تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,684 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,330 |
سنجش و تحلیل عدالت فضایی در توزیع کاربریهای خدماتی در سطح محلات شهری (مورد مطالعاتی: محلات منطقه پنج شهر رشت) | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
دوره 56، شماره 2، اردیبهشت 1403، صفحه 97-112 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2023.352932.1008572 | ||
نویسندگان | ||
هما مسعودی ثانی جویباری1؛ علی شکور2؛ امیر دلمانیان3؛ میلاد بابایی الیاسی* 4 | ||
1گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران | ||
2گروه جغرافیای انسانی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران | ||
3گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب، تهران، ایران | ||
4گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران | ||
چکیده | ||
چکیده یکی از مهمترین دغدغههای اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع، تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در مناطق و محلات مختلف شهر بر حسب نیازهای جامعه شهری است. توزیع نشدن بهینه خدمات میان مناطق و محلات مختلف شهر، زمینه بروز مسائل ناشی از بیعدالتیها و نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی را فراهم میآورد. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و ارزیابی کاربریهای خدمات شهری با تاکید بر عدالت فضایی در محلات یازدهگانه منطقه پنج شهر رشت میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانهای میباشد که از هفت شاخص خدمات شهری، برای نیل به هدف پژوهش استفاده گردیده است. برای تحلیل و رتبه بندی محلات از منظر برخورداری از خدمات عمومی و جایگاه کاربریهای شهری در منطقه، از مدلهای جدید تصمیم گیری چند معیاره نظیر کوکوسو (Cocoso) و ماباک (Mabac) استفاده شده است. نتایج تحلیل کوکوسو نشان میدهد که از میان محلات یازدهگانه پژوهش حاضر، محله ۳ دارای بهترین رتبه و محله ۵ دارای بدترین رتبه از نظر توزیع شاخصهای کاربری شهری بودهاند. همچنین با استفاده از روش ماباک مشخص گردید که در منطقه پنج شهر رشت، کاربری پارک و فضای سبز بهعنوان جایگاه اول و کاربری آموزشی در جایگاه دوم دارای بیشترین میزان سرانه و کاربری تجاری در جایگاه آخر دارای کمترین میزان سرانه بوده است. بنابراین مدیریت شهری رشت نیازمند توجه به محلات محروم علیالخصوص محلات کم برخوردار از منطقه پنج در شاخصهای مرتبط میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
توزیع خدمات شهری؛ عدالت فضایی؛ مدل کوکوسو؛ مدل ماباک؛ شهر رشت | ||
مراجع | ||
احمدپور، احمد؛ حاتمی نژاد، حسین؛ زیاری، کرامت الله؛ فرجی سبکبار، حسنعلی و وفایی، ابوذر. (۱۳۹۳). بررسی و ارزیابی کاربری اراضی شهری از منظر عدالت اجتماعی (موردمطالعه: شهر کاشان). آمایش سرزمین، ۶ (۲)، ۱۷۹-۲۰۸. احمدی، سیدعباس؛ ایرانی هریس، صیاد و دلالت، مراد. (۱۳۹۹). تحلیل و بررسی خدمات عمومی شهر اهر با تأکید بر عدالت فضایی. جغرافیایی آمایش شهری - منطقهای، ۱۰ (۳۷)، ۱۸۷-۲۱۰. احمدی، محمد و شمسیپور، علیاکبر. (۱۳۹۹). تحلیل توزیع خدمات عمومی با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر بجنورد). پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، ۸ (۱)، ۷۳-۹۸. اسمعیل پور، نجما و شکیبامنش، مهدی. (۱۳۹۸). تحلیل نابرابری فضایی در برخورداری از کاربریهای خدمات شهری (نمونه موردی: شهر یزد). برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، ۹ (۲)، ۷۱-۸۸. امیر انتخابی، شهرام؛ قلی پور، یاسر و میثمی، سعید. (۱۳۹۷). تحلیلی بر ارتباط شهر یادگیرنده و شهر خلاق در راستای دستیابی به شهر پایدار (مطالعه موردی: شهر رشت). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، ۱۳ (۲)، ۴۶۵-۴۸۲. آروین، عباس علی و کیانی، علیرضا. (۱۳۹۹). تحلیل فضایی پراکنش خدمات عمومی شهری با استفاده از ماتریس اقلیدسی (مطالعه موردی: شهر یزد). پژوهشهای جغرافیایی انسانی، ۵۲ (۴)، ۱۳۷۳-۱۳۸۹. بشارتی فر، صادق و میرآبادی، مصطفی. (۱۳۹۹). تبیین الگو و تحلیل نحوه توزیع خدمات شهری در شهرهای نفتخیز (مطالعه موردی: شهرآبادان). پژوهشهای جغرافیای انسانی، ۵۲ (۴)، ۱۲۹۵-۱۳۱۸. توزه، احمد. (۱۳۹۲). بررسی و تحلیل عدالت فضایی در شهر سقز. پایاننامه دوره کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. جرفی، محمدامین؛ مدیری، مهدی و مهدوی حاجیلویی، مسعود. (۱۳۹۹). برنامهریزی راهبردی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز). آمایش محیط، ۱۳ (۵۰)، ۱۵۱-۱۷۰. جعفری، فیروز؛ رسولزاده، زهرا و حمیدی، اکبر. (۱۳۹۸). تحلیل توزیع پارکهای شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر بناب). جغرافیای اجتماعی شهری، ۶ (۱)، ۴۳-۵۶. داداش پور، هاشم و رستمی، فرامرز. (۱۳۹۰). بررسی و تحلیل نحوه توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر یاسوج). جغرافیا و توسعه ناحیهای، ۹ (۱۶)، ۱۷۱-۱۹۸. داداش پور، هاشم؛ علیزاده، بهروز و رستمی، فرید. (۱۳۹۳). گفتمان عدالت فضایی در شهر. انتشارات آذرخش، تهران. شیخ علی پور، بهزاد؛ عبدالهی، علیاصغر و پور خسروانی، محسن. (۱۳۹۸). بررسی توزیع خدمات شهری در راستای عدالت فضایی (مطالعه موردی: مناطق چهارگانه شهر کرمان). جغرافیا آمایش شهری-منطقهای، ۹ (۳۱)، ۱۵-۳۴. صادقیان، میکائیل. (۱۳۹۴). تحلیل بر پراکنش جمعیت و خدمات شهری با رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: هادی شهر). پایاننامه ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، پردیس بینالمللی ارس، دانشگاه تبریز. عبدی، علی؛ رحمانی، بیژن و تاج، شهره. (۱۳۹۸). تحلیل نابرابریهای فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهرستان قرچک). جغرافیای گردشگری فضا، ۹ (۳۳)، ۶۹-۸۸. علی جانی، اکبر و نظری، وحید. (۱۳۹۵). تحلیل نقش الگوی توزیع و پراکنش کاربری تجاری-خدماتی در توسعه فضایی- کالبدی شهر (مطالعه موردی: منطقه ۳ شهرداری قزوین). کنفرانس بینالمللی مهندسی عمران، معماری و برنامهریزی شهر، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. کرکه آبادی، زینب و الماسی مفیدی، حسین. (۱۳۹۳). بررسی و ارزیابی نحوه توضیح خدمات شهری از منظر عدالت فضایی (نمونه موردی: شهر بومهن). هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران (جغرافیای سیاسی)، شهر تهران. کنعانپور، عبدالله؛ معصومی، محمدتقی و نظم فر، حسین. (۱۴۰۰). واکاوی عدالت فضایی در تخصیص کاربریهای اراضی شهری (مطالعه موردی: مناطق پنجگانه شهر اردبیل). پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، ۹ (۳)، ۶۳۷-۶۶۲. کوشانه، روشن؛ عزت پناه، بختیار و موسوی، میرنجف. (۱۳۹۸). تحلیل پراکنش فضایی کاربریهای خدمات عمومی شهری با استفاده از روش شاخص ویلیامسون (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز). نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، ۱۱ (۴)، ۲۰۶-۲۲۱. الماسی مفیدی، حسین؛ زند مقدم، محمدرضا و زیویار، پروانه. (۱۳۹۸). بررسی وضعیت عدالت توزیعی در دسترسی به خدمات شهری (مطالعه موردی: شهر بومهن). جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، ۱۰ (۱)، ۷۹-۹۴. محمدی کاظمآبادی، لیلا؛ خانی زاده، محمدعلی و بابایی چله بری، محسن. (۱۳۹۸). تحلیلی بر پراکنش خدمات و جمعیت شهری با تأکید بر عدالت فضایی و برخورداری شهری (مطالعه موردی: شهر ایلام). جغرافیای اجتماعی شهری، ۶ (۱)، ۱۷۵-۱۹۱. doi: 10.22103/JUSG.2019.1985 محمدی، چنور؛ محمدی، سعدی و داوری، الهام. (۱۴۰۰). سنجش و تحلیل عدالت فضایی کاربریهای خدمات شهری (مطالعه موردی: محلات منطقه دو شهر اردبیل). آمایش محیط، ۱۴ (۵۳)، ۴۳-۶۶. مرکز آمار ایران (۱۳۹۵). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. مشفقی فر، شکوفه؛ عزت پناه، بختیار و موسوی، میرنجف. (۱۴۰۰). ارزیابی خدمات شهری در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز. جغرافیا و مطالعات محیطی، ۱۰ (۳۷)، ۷۹-۹۸. موسوی بیدلی، سید ابراهیم و غلامی تلمارانی، جمیله. (۱۳۹۷). تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری و تأثیر آن بر نوع زندگی و فرهنگ منطقه. پژوهشهای جدید در مدیریت حسابداری، دوره جدید، (۲۰)، ۱۸۷-۱۹۸. مهندسان مشاور طرح و کاوش. (۱۳۸۶). طرح جامع شهر رشت. جلد ۸، اداره کل راه و شهرسازی استان گیلان، رشت. نعیمی، کیومرث و بابایی اقدم، فریدون. (۱۳۹۶). شهر و عدالت فضایی؛ تحلیلی بر پراکنش خدمات عمومی شهری در نواحی بیستودو گانه شهر سنندج. آمایش جغرافیایی فضا، ۸ (۲۳)، ۱۷۵-۱۸۶. نوروزی، فریبا؛ صالحی، اسماعیل و خستو، مریم. (۱۳۹۸). فرا تحلیل مطالعات انجامشده در حوزه عدالت فضایی. جغرافیای آمایش شهری- منطقهای، ۹ (۳۳)، ۸۳-۱۰۴.
References Abdi, A., Rahmani, B., & Taj, Sh. (2019). Analysis of spatial inequalities in the distribution of urban services from the perspective of spatial justice (case study: Qarchak city). Space Tourism Geography Quarterly, 9(33), 69-88. [In Persian]. Ahmadi, M., & Shamsipour, A. A. (2020). Analysis of distribution of public services with the approach of spatial justice (case study: Bojnord city). Urban Planning Geography Research, 8(1), 73-98. [In Persian]. Ahmadi, S. A., Irani Harris, S., & Delalat, M. (2020). Analyzing and reviewing the public services of Ahar city with an emphasis on spatial justice. Journal of Urban and Regional Studies, 10(37), 210-187. [In Persian]. Ahmadpour, A., Hataminejad, H., Ziari, K., Faraji Sabokbar, H. A., & Wafaei, A. (2014). Investigation and evaluation of urban land use from the perspective of social justice (case study: Kashan city). Aamish Sarzemin Scientific Journal, 6(2), 179-208. [In Persian]. Ali Jani, A., and Nazari, V. (2016). Analysis of the role of the distribution pattern and distribution of commercial-service use in the physical-spatial development of the city (case study: District 3 of Qazvin Municipality). International Conference on Civil Engineering, Architecture and City Planning, Shahid Beheshti University, Tehran. [In Persian]. Almasi Mofidi, H., Zand Moghadam, M., & Zaviar, P. (2019). Investigating the status of distributional justice in access to urban services (case study: Bomehan city). Journal of Geography (Regional Planning), 10(1), 79-94. [In Persian]. Amir Entekhabi, Sh., Qolipour, Y., & Meysami, S. (2018). An analysis of the relationship between the learning city and the creative city in order to achieve a sustainable city (case study: Rasht city). Quarterly of Human Settlements Planning Studies, 13(2), 465-482. [In Persian]. Arvin, A. A., & Kiani, A. R. (2020). Spatial analysis of urban public service distribution using Euclidean matrix (case study: Yazd city). Human Geographical Research, 52(4), 1389-1373. [In Persian]. Barresi, A., & Pultrone, G. (2013). European strategies for smarter cities. Tema. Journal of Land Use, Mobility and Environment, 6(1),61-72. Beriaji, F., Hatami Nezhad, H., & Eghbali, N. (2019). Spatial inequality and its impact on urban space quality. Journal of New Attitudes in Human Geography,11(3),1-24. Besharatifar, S., & Mirabadi, M. (2020). Explaining the model and analyzing the distribution of urban services in oil-rich cities (Murray's study: Abadan city). Human Geography Research, 52(4), 1318-1295. [In Persian]. Dadashpour, H., & Rostami, F. (2011). Investigating and analyzing the distribution of urban public services from the perspective of spatial justice (case study: Yasouj city). Journal of Geography and Regional Development, 9(16), 171-198. [In Persian]. Dadashpour, H., Alizadeh, B., & Rostami, F. (2014). Discourse of spatial justice in the city. Azarakhsh Publishing House, Tehran. [In Persian]. Design and exploration consultant engineers. (2007). Master plan of Rasht city. Volume 8, General Directorate of Roads and Urban Development of Gilan Province, Rasht. [In Persian]. Esmailpour, N., & Shakibamanesh, M. (2019). Analysis of spatial inequality in the enjoyment of urban services (case example: Yazd city). Spatial Planning (Geography), 9(2), 71-88. [In Persian]. Gargiulo, C., & Zucaro, F. (2015). Smartness and urban resilience. A model of energy saving. Tema. Journal of Land Use, Mobility and Environment, 8(2), 81-102. Iran Statistics Center (2015). General population and housing census. [In Persian]. Jafari, F., Rasulzadeh, Z., & Hamidi, A. (2019). Analysis of the distribution of urban parks with the approach of spatial justice (case study: Benab city). Urban Social Geography Quarterly, 6(1), 43-56. [In Persian]. Jahangeer, A., Showkat, A., Zahoor, A., & Nengroo, M. (2012). Spatial Analysis on the provision of Urban Amenities and their Deficiencies a Case Study of Srinagar City. Jammu and Kashmir, India Research on Humanities and social sciences, 2(6), 2224-5766. Jarfi, M. A., Modiri, M., & Mahdavi Hajiloyi, M. (2020). Strategic planning of urban service distribution from the perspective of spatial justice (case study: Ahvaz metropolis). Amish Mohit Quarterly, 13(50), 151-170. [In Persian]. Kananpour, A., Masoumi, M. T., & Nazm Far, H. (2021). Analysis of spatial justice in the allocation of urban land uses (case study: five areas of Ardabil city). Urban Planning Geography Research, 9(3), 637-662. [In Persian]. Karke Abadi, Z., & Almasi Mofidi, H. (2014). Investigating and evaluating the way to explain urban services from the perspective of spatial justice (case example: Bomehan city). The 7th Congress of Iran Geopolitical Association (Political Geography), Tehran. [In Persian]. Kushane, R., Ezzatpanah, B., & Mousavi, M. (2019). Spatial distribution analysis of urban public service uses using the Williamson index method (case study: Tabriz metropolis). Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, 11(4), 206-221. [In Persian]. Ma, F. (2020). Spatial equity analysis of urban green space based on Spatial Design Network Analysis (sDNA): A case study of central Jinan, China.Sustainable Cities and Society. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102256. Mohammadi Kazemabadi, L., Khanizadeh, M. A., & Babaei Chelebari, M. (2020). An analysis on the distribution of services and urban population with an emphasis on spatial justice and urban prosperity (case study: Ilam city). Two quarterly journals of urban social geography, 6(1), 175-191. doi: 10.22103/JUSG.2019.1985 [In Persian]. Mohammadi, Ch., Mohammadi, S., & Davari, E. (2021). Measuring and analyzing the spatial justice of urban service uses (case study: localities in the two cities of Ardabil). The Journal of Environmental Studies, 14(53), 43-66. [In Persian]. Mousavi Bidli, S. E., & Gholami Talmarani, J. (2018). Spatial analysis of the distribution of urban services and its impact on the lifestyle and culture of the region. Journal of new researches in accounting management, new period, (20), 187-198. [In Persian]. Mushfaqi Far, Sh., Ezzatpanah, B., & Mousavi, M. (2021). Evaluation of urban services in ten areas of Tabriz metropolis. Journal of Geography and Environmental Studies, 10(37), 79-98. [In Persian]. Naimi, K., & Babaei Aghdam, F. (2017). City and spatial justice; An analysis of the distribution of urban public services in the twenty-two districts of Sanandaj city. Journal of Geographical Survey of Space, 8(23), 175-186. [In Persian]. Norozi, Fariba; Salehi, Esmail and Khostu, Maryam. (2019). Meta-analysis of studies conducted in the field of spatial justice. Journal of Urban-Regional Geography, 9(33), 83-104. [In Persian]. Nygren, A. (2017). Inequality and interconnectivity: Urban spaces of justice in Mexico, Geoforum, 89(1),145-154. Orselli, E., Bayrakci, E. & Kahraman S. (2017). C Citizen Satisfaction with municipal services: The case of Konya municipality. Global Journal of Sociology: Current Issues. 7(1), 73-82. DOI:10.18844/gjs.v7i1.2366 Ouyang, W., Wang, B., Tian, L., & Niu, X. (2017). Spatial deprivation of urban public services in migrant enclaves under the context of a rapidly urbanizing China: An evaluation based on suburban Shanghi. Cities, 60(3), 436-445. DOI:10.1016/j.cities.2016.06.004 Sadeghian, M. (2015). Analysis of population distribution and urban services with a social justice approach (case study: Hadi Shahr). Master's Thesis of Geography and Urban Planning, Ares International Campus, Tabriz University. [In Persian]. Sheikh Alipour, B., Abdulahi, A. A., & Pour Khosravani, M. (2019). Investigating the distribution of urban services in line with spatial justice (case study: the four regions of Kerman city). Journal of Urban-Regional Geography, 9(31), 15-34. [In Persian]. Sriroop, C., & Mimi, R., (2017). Rural-urban spatial inequality in water and sanitation facilities in India: A cross-sectional study from household to national level. Applied Geography, 85(1), 27-38. Taleai, M; Sliuzas, R; Flacke, j (2014). An intergrated framework to evaluate the equity of urban public facilities using spatial multi-criteria analysis. Cities, 40(2), 56-69. DOI:10.1016/j.cities.2014.04.006 Tozeh, A. (2013). Investigation and analysis of spatial justice in the city of Saqqez. Dissertation of Master's course in Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran. [In Persian]. Tsou, K., Hung, Y., & Chang, Y. (2005). An Accessibility - Based Integrated Measure of Relative Spatial Equity in Urban public facilities. Cities, 22(6), 424-435. https://doi.org/10.1016/j.cities.2005.07.004 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 557 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 298 |