سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,524,556
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,785,121
گلی, اکرم, وکیلی, هادی. (1401). رویکرد صوفیان به تجدد و مدرنیسم در ایران. , 55(2), 383-363. doi: 10.22059/jrm.2023.351419.630400
اکرم گلی; هادی وکیلی. "رویکرد صوفیان به تجدد و مدرنیسم در ایران". , 55, 2, 1401, 383-363. doi: 10.22059/jrm.2023.351419.630400
گلی, اکرم, وکیلی, هادی. (1401). 'رویکرد صوفیان به تجدد و مدرنیسم در ایران', , 55(2), pp. 383-363. doi: 10.22059/jrm.2023.351419.630400
گلی, اکرم, وکیلی, هادی. رویکرد صوفیان به تجدد و مدرنیسم در ایران. , 1401; 55(2): 383-363. doi: 10.22059/jrm.2023.351419.630400

رویکرد صوفیان به تجدد و مدرنیسم در ایران

مجله ادیان و عرفان
دوره 55، شماره 2، آذر 1401، صفحه 383-363    اصل مقاله (275.97 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2023.351419.630400
نویسندگان
اکرم گلی1؛ هادی وکیلی* 2
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
2دانشیارگروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد،
چکیده
در فاصله دوره مشروطه تا پهلوی، تجدد و مدرنیسم مهم‌ترین دغدغه حکومت و دین‌مداران بوده است. صوفیان نیز در حوزه­ عینی ـ اجتماعی مانند آموزش نوین، موسیقی، نوع پوشش، احزاب و انجمن‌ها؛ و در حوزه نظری و مبانی تفکر نوین، مانند ناسیونالیسم و اومانیسم واکنش نشان داده‌اند. صفی‌علیشاهی و سلطان علیشاهی مهم‌ترین شاخه­های طریقت نعمت‌اللهیه بودند که هر یک دیدگاه و عملکرد متفاوتی داشتند. پرسش این است که آنان با تکیه بر مبانی اعتقادی خود چه رویکردی در مواجهه با موج مدرنیسم در عصر مشروطه‌ و سپس دوره پهلوی داشتند؟ فرض بر این است که صوفیان ضمن پرهیز از اقدامات انقلابی دوره مشروطه، از موج مدرن‌گرایی آن کاملاً منفک نشدند و در دوره پهلوی موافقتها و مخالفتها با مسائل عمدتاً فرهنگی آنان را به بازبینی مبانی اعتقادی واداشت. دستاورد این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، نشان می­دهد صوفیان ضمن پذیرش ظواهر نوگرایی، تغییرات ساختاری و بنیادینی را در اعتقادات دینی نپذیرفتند.
 
کلیدواژه‌ها
صوفیان؛ تجدد؛ مدرنیسم؛ مشروطه؛ پهلوی؛ ایران
مراجع
 

  1. آزمایش، مصطفی، هنوز هم خورشید از شرق می­درخشد، تهران: حقیقت، 1381.
  2. امین، حسن، کارنامه غنی؛ نقدی بر تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عصرپهلوی، تهران: دایره المعارف ایران­شناسی، 1381.
  3. پازوکی، شهرام، عرفان و هنر در دوره مدرن، تهران: نشر علم،1393.
4 تابنده، سلطان حسین (رضاعلیشاه)، ده سخنرانی حضرت آقای حاج سلطان حسین تابنده، تهران: حقیقت، 1382.

  1. ـــــــــــ ، نظر مذهبی به اعلامیه جهانی حقوق بشر، تهران: چاپخانه پیروز، 1345.
  2. تابنده، علی، خورشید تابنده؛ شرح احوال و آثار عالم ربانی سلطان حسین تابنده گنابادی (رضاعلیشاه)، تهران: حقیقت، 1377.
  3. تابنده، نورعلی (مجذوب­علیشاه). پرسش و پاسخ؛ با گزیده هایی از بیانات حضرت آقای حاج دکتر نورعلی تابنده (جزوه صد و شصت و هشت) 1392.
  4. تابنده گنابادی، سلطان حسین، نابغه علم و عرفان در قرن چهاردهم؛ شرح حال مرحوم حاج ملاسلطان محمد گنابادی «سلطان علیشاه»، بی­جا، نشر تابان، 1374.
  5. خالقی، روح الله، سرگذشت موسیقی ایران، ج1، تهران: صفیعلیشاه، 1378.
  6. 10. دهقانی، رضا و علی اصغر چاهیان بروجنی، (1397)، «طریقت صفیعلیشاهی، نمونه­ای از پیوند طریقت و سیاست در عصر قاجار»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال دهم، شماره 37، تابستان. صص 98ـ65.
  7. دیبا، فریده، دخترم فرح؛ خاطرات بانو فریده دیباـ مادر فرح پهلوی، ترجمه الهه رئیس فیروز، تهران: به آفرین، 1379.
  8. رازشیرازی، ابوالقاسم بن عبدالنبی (میرزا بابا)، طباشیر الحکمه؛ شرح حدیث نور محمدی(ص)، تهران: بی­نا، 1319ق.
  9. رائین، اسماعیل، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، ج3، تهران، امیرکبیر. 1357.
  10. سازمان اسناد ملی ایران، خشونت و فرهنگ؛ اسناد محرمانه کشف حجاب (1313ـ1324)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران (مدیریت پژوهش، انتشارات و آموزش)، 1371.
  11. سلطان­علیشاه، سلطان محمدبن حیدر، مجمع­السعادات، تهران: حقیقت، 1379.
  12. صالح­علیشاه گنابادی، محمدحسن، نامه­های صالح، تهران: چاپخانه تابان، 1346.
  13. صالحی بروجنی، نیره، «بررسی تاریخی هویت فرهنگی سلسله دراویش نعمت­اللهی گنابادی»، پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا، 1391
  14. صفایی، ابراهیم، رهبران مشروطه، 2ج، تهران: جاویدان علمی، 1362.
  15. طبری، احسان، جامعه ایران در دوران رضاشاه پهلوی، تهران: فردوس، 1394.
  16. غنی، قاسم، یادداشتهای دکتر قاسم غنی، ج1، تهران: زوار،1367.
  17. فاطمی، ساسان، «سیر نفوذ موسیقی غربی به ایران در عصر قاجار»، نشریه هنرهای زیباـ هنرهای نمایشی و موسیقی، دوره 19، شماره 2، پاییز و زمستان 1393، صص 5ـ16.
  18. فراشبندی، علیمراد، تاریخچه حزب دموکرات فارس، تهران: اسلامی، 1359.
  19. فروید، زیگموند، رویا، ترجمه محمد حجازی، تهران: کتابفروشی ابن سینا، بی­تا.
  20. قنبری، محی­الدین و صبا فدوی، «ظهیرالدوله: نوسازی تصوف با اغراض تجدد در انجمن اخوت»، مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهش­نامه انجمن ایرانی تاریخ، سال هفتم، شماره 28، 1395، صص 122ـ101.
  21. کسروی، احمد، تاریخ هجده ساله آذربایجان، تهران: امیرکبیر، 1371.
  22. کیانی، محسن، تاریخ خانقاه در ایران، تهران: کتابخانه طهوری، 1369.
  23. کیوان قزوینی، عباسعلی، رازگشا؛ بهین سخن، استوار، بکوشش محمود عباسی، بی­نا، 1376.
  24. محمدکریم خان، ترجمه رجوم الشیاطین، بی­جا: بی­نا، 1268.
  25. مدرسی چهاردهی، نورالدین، سلسله­های صوفیه ایران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1382.
  26. مرسلوند، حسن، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، تهران: الهام، ج3. 1373.
  27. مرکز بررسی اسناد تاریخی، رجال عصر پهلوی؛ دکتر منوچهر اقبال به روایت اسناد، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1379.
  28. نجمی، ناصر، بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی، تهران: انیشتین، 1373.
  29. نعمت­اللهی، عبدالصالح، تیغ برنده، تهران، چاپخانه پیام،1361.
  30. نورعلیشاه ثانی، علی بن سلطان محمد، رجوم الشیاطین، قم: نسخه خطی کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی (شماره بازیابی 36643)، 1315 ق.
  31. نیر شیرازی، عبدالرسول، روزگار پهلوی اول، شیراز، دریای نور، تصحیح محمد یوسف نیری، 1387.
  32. هجرتی، محمدحسن، گناباد از فرود تا فردا (نگاهی تاریخی ـ جغرافیایی، اقتصادی ـ اجتماعی، فرهنگی ـ عمرانی و ...)، مشهد: انتشارات گناباد، 1386.
  33. یادنامه صالح، تهران: هیات تحریریه کتابخانه امیرسلیمانی، 1367.
 

اسناد

  1. مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ش 779014، 17/ 12/ 1336.
  2. ــــــــــ ، ش 123212، 12/03/1350.
  3. Lewisohn, Leonard, “An Introduction to the History of Modern Persian Sufism” Part II: A Socio-Cultural Profile of Sufism, from the Dhahabī Revival to the Present Day Author(s): Source: Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 62, No. 1 (1999), pp. 36-59.
  4. Bos, Matthijs Van den, Mystic Regimes: Sufism and State in Iran, from the late Qajar Era to the Islamic Republic (Leiden: Brill, 2002).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 257
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 313





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب