پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,454 |
| تعداد مقالات | 69,736 |
| تعداد مشاهده مقاله | 121,824,036 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 95,307,764 |
ملاحظاتی در متن و حواشیِ تذکره الاولیای عطار | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 14، شماره 1، خرداد 1403، صفحه 1-18 اصل مقاله (733.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.354717.1183 | ||
| نویسندگان | ||
| حمیدرضا فهندژسعدی* 1؛ عبدالرضا سیف2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروهِ زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تهران. تهران. ایران. | ||
| 2استاد زبان و ادب فارسی گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تهران. تهران. ایران. | ||
| چکیده | ||
| تذکرةالاولیا جزء نخستین کتابهایی است که در زبان فارسی، به صورت یکپارچه، به ذکر اقوال و مقامات زاهدان و مشایخ صوفیه پرداخته است، و نیز در سلک نخستین آثار فارسی است که به صورت علمی و امروزی تصحیح شده است (1905) و این خود گواهی است بر ارزش و اهمیت این نامۀ جاودانۀ عطار نیشابوری. بی تردید چنین اثر سترگی پژوهش های متنوع و نوآیینی را می طلبد و شماری از مصحّحان و محققان کوشش هایی ستودنی در این راستا داشته اند؛ با این همه، این کتاب هنوز نکات بسیار پُراهمیت و زوایای پنهانی دارد که بدان پرداخته نشده است و در این مقاله کوشش شده است تا جهت کارآمدی هرچه بیشتر این اثر به ده مورد از آن‌ها اشاره شود: ابتدا مقدمه ای کوتاه دربارۀ تذکرةالاولیا و مسئلۀ انتساب آن به عطار ارائه می شود و سپس در باب مسائلی مانند «شبهه ناکی نیل»، افتادگی یک نام مهم در ذکر ابوحفص حدّاد، عدم شاگردی ابوالقاسم کرّکانی نزد ابوعثمان مغربی دربارۀ انتساب سخنی به ابومحمد جریری، شناسایی یکی از اعلام تذکره به نام ثعلبه انصاری، بی اعتباری نسبنامۀ ابوعلی رودباری، نسبت فامیلی ابوعمرو نجید و ابوعبدالرحمن سُلمی، ارتباط ابن‌خفیف و جنید بغدادی، رابطۀ استادشاگردی عمرو بن عثمان مکّی و جعفر خلدی و تاریخ صحیح فوت محمد بن اسلم طوسی، با ذکر مستندات معتبر بحث خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطارِ نیشابوری؛ تذکرة‌الاولیاء؛ تصحیح؛ خطای تاریخی؛ تعلیقات؛ اعلام | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، علی بن محمد جزری شیبانی (1987). الکامل فی التاریخ، تحقیق محمد یوسف الدقاق، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌اثیر، علی بن محمد جزری شیبانی (بیتا). اسد الغابه فی معرفه الصحابه، تحقیق علی محمّد معوّض و عادل احمد عبدالموجود، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌اثیر، مجدالدین المبارک بن محمّد (2003). المختار من مناقب الاخیار، به تحقیق مامون الصاغرجی، عدنان عبد ربّه، محمّد ادیب الجادر، امارات: مرکز زاید للتراث و التاریخ.
ابن خمیس، حسین بن نصر (2006). مناقب الابرار و محاسن الاخیار، تحقیق محمد ادیب الجادر، امارات: مرکز زاید للتراث و التاریخ.
ابن عبدالبرّ، یوسف بن عبدالله قرطبی (2002). الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تصحیح و تخریج احادیث عادل مرشد، اردن: دارالاعلام.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسانالعرب، ج 13، بیروت: دارصادر.
پورمختار، محسن (1399). «نکتههایی در حاشیة تذکرة‌الاولیای به تصحیح شفیعی کدکنی»، مجلّة نثرپژوهی ادب فارسی، س 23، ش 48، پاییز و زمستان، ص 51ـ73.
تمیمی، تقیالدین بن عبدالقادر (1403ق). الطبقاتالسَّنیة فی تراجمالحنفیة، ریاض: دارالرفاعی.
جامی، عبدالرحمن (1386). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح محمود عابدی، تهران: سخن.
حافظ شیرازی (1373). دیوان حافظ، به سعی سایه، تهران: توس.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (1375). تاریخ نیشابور، ترجمۀ محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
دیلمی، ابوالحسن، سیرت ابن‌خفیف (1363). ترجمۀ یحیی بن جنید شیرازی، تصحیح آنه ماری شیمل، به کوشش توفیق سبحانی، تهران: بابک.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1990-2000). تاریخ‌الاسلام، تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتب العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). تذکرة‌الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1983). سیراعلام النبلاء، ج 13، تحقیق علی ابویزید، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1983). سیر اعلام النبلا، ج14، تحقیق اکرم البوشیی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیراعلام النبلا، ج 16، تحقیق اکرم البوشیی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیر اعلام النبلا، ج17، تحقیق محمد‌نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیراعلام النبلا، ج 18، تحقیق محمد‌نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرساله.
سعدی شیرازی (1395). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
سلمی، عبدالرحمن (1986). طبقات‌الصوفیه، تحقیق نورالدین شریبه، قاهره: مکتبه الخانجی.
شعرانی، عبدالوهاب (بیتا). طبقات‌الکبری، مصر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1393). «مقامات قومسانی»، مندرج در با قافلة شوق (ارجنامۀ محمدعلی موحّد)، به اهتمام محمد طاهری خسروشاهی، تبریز، ستوده،.
شفیعی کدکنی، محمدرضا ← عطار نیشابوری، 1398 (تعلیقات).
صفدی، خلیل بن ایبک (2000). الوافی بالوفیات، تحقیق احمد ارنأووط و ترکی مصطفی، دارحیا التراث العربی، بیروت.
طایفی، شیرزاد (1394). «درآمدی بر بازشناسی انتقادی گزارههای تاریخی تذکرةالاولیا»، هشتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، بهمن، ص 1383ـ1388.
عابدی، محمود ← هجویری، 1393 (مقدّمۀ مصحّح).
طباطبایی، سیدمهدی (1399). «ملاحظاتی در ضبط برخی واژهها و عبارتهای تذکرةالاولیا»، ادبیات عرفانی، ش 22، س 12، بهار و تابستان، ص 117ـ137.
____________ (1399). «درنگی در معنای چند واژه و تعبیر در تذکرةالاولیا»، پژوهشهای ادب عرفانی، س14، شمارۀ اول (پیاپی 44). بهار و تابستان، ص17ـ28.
___________ (1400). «بررسی و نقد تصحیح تذکرةالاولیا عطار به اهتمام محمدرضا شفیعیکدکنی»، متنشناسی ادب فارسی، س13، شمارۀ اول (پیاپی 49). بهار، ص79ـ98.
عطار نیشابوری (1905م). تذکرة الاولیا، تصحیح رینولد نیکلسون، لیدن.
__________ (1391). تذکرة الاولیا، تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوّار.
__________ (1398). تذکرة الاولیا، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چ5، تهران: سخن.
فصیح خوافی، احمد بن محمّد (1339ـ1341). مجمل فصیحی، به‌اهتمام محمود فرّخ، مشهد: باستان.
قشیری، ابوالقاسم (1350). رسالۀ قشیریه، ترجمة ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
کریستن سن، آرتور (1377). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ غلامرضا رشیدیاسمی، تهران: دنیای کتاب.
محمود بن عثمان،(1358). فردوس المرشدیه فی اسرارالصمدّیه، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: انجمن آثار ملّی.
مقریزی، احمد بن علی (1941). امتاع الاسماع، تصحیح و شرح محمود محمد شاکر، قاهره: لجنة التالیف و الترجمه و النشر.
منصوری، مجید (1389). «دربارۀ دو تصحیف در تذکرةالاولیا»، ادبپژوهی، ش12، تابستان، ص 89ـ103.
هجویری، علی بن عثمان (1393). کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 566 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 129 |
||