تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,508,937 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,224 |
واکاوی جامعه شناختی رمان «أولاد الغیتو اسمی آدم» از الیاس خوری بر پایه نظریۀ لوسین گلدمن | ||
ادب عربی | ||
مقاله 4، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 39، فروردین 1403، صفحه 69-90 اصل مقاله (639.75 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2023.353050.612629 | ||
نویسندگان | ||
زهرا حقایقی1؛ بهار صدیقی* 2؛ احمد رضا حیدریان شهری2 | ||
1دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
چکیده | ||
نقد جامعهشناختی رمان، یکی از انواع پرکاربرد نقد ادبیات داستانی است که بر اساس پیوند میان ساختار اجتماعی و ساختار ادبی، خوانشی جامعهشناختی از متن ادبی ارائه میدهد. در این روش وضعیت طبقات مختلف جامعه، رفتارها و کنشهای مختلف ساختارهای اجتماعی در دورۀ معینی از تاریخ، مورد واکاوی قرار میگیرد و چگونگی بازنمایی هنرمندانۀ جامعه در جهان تخیلی اثر ادبی، نقد و تحلیل میشود. الیاس خوری در رمان أولاد الغیتو اسمی آدم تحتتأثیر ساختارهای اجتماعی که در آن زندگی کرده است، دست به آفرینش اثر ادبی زده است که ضمن نشان دادن نگرش و چالشهای مهاجر در کشور مهاجرپذیر، با نگاه واقعگرایانه اجتماعی به موضوع فلسطین و مقاومت پرداخته است. با توجه به مطرحشدن ادبیات مقاومت و مسئلۀ مهاجرت در این رمان، انجام پژوهشی جامعهشناختی در راستای روشن ساختن پیوندهای متن ادبی و جامعه ضروری به نظر میرسد. پژوهش حاضر به روش توصیفی–تحلیلی، بر بنیان نظریۀ ساختگرایی گلدمن به بررسی این رمان پرداخته است. این جستار با هدف بررسی بسترهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی با نگرشی انتقادی در پی تبیین لایههای درونی رمان از دیدگاه نقد جامعهشناختی گلدمن است که در دو مرحلۀ دریافت و تشریح، رهیافت این پژوهش نشان میدهد: اجزای رمان أولاد الغیتو دارای پیوند نظاممند در سه بخش است که کلیت رمان با پرداختن به بسترهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی به بیان علت و شرایط مهاجرت راوی میپردازد. در مرحله دریافت با اشاره به واقعیتهای تاریخی در قالب شخصیتهای فرعی تماتیک و نمادگونه و متمرکز بر مکان قهرمان به مسئلۀ فلسطین و سکوت جهان در برابر آن پرداخته است، ضمن آنکه راویان (الیاس خوری، آدم دنون، مراد) بهعنوان قهرمان مسئلهدار که با انتقاد از جامعه فاقد ارزشهای راستین به حاشیه رانده شده است سعی در تغییر سطح آگاهی فعلی به ممکن را دارند. در سطح تشریح، نویسنده به ترسیم حوادث تاریخی با رمز سکوت پرداخته است و با گزینش قالب مهاجر آواره و با هدف ایجاد آگاهی، ساختارهای معنادار را ارائه نموده است و جهانبینی حاکم بر اثر بازتاب طبقۀ آوارگان فلسطینی و بیان نگرش انتقادی نویسنده به سکوت جهان دربارۀ این فاجعۀ انسانی است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد جامعهشناختی؛ رمان مهاجرت؛ لوسین گلدمن؛ الیاس خوری؛ أولاد الغیتو اسمی آدم | ||
مراجع | ||
ایوتادیه، ژان.(1377).جامعهشناختی ادبیات و بنیانگذاران آن، گزیده و ترجمۀ محمدجعفر پوینده، چاپ اول، تهران، چشمه.
وینده، محمد جعفر.(1377).درآمدی برجامعهشناسی ادبیات، تهران، نقش جهان.
جزینی، محمد.(1378). پنج مقولۀ تئوری در ادبیات داستانی، چاپ اول، تهران، نشر نحل.
خفشة، محمد ندیم.(1977).تأصیل النص (المنهج البنیوی لدی لوسیان غلدمان)، ط1. حلب: مرکز الإنماء الحضاری.
الخوری، إلیاس.(2016).أولاد الغیتو-اسمی آدم، بیروت، دارالآداب.
عزیز الماضی، شکری.(1967). فی نظریة الأدب، بیروت، دارالحداثة للطباعة والنشر والتوزیع.
عسگری حسنکلو، عسگر. (1394). جامعهشناسی رمان فارسی، چاپ اول، تهران، نگاه.
غنیمی الهلال، محمد.(2001). الأدب المقارن، القاهرة، نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
گلدمن، لوسین.(1369).نقد تکوینی، ترجمۀ محمد غیاثی، تهران: نگاه.
__________. (1371). جامعهشناسی ادبیات (دفاع از جامعهشناسی رمان)، ترجمۀ محمد جعفر پوینده، چاپ اول، تهران: هوش و ابتکار.
__________.(1376). جامعه، فرهنگ، ادبیات، ترجمۀ محمد جعفرپوینده، تهران، چشمه.
__________.(1377).جامعهشناسی ادبیات (درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات)، گزیده و ترجمۀ محمد جعفر پوینده، چاپ اول، تهران، چشمه.
لحمدانی، حمید.(1985).الروایة المغربیة ورؤیة الواقع الإجتماعی (دراسة بنیویة تکوینیة)، ط1.المغرب دار البیضاء، دارالثقافة.
وحیدا، فریدون. (1387). جامعهشناسی در ادبیات فارسی، تهران، سمت.
حسام، فرحناز.(1383).«جامعهشناسی رمان لوسین گلدمن»؛ کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 78، صص 25-29.
حقایقی، زهرا و احمدرضا حیدریان شهری و محمدجعفر یاحقی و بهار صدیقی.(1400).«خوانش تطبیقی مؤلفههای ادبیات مهاجرت از منظر رئالیسم انتقادی (مطالعۀ موردی: رمان عراقیّ فی باریس و همنوایی شبانه ارکستر چوبها»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبیات تطبیقی، دورۀ 9، شمارۀ 3، صص167-194.
حقایقی، زهرا و احمدرضا حیدریان شهری و بهار صدیقی.(1400).«واکاوی بنمایههای رئالیسم انتقادی در رمان عراقیّ فی باریس از صموئل شمعون»، مجله ادب عربی، دورۀ 13، شمارۀ 4، صص 39-62.
درّاج، فیصل.(2016).«الیاس خوری فی روایته أولادالغیتو- اسمی آدم، عنف التاریخ و دلالاته»، مجلة الدراسات الفلسطینیة، رقم 125، صص201-2012.
زریق، رائف.(2016).«کیف یتکلم الصمت و یصمت الکلام» مجلة الدراسات الفلسطینیة، رقم،107، صص189-198.
عامری، رضا. (1390).«الیاس الخوری و هویت روایی»، روزنامه شرق، چهارشنبه 1 تیر 1390، شمارۀ 1276.
نصر اصفهانی، محمدرضا و میلاد شمعی.(1388).«نقد جامعه شناختی رمان جای خالی سلوچ اثر محمود دولت آبادی»، نشریۀ جامعه شناختی کاربردی، سال20، شمارۀ 4، پیاپی36، صص156-168.
ولیپور هفشجانی، شهناز.(1386).«نگاهی به آراء جورج لوکاچ در زمینۀ نقد مارکسیستی» متن پژوهی ادبی، شمارۀ31، صص122-136.
هاشمی پور، مرتضی.(1386). «الیاس خوری، نویسندهای از لبنان»؛ نشریۀ سمرقند، شمارۀ 17، صص 12-15.
Al-Khoury, E. (2016). Awlad el-Ghetto: Esmi Adam, Beirut: Dar Al-Adab. [In Arabic]. Ameri, R. (2011). "Elias Al-Khouri and Narrative Identity", Sharq newspaper, Wednesday, July 1, 1390, number 1276. [In Persian]. Asgari Hasanklou, A. (2014). Sociology of Persian novel, first edition, Tehran: Negah publications. Ayotadieh, Z. (1998). Sociology of literature and its founders, selection and translation: Mohammad Jaafar Poindeh, first edition, Tehran: Cheshmeh publication. [In Persian]. Aziz Al-Madhi, Sh. (1968). In the theory of literature, Beirut: Dar Al-Hadatha for printing, publishing and distribution. [In Arabic]. Darrag, F. (2016). “Elias Khoury in his novel Children of the Ghetto - My Name is Adam, The Violence of History and Its Significances,” Journal of Palestinian Studies, 125: 201-2012. [In Arabic]. Ghonimi Al-Hilal, M. (2001). Comparative Literature, Cairo: Nahdat Misr for printing, publishing and distribution. [In Arabic]. Goldmann, L. (1990). Developmental criticism, translation: Mohammad Ghiashi, Tehran: Negah publication. [In Persian]. ـــــــــــــــــ. (1992). Sociology of Literature (Defense of the Sociology of the Novel), translated by: Mohammad Jafar Poindeh, first edition, Tehran: Hosh and Ebtekar Publication. [In Persian]. ـــــــــــــــ. (1997). Society, culture, literature, translated by Mohammad Jafarpoindeh, Tehran, Cheshme Publication. [In Persian]. ـــــــــــــــــ. (1998). Sociology of Literature (Introduction to Sociology of Literature), selected and translated by: Mohammad Jafar Poindeh, first edition, Tehran: Cheshme Publication. [In Persian]. Haghayeghi, Z. & A.R Heidaryan Shahri & B.Seddghi. (2022). " A Study of Principles of Critical Realism in the Novel of An Iraqi in Paris by Samuel Shimon", Journal of Arabic Literature, 13(4): 39-62. D0I: 10.22059/jalit.2021.317482.612345. [In Persian]. Haghayeghi, Z. & A.R Heidaryan Shahri & M. J. Yahaghi & B.Seddghi.(2021). " A Comparative Reading of the Components of Immigration Literature from the Perspective of Critical Realism (Case Study: The novels " An Iraqi in Paris and, Nocturnal Harmony from The Wood),Comparative Literature Research Quarterly, 9(3): 167-194. D0I: 20.1001.1.23452366.1400.9.3.6.2. [In Persian]. Hashmipour, M. (2008). Elias Khoury, a writer from Lebanon, Samarkand magazine, 17: 12-15. [In Persian]. Hossam, F. (2014). “Sociology of Lucien Goldman's novel”; Social Sciences Monthly Book, 78: 25-29. [In Persian]. Jazini, M. (1999). Five categories of theory in fiction literature, first edition, Tehran: Nahal Publishing. [In Arabic]. Khafsheh, M.N. (1977). The Origination of the Text (The Structural Approach of Lucien Goldman), 1st Edition. Aleppo: Civilization Development Center. [In Arabic]. Lahmdani, H. (1985). The Moroccan novel and the vision of social reality (a structural and formative study), 1st edition. Morocco: Dar Al-Bayda: Dar Al-Thaqafa. [In Arabic]. Nasr Isfahani, M. R. & M.Shami (2008). “Sociological criticism of the novel Jai Khali Saluch by Mahmoud Dolatabadi”, Journal of Applied Sociology, 20(4): 156-168. [In Persian]. Poivendeh, M.J. (1998). Introduction to Sociology of Literature, Tehran: Naqsh Jahan Publication. [In Persian]. Vahida, F.(2008). Sociology in Persian literature, Tehran: Somit Publications. [In Persian]. Valipour Hafeshjani, Sh. (2006). "A Look at George Lukacs's Opinions in the Field of Marxist Criticism", Literary Text Research, 31: 122-136. [In Persian]. Zarafa, M. (2016). Sociology of fictional literature, translated by: Nasrin Parvini, Tehran: Sokhon Publishing House. [In Persian]. Zureik, R. (2016). “How silence speaks and speech becomes silent.” Journal of Palestinian Studies, 107: 189-198. [In Arabic]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 466 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 197 |