پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,410,376 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,179,787 |
بنیادهای نظری مقاومت در برابر قدرت‌های استعماری در نظام اندیشگی شیخ فضل‌الله نوری | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 13، شماره 2، تیر 1402، صفحه 23-37 اصل مقاله (793.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.362330.1631 | ||
| نویسنده | ||
| محمد ملک زاده* | ||
| استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شیخ فضل‌الله نوری نمایندۀ جریانی در ایران است که بیش از هر چیز به حفظ دیانت و استقلال کشور در تمام عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌اندیشید. از جمله مسائلی که دغدغۀ ایشان در ایران بود، استبداد و استعمار در کنار حفظ استقلال کشور بود؛ مسئله‌ای که او را از پیشروان نهضت تنباکو و جنبش مشروطۀ مشروعه در ایران قرار داد. شیخ فضل‌الله با شناخت عمیقی که از مبانی فرهنگ و تمدن غرب و اصول فکری و اندیشۀ سیاسی آن‌ها داشت، هدف اصلی مبارزات خود را صیانت از دین به‌عنوان عامل همبستگی، وحدت و استقلال ایرانیان و حفظ عزت مردم ایران با قطع دست اجانب از سرنوشت کشور قرار داد. دشمنان شیخ فضل‌الله عمدتاً دو جریان خارجی استعمار و داخلی غرب‌گرا بودند که شیخ را سد راه پیشبرد اهداف خویش می‌دیدند و درنهایت ایشان جان خود را در راه دفاع از ساحت دین و مبارزه برای استقلال ایران فدا کرد. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیف و تحلیل به مبانی اندیشگی و ابعاد مبارزات استقلال‌طلبانۀ شیخ فضل‌الله در رهایی ایران از سلطۀ استعمار می‌پردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعمار؛ انقلاب مشروطه؛ انگلیس و روسیه؛ شیخ فضل‌الله نوری؛ مقاومت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conceptual underpinnings of resistance against colonial powers within Sheikh Fazlullah Nouri's framework of thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Malekzadeh | ||
| Assistant Professor at the Institute of Islamic Culture and Thought, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Sheikh Fazullah Nouri embodies a political and cultural movement in Iran whose foremost concern is the preservation of the nation's religious identity and its autonomy across economic, social, and political domains. Terrorism, colonialism, and the preservation of the nation's independence were among the matters that occupied his attention in Iran. This matter positioned him among the forerunners of the Iranian legitimate constitutional movement and the tobacco movement. By leveraging his profound understanding of the underpinnings of Western civilization and culture, Sheikh Fazlullah directed his campaigns primarily towards safeguarding the dignity of the Iranian people, preserving the role of religion in the nation's unity and independence, and severing the foreign influence over the country's destiny. Principally the two currents of foreign colonialism and internal westernism opposed Sheikh Fazlullah. These factions viewed the Sheikh as an impediment to their objectives. Ultimately, Sheikh Fazlullah gave his life to defend the religion and fight for Iran's independence. By employing a descriptive and analytical approach, this article examines the intellectual underpinnings and facets of Sheikh Fazlullah's Iranian independence movement and liberation from colonial rule. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| colonialism, independence of Iran, England and Russia, Sheikh Fazlollah Nouri, resistance | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌عاشور، محمدالطاهر (1420 ق). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسۀ التاریخ العربی.
ابن‌عربی، محمدبن علی (بی‌تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دار صادر.
ابوالحسنی منذر (الف)، علی (1391). آخرین آواز قو. تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
ابوالحسنی منذر (ب)، علی (1391). کالبدشکافی چند شایعه دربارۀ شیخ فضل‌الله. تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
ابوالحسنی منذر، علی (1360). تحلیلی از نقش سه‌گانۀ شیخ فضل‌الله نوری در نهضت تحریم تنباکو. تهران: پیام آزادی.
ابوالحسنی منذر، علی (1368). پایداری تا پایدار. تهران: مؤسسۀ تحقیقاتی و انتشاراتی نور.
ابوالحسنی منذر، علی (1380). کارنامۀ شیخ فضل‌الله نوری؛ پرسش‌ها و پاسخ‌ها. تهران: عبرت.
ادیب هروی خراسانی، محمدحسن (1361). تاریخ پیدایش مشروطیت ایران. مشهد: چاپخانۀ خراسان.
اصفهانی کربلایی، حسن (1382). تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو. به کوشش رسول جعفریان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
اعظام‌الوزاره قدسی، حسن (1342). خاطرات من یا روشن‌شدن تاریخ صدساله. جلد 1. تهران: چاپ حیدری.
افشار، ایرج (1359). اوراق تازه‌یاب مشروطیت و نقش تقی‌زاده. تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
امام خمینی، روح‌الله (1379). صحیفۀ امام؛ مجموعه آثار امام خمینی. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
انصاری، مهدی (1369). شیخ فضل‌الله نوری و مشروطیت (رویارویی دو اندیشه). تهران: امیرکبیر.
اوبن، اوژون (1362). ایران امروز. 1906-1907. ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی. تهران: زوار.
ایوری، پیتر (1367). تاریخ معاصر ایران از تأسیس تا انقراض سلسلۀ قاجار. ترجمۀ محمد رفیعی مهرآبادی. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی عطایی.
آجودانی، ماشاءالله (1382). مشروطۀ ایرانی. تهران: اختران.
آر. کدی، نیکی (1356). تحریم تنباکو در ایران. ترجمۀ شاهرخ قائم‌مقامی. تهران: امیرکبیر.
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1362). شرح زندگانی میرزای شیرازی. ترجمۀ حمید تیموری. تهران: میقات.
آل‌احمد، جلال (1356). غرب‌زدگی. تهران: رواق.
بامداد، مهدی (1347). شرح حال رجال ایران در قرن 12 و 13 و 14 هجری. تهران: زوار.
براون، ادوارد (1376). انقلاب مشروطیت ایران. ترجمۀ مهری قزوینی. تهران: کویر.
بشیری، احمد (1363). کتاب آبی؛ گزارش‌های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس دربارۀ انقلاب مشروطۀ ایران. ج 1، 17 دسامبر 1906 - 28 نوامبر 1908. تهران: نو.
بهرامی، عبدالله (1344). تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران از زمان ناصرالدین‌شاه تا آخر سلسلۀ قاجاریه. تهران: کتابخانۀ سنایی.
بهمنی، جواد (1359). فاجعۀ قرن یا کشتن شیخ فضل‌الله نوری. تهران: سعیدی.
ترکمان، محمد (1362). رسایل، اعلامیه‌ها، مکتوبات و روزنامۀ شیخ فضل‌الله نوری. جلد 1.تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
ترکمان، محمد (1363). مکتوبات، اعلامیه‌ها... و چند گزارش پیرامون نقش شیخ شهید فضل‌الله نوری. ج 2.تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
تندرکیا، شمس‌الدین (1335). نهیب جنبش ادبی- شاهین پرتو. تهران: روزنامۀ سیاسی فرمان.
تندرکیا، شمس‌الدین (1380). سر دار: گزارشی تحلیلی از بردار‌رفتن آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری در نهضت مشروطه. تهران: کتاب صبح.
تیموری، ابراهیم (1368). تحریم تنباکو. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
جعفریان، رسول (1365). ذهنیت غربی در تاریخ معاصر. اصفهان: دانشگاه اصفهان، حوزۀ فرهنگ و معارف.
حسن‌زاده، مجید (1374). شیخ فضل‌الله نوری در ظلمت مشروطه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
حسینی علایی، محمدناصر (1374). دلایل مخالفت شیخ فضل‌الله نوری با مشروطیت. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه امام صادق (ع).
دولت‌آبادی، یحیی (1371). حیات یحیی. تهران: نشر فردوسی.
رائین، اسماعیل (1357). فراموش‌خانه و فراماسونری در ایران. تهران: امیرکبیر.
رائین، اسماعیل (بی‌تا). اسنادخانۀ سدان. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
رضوانی، هما (1362). لوایح آقا شیخ فضل‌الله نوری. تهران: نشر تاریخ ایران.
روزنامۀ اطلاعات. 23 دی 1327. شوشتری، محمدعلی. مقالۀ «چرا مرحوم شیخ فضل‌الله...».
روزنامۀ انجمن مقدس ملی اصفهان. سنۀ 1325 ق.
روزنامۀ مجلس. ش 8، 22 شوال 1324 ق.
سایکس، سرپرسی (1380). تاریخ ایران. جلد 2.ترجمۀ سید محمدتقی فخر داعی گیلانی. تهران: افسون.
شریف کاشانی، محمدمهدی (1362). واقعات اتفاقیه در روزگار. به کوشش منصوره اتحادیه (نظام‌مافی) و سیروسس عدونیان. تهران: نشر تاریخ ایران.
شوستر، مورگان (1344). اختناق ایران. ترجمۀ ابوالحسن موسوی شوشتری. تهران: بنگاه مطبوعاتی صفیعلی‌شاه.
شهوازی بختیاری، ستار (1385). بازخوانی روزنامۀ شیخ فضل‌الله نوری. تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
صفایی، ابراهیم (1348). اسناد مشروطه. تهران: کتاب‌فروشی سخن.
علامه امینی، عبدالحسین (1363). شهیدان راه فضیلت. ترجمۀ جلال‌الدین فارسی. تهران: روزبه.
علامیر (احتشام‌السلطنه)، محمود (1367). خاطرات احتشام‌السلطنه. به کوشش محمدمهدی موسوی. تهران: زوار.
عین‌السلطنه سالور، قهرمان میرزا (1377). روزنامۀ خاطرات عین‌السلطنه. به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار. جلد 3. تهران: اساطیر.
فیرحی، داود (1400). آستانۀ تجدد در شرح تنبیه الامه و تنزیه المله. تهران: نشرنی.
کاتوزیان، محمدعلی (همایون) (1379). دولت و جامعه در ایران (انقراض قاجار و استقرار پهلوی). ترجمۀ حسن افشار. تهران: مرکز.
کسروی، احمد (1340). تاریخ مشروطۀ ایران. تهران: امیرکبیر.
الکسویچ زینویف، ایوان (1362). انقلاب مشروطیت ایران. ترجمۀ ابوالقاسم اعتصامی. تهران: اقبال.
گروته، هوگو (1369). سفرنامۀ گروته. ترجمۀ مجید جلیلوند. تهران:کاوش.
مامونتوف، ن. پ. (1363). حکومت تزار و محمدعلی میرزا. ترجمۀ شرف‌الدین قهرمانی. به اهتمام همایون شهیدی. تهران: اشکان.
مجلۀ کاوه. سردبیر: حسن تقی‌زاده. دورۀ جدید. غره جمادی‌الآخر 1338 ق/22 ژانویه 1920 م. طبع افست. دورۀ کامل یک جلدی. تهران. نشر وین. 1334 ش.
مجلۀ وحید. سال چهارم. تیر 1346. ش 7. تاریخ بختیاری.
محمدی، مجتبی (1392). بررسی تطبیقی اندیشه‌های سیاسی شیخ فضل‌الله نوری و علامه نائینی با تأکید بر دموکراسی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد تهران مرکزی.
محیط مافی، هاشم (1363). مقدمات مشروطیت. به کوشش مجید تفرشی و جواد جانفدا. تهران: فردوسی.
مردوخ، محمد (1345). تاریخ کرد و کردستان و توابع یا تاریخ مردوخ. سنندج: چاپخانۀ ارتش.
معاصر، حسن (1347). تاریخ استقرار مشروطیت در ایران. مستخرجه از روی اسناد محرمانۀ وزارت امور خارجۀ انگلستان. تهران: ابن‌سینا.
ملک‌زاده، مهدی (1363). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: علمی.
ناظم‌الاسلام کرمانی، محمد (1357). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نجفی، موسی و جعفریان، رسول (1373). سدۀ تحریم تنباکو. تهران: امیرکبیر.
نوری وکیل‌آباد، یحیی (1393). تحلیل مفهوم دولت مشروطه (با تأکید بر نظرات شیخ فضل‌الله نوری). پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد تهران مرکزی.
نوری، شیخ فضل‌الله. رساله حرمت استطراق از طریق جبل به مکه معظمه. تهران. شعبان 1320 هجری. در: واعظ خیابانی، حاج ملاعلی (1366 ق). علما معاصرین. تهران: اسلامیه.
همفر، مستر (۱۴۱۱ ق). خاطرات سیاسی-تاریخی مستر همفر در کشورهای اسلامی. ترجمۀ علی کاظمی با مقدمۀ آیت‌الله شیخ حسین لنکرانی. قم: کانون نشر اندیشه‌های اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 124 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 88 |
||