تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,101,242 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,207,981 |
وارونسازی دادههای ژئوئید، توپوگرافی و گرانی برای تعیین ضخامت پوسته و سنگکره در منطقه شمال شرق فلات ایران | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 6، دوره 49، شماره 3، آبان 1402، صفحه 633-647 اصل مقاله (2.26 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2023.353234.1007489 | ||
نویسندگان | ||
حسام کرمی؛ سید هانی متولی عنبران* | ||
گروه فیزیک زمین، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف اصلی این پژوهش، تعیین ضخامت پوسته و سنگکره در مناطق شمال شرق فلات ایران است. روش حاضر با توجه به استفاده از دادههای ماهوارهای بزرگ مقیاس، نیازی به برداشتهای میدانی سخت و زمانبر نداشته و دارای مزیت دستیابی مستقیم به مدلی از ساختار سنگکره است. برای این منظور از وارونسازی همزمان دادههای ژئوئید، توپوگرافی و گرانی استفاده میشود. ابتدا مدلی یکبعدی و نزدیک به واقعیت با استفاده از مدلسازی همزمان دادههای ژئوئید و توپوگرافی با بهرهگیری از مفاهیم پایه فیزیک و ریاضی و همچنین همایستایی محلی، برای ضخامت موهو و لیتوسفر بهدست میآوریم و در ادامه برای کاهش اختلاف دادههای اندازهگیریشده و محاسبهشده، از وارونسازی سهبعدی استفاده میکنیم. در این منطقه مطالعات زیادی با روشهای لرزهای صورت گرفته است ولی با روش گرانی بهجز یک پروفیل، مطالعهای صورت نگرفته است. از نتایج بهدستآمده استنباط میشود که در زیر رشتهکوه کپهداغ ضخیمشدگی موهو مشاهده میشود و در حرکت بهطرف شمال شرق و جنوب غرب رشتهکوه کپهداغ، بهتدریج از این ضخامت کاسته شده است. عمق موهو در منطقه موردبررسی از 40 تا 60 کیلومتر متغیر است. با توجه به نتایج مدلسازی، مرز سنگکره-نرمکره در قسمت جنوب غرب منطقه موردبررسی (ایران مرکزی) تقریباً 100 کیلومتر است و بهطرف شمال شرق منطقه موردبررسی به تقریباً 200 کیلومتر میرسد. | ||
کلیدواژهها | ||
وارونسازی؛ ژئوئید؛ توپوگرافی؛ داده گرانی؛ ضخامت سنگکره | ||
مراجع | ||
Dehghani, G. A., & Makris, J. (1984). The gravity field and crustal structure of Iran. N. Jb. Geol. Palaeont. Abh, 168, 215-229. Entezar-Saadat, V., Motavalli-Anbaran, S. H., & Zeyen, H. (2017). Lithospheric structure of the Eastern Iranian plateau from integrated geophysical modeling: a transect from Makran to the Turan platform. Journal of Asian Earth Sciences, 138, 357-366. Fullea, J., Fernàndez, M., & Zeyen, H. (2006). Lithospheric structure in the Atlantic–Mediterranean transition zone (southern Spain, northern Morocco): a simple approach from regional elevation and geoid data. Comptes Rendus Geoscience, 338(1-2), 140-151. Fullea, J., Fernandez, M., Zeyen, H., & Vergés, J. (2007). A rapid method to map the crustal and lithospheric thickness using elevation, geoid anomaly and thermal analysis. Application to the Gibraltar Arc System, Atlas Mountains and adjacent zones. Tectonophysics, 430(1-4), 97-117. Fullea, J., Fernàndez, M., Afonso, J. C., Vergés, J., & Zeyen, H. (2010). The structure and evolution of the lithosphere–asthenosphere boundary beneath the Atlantic–Mediterranean Transition Region. Lithos, 120(1-2), 74-95. Gallardo-Delgado, L. A., Pérez-Flores, M. A., & Gómez-Treviño, E. (2003). A versatile algorithm for joint 3D inversion of gravity and magnetic data. Geophysics, 68(3), 949-959. Hafkenscheid, E., Wortel, M. J. R., & Spakman, W. (2006). Subduction history of the Tethyan region derived from seismic tomography and tectonic reconstructions. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 111(B8). Hollingsworth, J., Fattahi, M., Walker, R., Talebian, M., Bahroudi, A., Bolourchi, M. J., Jackson, j., & Copley, A. (2010). Oroclinal bending, distributed thrust and strike-slip faulting, and the accommodation of Arabia–Eurasia convergence in NE Iran since the Oligocene. Geophysical Journal International, 181(3), 1214-1246. Jackson, J., Priestley, K., Allen, M., & Berberian, M. (2002). Active tectonics of the south Caspian basin. Geophysical Journal International, 148(2), 214-245. Jimenez-Munt, I., Fernandez, M., Saura, E., Vergés, J., & García-Castellanos, D. (2012). 3-D lithospheric structure and regional/residual Bouguer anomalies in the Arabia—Eurasia collision (Iran). Geophysical Journal International, 190(3), 1311-1324. Kaviani, A., Paul, A., Bourova, E., Hatzfeld, D., Pedersen, H., & Mokhtari, M. (2007). A strong seismic velocity contrast in the shallow mantle across the Zagros collision zone (Iran). Geophysical Journal International, 171(1), 399-410. Lachenbruch, A. H., & Morgan, P. (1990). Continental extension, magmatism and elevation; formal relations and rules of thumb. Tectonophysics, 174(1-2), 39-62. Lü, Y., Liu, B., Pei, S., Sun, Y., Toksöz, M. N., & Zeng, X. (2012). Pn tomographic velocity and anisotropy beneath the Iran region. Bulletin of the Seismological Society of America, 102(1), 426-435. Maggi, A., Jackson, J. A., Priestley, K., & Baker, C. (2000). A re‐assessment of focal depth distributions in southern Iran, the Tien Shan and northern India: Do earthquakes really occur in the continental mantle?. Geophysical Journal International, 143(3), 629-661. Manaman, N. S., & Shomali, H. (2010). Upper mantle S-velocity structure and Moho depth variations across Zagros belt, Arabian–Eurasian plate boundary. Physics of the Earth and Planetary Interiors, 180(1-2), 92-103. Menke, W. (1984) Geophysical data analysis: Discrete inverse theory. Academic Press, London. Molinaro, M., P. Leturmy, J.-C. Guézou, and D. Frizon de Lamotte (2005), The structure and kinematics of the south-eastern Zagros fold-thrust belt, Iran: from thin-skinned to thick-skinned tectonics. Tectonics, 24, TC3007. Motaghi, K., Tatar, M., & Priestley, K. (2012a). Crustal thickness variation across the northeast Iran continental collision zone from teleseismic converted waves. Journal of Seismology, 16(2), 253-260. Motaghi, K., Tatar, M., Shomali, Z. H., Kaviani, A., & Priestley, K. (2012b). High resolution image of uppermost mantle beneath NE Iran continental collision zone. Physics of the Earth and Planetary Interiors, 208, 38-49. Motavalli‐Anbaran, S. H., Zeyen, H., Brunet, M. F., & Ardestani, V. E. (2011). Crustal and lithospheric structure of the Alborz Mountains, Iran, and surrounding areas from integrated geophysical modeling. Tectonics, 30(5), 5012. doi:10.1029/2011TC002934. Nowrouzi, G., Priestley, K. F., Ghafory-Ashtiany, M., Javan Doloei, G., & Rham, D. J. (2007). Crustal velocity structure in Iranian Kopeh-Dagh, from analysis of P-waveform receiver functions. Journal of Seismology and Earthquake Engineering, 8(4), 187-194. Paul, A., Hatzfeld, D., Kaviani, A., Tatar, M., & Péquegnat, C. (2010). Seismic imaging of the lithospheric structure of the Zagros mountain belt (Iran). Geological Society, London, Special Publications, 330(1), 5-18. Pavlis, N. K. (2008). An earth gravitational model to degree 2160: EGM2008. the 2008 General Assembly of the European Geosciences Union, Vienna, Austria, April 13-18. Sandwell, D. T., Müller, R. D., Smith, W. H. F., Garcia, E., & Francis, R. (2014). On-shore Bouguer anomaly based of Gtopo30 DEM using density 2.67 g/cc. Original gravity data from New global marine gravity model from CryoSat-2 and Jason-1 reveals buried tectonic structure. Science, 346(6205), 65-67. Shad Manaman, N., Shomali, H., & Koyi, H. (2011). New constraints on upper-mantle S-velocity structure and crustal thickness of the Iranian plateau using partitioned waveform inversion. Geophysical Journal International, 184(1), 247-267. Sodoudi, F., Yuan, X., Kind, R., Heit, B., & Sadidkhouy, A. (2009). Evidence for a missing crustal root and a thin lithosphere beneath the Central Alborz by receiver function studies. Geophysical Journal International, 177(2), 733-742. Taghizadeh-Farahmand, F., Sodoudi, F., Afsari, N., & Mohammadi, N. (2013). A detailed receiver function image of the lithosphere beneath the Kopeh-Dagh (Northeast Iran). Journal of seismology, 17(4), 1207-1221. Taghizadeh-Farahmand, F., Afsari, N., & Sodoudi, F. (2015). Crustal thickness of Iran inferred from converted waves. Pure and Applied Geophysics, 172(2), 309-331. Tozer, B., Sandwell, D. T., Smith, W. H., Olson, C., Beale, J. R., & Wessel, P. (2019). Global bathymetry and topography at 15 arc sec: SRTM15+. Earth and Space Science, 6(10), 1847-1864. Turcotte, D. L., & Schubert, G. (1982). and G. Schubert, Geodynamics, 450 pp. Zeyen, H., & Fernàndez, M. (1994). Integrated lithospheric modeling combining thermal, gravity, and local isostasy analysis: Application to the NE Spanish Geotransect. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 99(B9), 18089-18102. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 686 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 631 |