| اکبر اشرفی* | ||
| دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نظریۀ ولایت فقیه یکی از مهم‌ترین ارکان اندیشۀ سیاسی امام خمینی (ره) برای رهبری جامعۀ اسلامی در عصر غیبت امام معصوم (ع) است. به‌علاوه ایشان، تنها فقیهی است که توانست بر مبنای این نظریه، حکومت اسلامی تشکیل بدهد و به آن به‌عنوان اولین تجربۀ حاکمیت فقیه بر جامعه نمود عینی ببخشد. سوال اصلی مقالۀ حاضر این است که آیا اندیشۀ سیاسی امام خمینی از زمان انتشار کتاب کشف اسرار تا تدوین کتاب ولایت فقیه دچار تحول شده یا ثابت بوده است. برای پاسخ به این سؤال با بهره‌گیری از روش مقایسه‌ای، محتوای دو کتاب امام خمینی با عنوان کشف اسرار و ولایت فقیه تحلیل و بررسی شده است. فرضیۀ پژوهش براین‌اساس است که امام خمینی نظریۀ ولایت فقیه را در هر دو کتاب مذکور مطرح کرده است و مجتهد عادل را در عصر غیبت، جانشین امام معصوم با تمام اختیارات او می‌داند. بنابراین امام خمینی در زمان‌های مختلف براساس مقتضیات زمان و مکان – که از نظر ایشان دو عنصر کلیدی در اجتهاد است – ابعاد مختلف اندیشۀ سیاسی خود را مطرح کرده است، اما چارچوب اندیشۀ سیاسی امام خمینی از ابتدای نظریه‌پردازی تا پایان عمرشان ثابت بوده است. چارچوب نظری حاکم بر اندیشۀ امام خمینی در هر دو کتاب، مبتنی‌بر دیدگاه تشیع در باب شیوۀ رفتار مؤمنان با حاکم جائر است که اصل اساسی در این مکتب، نفی همکاری با حاکم جائر است، مگر اینکه شرایط خاصی این همکاری را مجاز کند. این مبنا قادر است اندیشه و عمل سیاسی امام خمینی را در ادوار مختلف سیاسی ایشان از جمله شدت و ضعف رویکرد ایشان را نسبت‌به حکومت پهلوی تبیین کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام خمینی؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ اندیشۀ سیاسی؛ حاکم جائر؛ کشف اسرار؛ عصر غیبت | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌شعبه، ابی‌محمدالحسن (1384 هجری). تحف‌العقول. تصحیح علی‌اکبر الغفاری. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
اخوان کاظمی، بهرام (1390). ولایت مطلقۀ فقیه از دیدگاه امام خمینی (ثبات یا تحول نظری). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
الحرالعاملی، شیخ محمدبن‌الحسن (1401 هجری). وسائل‌الشیعه. جلد 18. تهران: المکتبه‌الاسلامیه.
الشاکری، حسین (1417 هجری). موسوعة المصطفی و العتره: الصادق جعفر. جلد 10. قم: الهادی.
امام خمینی (1389). صحیفه امام. چاپ پنجم. جلد 1. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خمینی (1389). صحیفه امام. چاپ پنجم. جلد 1. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خمینی (بی‌تا). کشف اسرار. بی‌نا.
امام خمینی (1373). ولایت فقیه (حکومت اسلامی). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
حسینیان، روح‌الله (1380). تاریخ سیاسی تشیع تا تشکیل حوزۀ علمیه (مقدمه‌ای بر تاریخ انقلاب اسلامی). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حسینیان، روح‌الله (1387). چهارده سال رقابت ایدئولوژیک شیعه در ایران، 1343-1356. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1368). ولایت فقیه: رهبری در اسلام. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
عمید زنجانی، عباسعلی(بی‌تا). مبانی اندیشۀ سیاسی اسلام. تهران: مؤسسۀ فرهنگی اندیشه.
عمید زنجانی، عباسعلی (1383). فقه سیاسی. جلد هشتم. فقه و سیاست: تحول مبانی اندیشۀ سیاسی در فقه شیعه. تهران: امیرکبیر.
عنایت، حمید (1365). اندیشۀۀ سیاسی در اسلام معاصر. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
کلانتری، ابراهیم، فرزانه‌پور، حسین و خسروی زارگز، حسین (1391). تحلیل و بررسی سیر تطور و تکامل نظریۀ ولایت فقیه در اندیشۀ فقهای شیعه (با تأکید بر نظریۀ ولایت مطلقۀ فقیه امام خمینی). فصلنامۀ پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 1 (3)، 9-32.
فوزی، یحیی (1384). اندیشۀ سیاسی امام خمینی (ره). قم: دفتر نشر معارف.
لک‌زایی، نجف (1383). سیر تطوّر تفکر سیاسی امام خمینی (ره). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 352 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 218 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب